Geologiczna regionalizacja Polski - zasady ogólne i schemat podziału w planie podkenozoicznym i podpermskim

• Autorzy: Narkiewicz M. , Dadlez R.

Warianty tytułu

EN

Geological regional subdivision of Poland: general guidelines and proposed schemes of sub-Cenozoic and sub-Permian units

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The regional subdivisions of major structural complexes distinguished in the Polish territory have been systematically corrected and updated parallel with accumulation of new geological and geophysical data. Regional units are established not only basing on their tectonic characteristics but also on other criteria including sedimentary and subsidence development, magmatism, metamorphism and crustal structure. In future, new units should be defined and older ones redefined in a possibly objective, descriptive way. However, the interpretative approach is unavoidable particularly when older, largely concealed structural complexes are concerned. Therefore, the establishment of formal criteria and "official"regional subdivisions analogous to formal stratigraphic units, seems inappropriate. Proposed schemes or modifications of previous subdivisions will serve as consistent and clear regional reference framework in geological and geophysical studies if they will meet few basic methodological and terminological requirements. Among the most important prerequisites is a clear definition of boundaries of particular units against most recent solid geological maps in a scale of 1:1 000 000 or larger. In accordance with the outlined guidelines the authors' version of the regional framework of Polish sub-Cenozoic and sub-Permian (Variscan) geological units is presented. The subdivisions are based on the modified scheme published by Dadlez (1998) and that by Narkiewicz (2007), respectively. We did not attempt to present a pre-Variscan (Caledonian) regional framework, except for the stable area of the East European Platform devoid of the Devonian-Carboniferous cover. Given the present state of research, such subdivision would be very speculative, reflecting only one of several possible interpretative variants of the Polish Lowlands deep structure.

Słowa kluczowe

PL

regionalizacja; Polska; kompleks strukturalny; tektonika; podkenozoik; podperm

EN

regional subdivision; Poland; tectonics; structural complex; sub-Cenozoic; sub-Permian

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 56, nr 5
• Strony: 391--391
• Opis fizyczny: –397, bibliogr. 41poz., rys.

Twórcy

autor

Narkiewicz M.

autor

Dadlez R.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa,

Bibliografia

• ANTONOWICZ L., HOOPER R. & IWANOWSKA E. 2003 - Synklina lubelska jako efekt cienkonaskórkowych deformacji waryscyjskich. Prz. Geol., 51: 344-350.
• BERTHELSEN A. 1993 - Where different geological philosophies meet: the Trans-European Suture Zone. Publs. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sc., A-20(255): 19-31.
• BUKOWYS. 1974-Monoklina śląsko-krakowska. [W:]W. Pożaryski (red.), Budowa geologiczna Polki, t. IV, Tektonika, cz. 1, Niż Polski, 363-375.
• BUŁA Z., JACHOWICZ M. & ŻABA J. 1997 - Principal characteristics of the Upper Silesian Block and Małopolska Block border zone (southern Poland). Geol. Magaz., 134: 669-677.
• BU£A & ŻABA J. 2005 - Pozycja tektoniczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle prekambryjskiego i dolnopaleozoicznego podłoża. LXXVI Zjazd Nauk. PTG, Rudy k. Rybnika, 14-16 września 2005 r., Mat. konf., 14-42.
• DADLEZ R. 1997 - Epicontinental basins in Poland: Devonian to Cretaceous - relationships between the crystalline basement and sedimentary infill. Geol. Quart., 41: 419-432.
• DADLEZ R. (red.) 1998 - Mapa tektoniczna kompleksu cechsztyńsko- mezozoicznego na Niżu Polskim. Państw. Inst. Geol.
• DADLEZ R. 2001 - Przekroje geologiczne przez bruzdę śródpolską. Państw. Inst. Geol.
• DADLEZ R. 2006- The Polish Basin - relationships between the crystalline, consolidated and sedimentary crust. Geol. Quart., 50: 43-57.
• DADLEZ R. & JAROSZEWSKI W. 1994. Tektonika. PWN. Warszawa.
• DADLEZ R. & MAREK S. 1974 - General outline of the tectonics of the Zechstein-Mesozoic complex in central and northwestern Poland. Biul. Inst. Geol., 274: 111-148.
• DADLEZ R., MAREK S. & POKORSKI J. (red.) 1998-Atlas paleogeograficzny epikontynentalnego permu i mezozoiku w Polsce. Państw. Inst. Geol.
• DADLEZ R., MAREK S. & POKORSKI J. 2000 - Mapa geologiczna Polski bez utworów kenozoiku. Państw. Inst. Geol.
• DADLEZ R., KOWALCZEWSKI Z. & ZNOSKO J. 1994-Some key problems of the pre-Permian tectonics of Poland. Geol. Quart., 38: 169-189.
• JAWOR E. & BARAN U. 2004 - Budowa geologiczna i charakterystyka utworów karbonu w południowej części bloku małopolskiego. [W:] M.J.Kotarba (red.), Możliwości generowania węglowodorów w skałach karbonu w południowej części bloku górnośląskiego i małopolskiego. Geosfera, Kraków.
• JUBITZ K.-B., ZNOSKO J., FRANKE D. & GARETSKY R. 1986 - Southwest border of the East European Platform. Tectonic Map 1 : 1 500 000. IGCP Project 86. Z.G.I., Berlin.
• KRZYWIEC P. 2002 - Mid-Polish Trough inversion - seismic examples, main mechanisms and its relationship to the Alpine-Carpathian collision. [W:] G. Bertotti, K. Schulmann & S. Cloetingh (red.), Continental Collision and the Tectonosedimentary Evolution of Forelands. European Geosciences Union Stephan Mueller Special Publication Series, 1: 151-165.
• KRZYWIEC P. 2006 - Structural inversion of the Pomeranian and Kuiavian segments of the Mid-Polish Trough - lateral variations in timing and structural style. Geol. Quart., 50: 151-168.
• KRZYWIEC P. 2007 - Nowe spojrzenie na tektonikę regionu lubelskiego (SE Polska) oparte na wynikach interpretacji danych sejsmicznych. Biul. Państw. Inst. Geol., 422: 1-18.
• KSIĄŻKIEWICZ M. & SAMSONOWICZ J. 1953 - Zarys geologii Polski. PWN, Warszawa.
• KSIĄŻKIEWICZ M., SAMSONOWICZ J. & RÜHLE E. 1965 - Zarys geologii Polski. Wyd. Geol.
• MAJDAŃSKI M., GRAD M., GUTERCH A. & SUDETES 2003 WORKING GROUP 2006 - 2-D seismic tomographic and ray tracing modelling of the crustal structure across the Sudetes Mountains basing on SUDETES 2003 experiment data. Tectonophysics, 413: 249-269.
• NARKIEWICZ M. 2002 - Ordovician through earliest Devonian development of the Holy Cross Mts. (Poland): constraints from subsidence analysis and thermal maturity data. Geol. Quart., 46: 255-266.
• NARKIEWICZ M. 2003 - Zasady polskiej klasyfikacji, terminologii i nomenklatury stratygraficznej - czy zmieniać i co zmieniać. Prz. Geol., 51: 1023-1026.
• NARKIEWICZ M. 2007 - Development and inversion of Devonian and Carboniferous basins in the eastern part of the Variscan foreland (Poland). Geol. Quart., 51: 231-256.
• NARKIEWICZ M., JAROSIŃSKI M., KRZYWIEC P. & WAKSMUNDZKA M.I. 2007 - Regionalne uwarunkowania rozwoju i inwersji basenu lubelskiego w dewonie i karbonie. Biul. Państw. Inst. Geol., 422: 19-34.
• NARKIEWICZ M., POPRAWA P., LIPIEC M., MATYJA H. & MI£ACZEWSKI L. 1998 - Pozycja paleogeograficzna i tektoniczna a rozwój subsydencji dewońsko-karbońskiej obszaru pomorskiego i radomsko-lubelskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 1998: 31-46.
• NOWAK J. 1927 - Zarys tektoniki Polski. Komitet Organizacyjny II Zjazdu Słow. Geogr. i Etnogr., Kraków. 1-160.
• OBERC J. 1967-Podział geologiczny Polski. Kwart. Geol., 11: 389-410. PO¯ARYSKI W. 1956 - Podział strukturalno-geologiczny Polski jako podstawa badań. Prz. Geol., 4: 237-241.
• POŻARYSKI W. 1974 - Podział obszaru Polski na jednostki tektoniczne. [W:] W. Pożaryski (red.), Budowa geologiczna Polski, t. IV, Tektonika, cz. 1, Niż Polski, 24-34.
• POŻARYSKI W. 1997-Tektonika powaryscyjska obszaru świętokrzysko- lubelskiego na tle struktury podłoża. Prz. Geol., 45: 1265-1270.
• POŻARYSKI W. & DEMBOWSKI Z. 1983 - Mapa geologiczna Polski i krajów ościennych bez utworów kenozoicznych, mezozoicznych i permskich, 1 : 1 000 000. Inst. Geol.
• POŻARYSKI W., GROCHOLSKI A., TOMCZYK H., KARNKOWSKI P. & MORYC W. 1992 - Mapa tektoniczna Polski w epoce waryscyjskiej. Prz. Geol., 40: 643-651.
• POŻARYSKI W. & KARNKOWSKI P. 1992 - Tectonic map of Poland during the Variscan time. Wyd. Geol.
• POŻARYSKI W. & NAWROCKI J. 2000 - Struktura i lokalizacja brzegu platformy wschodnioeuropejskiej w Europie Środkowej. Prz. Geol., 48: 703-706.
• RACKI G. & NARKIEWICZ M. (red.) 2006 - Polskie zasady stratygrafii. Państw. Inst. Geol.
• STUPNICKA E. 1989 - Geologia regionalna Polski. Wyd. Geol.
• ZNOSKO J. 1962 - Obecny stan znajomości budowy geologicznej głębokiego podłoża pozakarpackiej Polski. Kwart. Geol., 6: 485-511.
• ZNOSKO J. 1972 - Jednostki tektoniczne Polski na tle tektoniki Europy. Biul. Inst. Geol., 252: 69-82.
• ZNOSKO J. (red.) 1998-Atlas tektoniczny Polski. Państw. Inst. Geol. ŻELICHOWSKI A.M. 1983 - Tektonika niecki brzeżnej i jej podłoża między Warszawą a Dęblinem w strefie uskoku Grójca. Biul. Inst. Geol., 344: 199-224.
• ŻELICHOWSKI A.M. 1987-Development of the Carboniferous of the SW margin of the East-European Platform in Poland. Prz. Geol., 35: 230-237.