Tektoniczne struktury deformacyjne w iłach krakowieckich sarmatu w Wylewie k. Sieniawy (zapadlisko przedkarpackie): świadectwo młodej przesuwczej aktywności podłoża miocenu

• Autorzy: Nescieruk P. , Wójcik A. , Malata A. , Aleksandrowski P.

Warianty tytułu

EN

Tectonic deformation structures in the Sarmatian (Miocene) Krakowiec clays atWylewa near Sieniawa (Carpathian foreland basin): a record of young strike-slip fault activity in the basement

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Tectonic deformation structures (folds, strike-slip, reverse and normal faults as well as joints) are reported here from the topmost part of the youngest, clayey sediments of the Carpathian foreland basin (Krakowiec clays, Sarmatian, Miocene), in a clay pit located at a village ofWylewa near Sieniawa. Our structural study has revealed several joint sets, accompanying products of intense folding and faulting, and defining a structural pattern that can be easily interpreted in terms of structures formed in a transpressive regime above strike-slip faults in the basement. The origin of these structures is ascribed to tectonic activity of the NW-SE-trending Ryszkowa Wola horst known to occur directly beneath the Wylewa clay pit, at a depth of c. 500 to 1300 m and to involve the basement and the lower part of theMiocene succession. The structural pattern in question most likely reflects a sinistral strike-slip displacement on sub-vertical boundary faults of the lowermost part of the horst. Undisputable effects of this strike-slip motion have been recently documented by other authors using 3D seismic data. The deformation structures at Wylewa must have resulted from a young, late to post-Sarmatian tectonic activity in the basement of the Carpathian foreland basin, probably reflecting an E-W to ENE-WSW directed regional shortening episode.

Słowa kluczowe

PL

południowo-wschodnia Polska; zagłębie Karpackie; miocen; sarmat; tektoniczny uskok wzdłużny; fałdy; uskoki; cios

EN

southeast Poland; Carpathian foreland basin; Miocene; Sarmatian; strike-slip tectonics; folds; faults; joints

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 55, nr 8
• Strony: 690--698
• Opis fizyczny: bibliogr. 38 poz., rys.

Twórcy

autor

Nescieruk P.

autor

Wójcik A.

autor

Malata A.

autor

Aleksandrowski P.

• Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków,

Bibliografia

• ALEKSANDROWSKI P. 1980 - Step-like tectonic lineation in the Magura flysch (Western Outer Carpathians). Ann. Soc. Geol. Pol., 50: 329-339.
• ALEXANDROWICZ S.W. 1964 - Przejawy tektoniki mioceńskiej w Zagłębiu Górnośląskim. Acta Geol. Pol., 14: 175-231.
• DADLEZ R. & JAROSZEWSKI W. 1994 - Tektonika. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• DZIADZIO P. & JACHOWICZ M. 1996 - Budowa podłoża utworów miocenu na SW od wyniesienia Lubaczowa. Prz. Geol., 44, 11: 1124-1130.
• GÓRECKI J. 1973 - Przyczynek do mikrotektoniki złoża siarki w Jeziórku k. Tarnobrzega. Zesz. Nauk AGH, 361, Geologia, 17: 157-162.
• GRADZIŃSKI R. 1955 - Przyczynki do znajomości miocenu okolic Krakowa. Acta Geol. Pol., 5, 1: 67-79.
• JAROSIŃSKI M. 1992 - Tektonika ilastych skał nadkładu złoża siarki w Machowie k. Tarnobrzega w świetle analizy mezostrukturalnej. Kwart. Geol. 36, 1: 121-150.
• JAROSZEWSKI W. 1980 - Tektonika uskoków i fałdów. Wyd 2. Wyd. Geol., Warszawa.
• JUCHA S. 1974 - Ułożenie przestrzenne i rozwój facjalny miocenu autochtonicznego oraz jego stosunek do nasunięcia karpacko-stebnickiego. Zesz. Nauk. AGH, Geologia: 9-20.
• KARNKOWSKI P. & GŁOWACKI E. 1961 - O budowie geologicznej utworów podmioceńskich przedgórza Karpat środkowych. Kwart. Geol., 5, 2: 372-419.
• KRYSIAK Z. 1985 - Rola mechanizmów tektonicznych w procesach powstania złoża siarki w Machowie. Prz. Geol., 33, 1: 28-33.
• KRYSIAK Z. 1986 - Metodyka badań tektonicznych polskich złóż siarki. Prz. Geol., 34, 7: 361-366.
• KRZYWIEC P. 1998 - Mioceńska ewolucja tektoniczna wschodniej części zapadliska przedkarpackiego (Przemyśl - Lubaczów) - wyniki interpretacji danych sejsmicznych. [W:] Zdzisław Krzowski i in. (red.) Budowa geologiczna Roztocza: (100-lecie badań polskich geologów): główne problemy tektoniki, rozwój pokrywy osadowej i hydrogeologia Roztocza, problemy przyrody nieożywionej na Roztoczu. 69. Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Wyd. UMCS, Lublin: 37-46.
• KRZYWIEC P. 1999 - Mioceńska ewolucja tektoniczna wschodniej części zapadliska przedkarpackiego (Przemyśl - Lubaczów) w świetle interpretacji danych sejsmicznych. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 249-276.
• KRZYWIEC P., ALEKSANDROWSKI P., RYZNER-SIUPIK B., PAPIERNIK B., SIUPIK J., MASTALERZ K., WYSOCKA A. & KASIŃSKI J. 2005 - Budowa geologiczna i geneza mioceńskiego zrębu Ryszkowej Woli w rejonie Sieniawy-Rudki (wschodnia częoeć zapadliska przedkarpackiego) - wyniki interpretacji danych sejsmiki 3D. Prz. Geol., 53: 656-663.
• KRZYWIEC P., KASIŃSKI J., MASTALERZ K., ALEKSANDROWSKI P., WYSOCKA A., JÓŹWIAK W., WRONICZ S., WRÓBEL G. & PAPIERNIK B. 2003 - Zrąb Ryszkowej Woli (rejon Rudki) - przestrzenna analiza tektoniczno-sedymentacyjna oraz złożowa. Arch. PGNiG.
• ŁOMNICKI A.M. 1898 - Iły krakowieckie. Kosmos, 22: 571-578.ś, Lubaczów, Płazów, Jarosław, Leżajsk. Wyd. Kom. Fizjogr. AU, Kraków.
• MALATA T., NESCIERUK P. & WÓJCIK A. 1999a - Deformacje tektoniczne utworów mioceńskich zapadliska przedkarpackiego w odsłonięciu w Wylewie i ich związek z budową podłoża. [W:] Czwartorzęd wschodniej części Kotliny Sandomierskiej. 6. Konferencja stratygrafii plejstocenu Polski. Czudec, 31.08-4.09.1999. PIG, Kraków: 117-120.
• MALATA T., NESCIERUK P. & WÓJCIK A. 1999b - Tectonic deformations of the Miocene deposits of the Carpathian Foredeep in the Wylewa exposure (Sandomierz Basin) and their relation to the basement structure. Biul. Państw. Inst. Geol., 387: 137-140. MANDL G. 1988 - Mechanics of Tectonic Faulting. Elsevier, Amsterdam.
• MITURA F. & KUCIŃSKI T. 1952 - Przyczynki do budowy geologicznej rejonu Dębowca-Drogomyśla. Geol. Biul. Inf., 3: 77-78.
• NESCIERUK P. 1999 - Tectonics of Miocene deposits in vicinity of Pszczyna, Oświęcim Basin. Biul. PIG, 387: 145-148.
• NESCIERUK P. & WÓJCIK A. 2001 - Structures above the faults in the Carpathian Foredeep. Biul. PIG, 396: 111-112.
• NIEĆ M. 1970 - Morfologia stropu złóż siarki i jej wpływ na mikrotektonikę skał nadkładu. Roczn. Pol. Tow. Geol, 40, 2: 321-340.
• NOWOTARSKI C. & GARA A. 1994 - Mapa strukturalna podłoża miocenu przedgórza Karpat (1:200 000). Arch. PGNiG, Kraków.
• ODONNE F. & VIALON P. 1983 - Analogue models of folds above a wrench fault. Tectonoph., 99: 31-46.
• OSMÓLSKI T., KRYSIAK A. & WILCZYŃSKI M. 1978 - Nowe dane o strefie Kurdwanów - Zawichost i tektonice obszaru od Buska po Nidę i Wisłę. Kwart. Geol. 22: 833-850.
• PERESSON H. & DECKER K. 1997 - Far-field effects of Late Miocene subduction in the Eastern Carpathians: E-W compression and inversion of structures in the Alpine-Carpathian-Pannonian region. Tectonics, 16, 1: 38-56.
• POŻARYSKI W. & TOMCZYK W. 1968 - Assyntian Orogen in South-East Poland. [W:] Z badań struktur podłoża Polski, t. 13. Biul. Inst. Geol, 237: 13-27.
• POŻARYSKI W., VIDAL C. & BROCHWICZ-LEWIŃSKI W. 1981 - Nowe dane o dolnym kambrze południowego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. [W:] Żakowa H. (red.) Przew. 53. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Kielce 6-8.09.1981. Wyd. Geol., Warszawa: 27-34.
• PRICE N.J. & COSGROVE J.W. 1990 - Analysis of geological structures. Cambridge University Press, Cambridge-New-York.
• RICHARD P., NAYLOR M.A. & KOOPMAN A. 1995 - Experimental models of strike-slip tectonics. Petrol. Geosci., 1: 71-80.
• SAMSONOWICZ J. 1927 - O wychodniach iłów krakowieckich w Krzeszowie nad Sanem. Posiedz. Nauk. PIG, 18.
• SAMSONOWICZ J. 1955 - O górnym prekambrze (ryfeju) w Polsce. Biul. PAN 3, 9.
• SPERNER B., RATSCHBACHER L. & NEMČOK M. 2002 - Interplay between subduction retreat and lateral extrusion: Tectonics of the Western Carpathians. Tectonics, 21, 6: 1051-1075.
• TCHALENKO J.S. 1970 - Similarities between shear zones of different magnitudes. Geol. Soc. Am. Bull., 81: 1625-1640.
• WÓJCIK A. (w druku) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1 : 50 000. Arkusz Radymno. PIG, Warszawa.
• ŻYTKO K., ZAJĄC R., GUCIK S., RYŁKO W., OSZCZYPKO N., GALICKA I., NEMČOK J., ELIÁŠ M., MENČIK E. & STRÁNIK Z. 1988 - Map of Tectonic Elements of the Western Outer Carpathians and their Foreland. Instytut Geologiczny, Warszawa.