Reconstruction of the Vistula ice stream during the Last Glacial Maximum in Poland

• Autorzy: Morawski W.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The variability ofice movement directions within the Vistula lobe of the Main Stadial ice sheet of the last glaciation is analysed. Reconstruction of the ice movement directions is made based on analysis of the orientation of glacial morpholineaments. Linear glacial land forms are analysed on the basis of data from 26 map sheets of the Detailed Geo logical Map of Poland (DGMP), scale 1:50 000, compiled earlier by various au thors. The morpholineaments were investigated in a belt of morainic plateau that adjoins the Vistula valley on both sides. The analysis revealed that the last glaciation ice sheet advanced directly from the north within the broadly un der stood Vistula ice lobe zone, and that the ice flow direction was constant. However, within a narrow belt of the pre-Vistula River valley that was formed in the Eemian Interglacial, the 30–50 km wide ice stream was characterized by locally variable ice flow directions consistent with the pre-existing valley trend. Changes in ice flow direction are recorded in the locally variable orientation of lin ear glacial landforms, indicating that the ice stream was active until the deglaciation period when the pres ent-day shapes of the glacial landforms developed.

Słowa kluczowe

EN

N Poland; Vistula valley; Pleistocene; ice stream; glacial morpholineaments

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Geological Quarterly
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 53, No 3
• Strony: 305--316
• Opis fizyczny: bibliogr. 40 poz., rys. wykr.

Twórcy

autor

Morawski W.

• Polish Geological Institute-National Research Institute, Rakowiecka 4, PL-00-975 Warszawa, Poland,

Bibliografia

• ABER J. S. and RUSZCZYŃSKA-SZENAJCH H. (1997) - Origin of Elbląg Upland, northern Poland, and glaciotectonism in the southern Baltic region. Sediment. Geol., 111: 119-134.
• BARANIECKAM. D. (1988) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Lubień Kujawski. Państw. Inst. Geol.
• BER A. (2000) - Pleistocene of north-eastern Poland and neighbouring areas against crystalline and sedimentary basement. Pr. Państw. Inst. Geol., 170.
• BER A. (2008) - Vertical stress of the Pleistocene continental glaciers and its evidence in present relief of Northern Europe. Quaternary of the Gulf of Gdańsk and lover Vistula regions in northern Poland: sedimentary environments, stratigraphy and palaeography. Internat. Field Symp. INQUA Peribaltic Group: 16-17.
• BOULTON G. S., DOLGENMANS P., PUNKARIM. and BROADGATE M. (2001) - Palaeoglaciology of an ice sheet through a glacial cycle: the European ice sheet through the Weichselian. Quatern. Sc. Rev., 20: 591-625.
• BRODZIKOWSKI K. and VAN LOON A. J. (1991) - Glacigenic sediments. Develop. Sediment., 49. Elsevier, Amsterdam.
• BRZEZIŃSKI M. (2001) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Brześć Kujawski. Państw. Inst. Geol.
• BUTRYMOWICZ N. (1980) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Chełmno. Inst. Geol.
• CLARK C., EVANS D. and PIOTROWSKI J. (2003) - Palaeoice streams: an introduction. Boreas, 32 (1): 1-3. DREDGE L. A. and COWAN W. R. (1989) - Quaternary geology of the southwestern Canadian shield. In: Quaternary Geology of Canada and Greenland (ed. R. J. Fulton). Geology of Canada, 1: 214-235. Geol. Surv. Canada.
• DYKE A. S. and DREDGE L. A. (1989) - Quaternary geology of the northwestern Canadian Shield. In: Quaternary Geology of Canada and Greenland (ed. R. J. Fulton). Geology of Canada, 1: 178-214. Geol. Surv. Canada.
• DZIERŻEK J. (2006) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Lipno. Państw. Inst. Geol.
• EHLERS J. (1990) - Reconstructing the dynamics of the North-West European Pleistocene ice sheets. Quatern. Sc. Rev., 9: 71-83.
• HELIASZ Z. and OSTAFICZUK S. (2000) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Lubiewo. Państw. Inst. Geol.
• HO WAT I. M. and DOMACK E. W. (2003) - Reconstructions of western Ross Sea palaeo-icestream grounding zones from high-resolution accoustic stratigraphy. Boreas, 32 (1): 56-75.
• JEZIORSKI J. (1987) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Bobrowniki. Państw. Inst. Geol.
• JEZIORSKI J. (1992a) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Gniewkowo. Państw. Inst. Geol.
• JEZIORSKI J. (1992b) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Aleksandrów Kujawski. Państw. Inst. Geol.
• KOZŁOWSKA M. and KOZŁOWSKI I. (1985) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Żołdowo. Inst. Geol.
• KOZŁOWSKA M. and KOZŁOWSKI I. (1986) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Unisław. Państw. Inst. Geol.
• KOZŁOWSKI I. (1980) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali1:50 000, ark. Gardeja. Inst. Geol. KURIMO H. (1982) - Ice-lobe formation and function during the deglaciation in Finland and adjacent Soviet Karelia. Boreas, 11 (1): 59-77.
• LISTKOWSKA H. (1980) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Nowe. Inst. Geol.
• LISTKOWSKA H. (1989) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Pakość. Państw. Inst. Geol.
• LAMPARSKI Z. (1980) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Tłuchowo. Inst. Geol.
• LAMPARSKI Z. (1985) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Fabianki. Inst. Geol.
• LICHWAM. And WEŁNIAK A. (2003) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Skarlin. Państw. Inst. Geol.
• ŁYCZEWSKA J. (1973) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Ciechocinek. Inst. Geol.
• MAKSIAK S. (1981) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Grudziądz Rudnik. Inst. Geol.
• MARKS L. (1988) - Relation of substrate to the Quaternary paleorelief and sediments western Mazury and Warmia (northern Poland). Kwart. AGH, Geologia, 14: 1-76.
• MARKS L. (2002) - Last Glacial Maximum in Poland. Quatern. Sc. Rev., 21: 103-110.
• MARKS L. (2005) - Pleistocene glacial limits in the territory of Poland. Prz. Geol., 53 (10/2): 988-993.
• MARKS L., GUOBYTE R., KALM V., PAVLOVSKAYA I. E., RATTAS M., STEPHAN H.-J., ZELES V., GOGOŁEK W., BIELECKI T. and KOCYŁA J. (2003) - Map of Weichselian directional ice-flow features of Central and Eastern Europe. 16th INQUA Congress, Programs with Abstracts, Reno, Nevada: 117-118.
• MOLEWSKI P. (1999) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Piotrków Kujawski. Państw. Inst. Geol.
• MORAWSKI W. (2003) - Reconstruction of ice sheet movement from the orientation of linear glacial landforms and glaciotectonic deformations near Kronowo (western Mazury, Poland). Geol. Quart., 47 (4): 339-356.
• MORAWSKI W. (2005a) - The Warmia Palaeogeographic Province of the Pleistocene (north-eastern Poland) (in Polish with English summary). Prz. Geol., 53 (6): 477-488.
• MORAWSKI W. (2005b) - Reconstruction of ice sheet movement from the orientation of glacial morpholineaments (crevasse landforms): an example from northeastern Poland. Geol. Quart., 49 (4): 403-416.
• MORAWSKI W. (2009a) - Neotectonics induced by ice-sheet advances in NE Poland. Geologos, 15 (3).
• MORAWSKI W. (2009b) - Differences in the regional stratigraphy of NE Poland caused by vertical movements du to glacioisostasy. Geologos, 15 (3).316
• PATTERSON C. J. (1997) - Southern Laurentide ice lobes were created ice streams: Des Moines Lobe in Minnesota, USA. Sediment. Geol., 111: 249-261.
• POCHOCKA-SZWARC K. and PIĄTKOWSKA A. (2006) - Wstępna interpretacja fotolineamentów z północnej części Pojezierza Mazurskiego. In: 13 Konf. Strat. plejstocenu Polski, Maróz, 4-8 września 2006. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• PUNKARI M. (1997a) - Glacial and glaciofluvial deposits in the interlobate areas of the Scandinavian Ice Sheet. Quatern. Sc. Rev., 16: 741-753.
• PUNKARI M. (1997b) - Subglacial processes of the Scandinavian Ice Sheet in Fennoscandia inferred from flow-parallel features and lithostratigraphy. Sediment. Geol., 111: 263-283.
• ROMAN M. (2008) - Rekonstrukcja kierunku ruchu lądolodu lobu Wisły w obszarze Pojezierza Kujawskiego i Kotliny Płockiej. Acta Geogr. Lodz., 93: 67-85.
• SKOMPSKI S. (1968) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Dobrzyń. Inst. Geol.
• SKOMPSKI S. (1969) - Stratygrafia osadów czwartorzędowych wschodniej części Kotliny Płockiej. Biul. Inst. Geol., 220: 175-258.
• SKOMPSKI S. and SŁOWAŃSKI W. (1962) - Szczegółowa mapageologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Płock. Inst. Geol.
• STOKES C. R. and CLARK C. D. (2001) - Palaeo-ices treams. Quatern. Sc. Rev., 20: 1437-1457
• TRZEPLA M. and DROZD M. (1999) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Chełmża. Państw. Inst. Geol.
• TRZEPLA M. and DROZD M. (2003) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Wąbrzeźno. Państw. Inst. Geol.
• TULACZYK S., KAMB W. B. and ENGELHARDTH. F. (2000) - Basal mechanics of Ice Stream B, West Antarctica 1. Till mechanics. J. Geophys. Res., 105 (B1): 463-481.
• UNIEJEWSKA M. (1980) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Grudziądz. Inst. Geol.
• VEILLETTE J. J. (1986) - Former southwesterly ice flows in Abitibi-Timiskaming region: implications for the configuration of the Late Wisconsinan ice sheet. Canadian J. Earth Sc., 23: 1724-1741.
• WROTEK K. (1986) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Rzęczkowo. Inst. Geol.
• WROTEK K. (1991) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Złotniki Kujawskie. Państw. Inst. Geol.
• WYSOTA W. and MOLEWSKIP. (2007) - Ostatni lądolód skandynawski w lobie Wisły - kontrowersje i nowe spojrzenie. In: 14 Konf. Strat. plejstocenu Polski, 3-7 września 2007, Ciechocinek: 13-22.