Mineralogia i geochemia iłów poznanskich z wybranych złóż Wielkopolski

• Autorzy: Duczmal-Czernikiewicz A.

Warianty tytułu

EN

Mineralogy and geochemistry of the Poznan clays in selected deposits of the Wielkopolska region (western Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The deposits under study (Brzostów, Krotoszyn, Ostrzeszów, Góra) and the Leszno borehole are located in Southern Wielkopolska, Polish Lowlands. Geochemical characteristics of the upper part of the Neogene Poznan Formation were presented on the basis of major elements analyses. The sediments were classified as clays, silts and sands. Quartz in coarse fraction and clay minerals (smectite, mixed layers smectite/illite, kaolinite, traces of chlorite and halloysite) in fine fraction are the main components. Their chemical composition depends mainly on mineralogical content. The sediments were strongly depleted in Ca and Na during weathering processes. Calculated chemical indices of alternation, CIA and CIW range from 59.9 to 91 and 68 to 93 respectively, indicating intense chemical weathering phenomena.

Słowa kluczowe

PL

złoża surowców ilastych; mineralogia; geochemia; Wielkopolska

EN

clay deposits; mineralogy; geochemistry; Wielkopolska

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 55, nr 6
• Strony: 479--484
• Opis fizyczny: bibliogr. 35 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Duczmal-Czernikiewicz A.

• Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, ul. Maków Polnych 16, 61-686 Poznań;,

Bibliografia

• BRAŃSKI P. 1994 - Możliwości wykorzystania iłów serii poznańskiej w ochronie środowiska. Prz. Geol., 42: 446-449.
• BRAŃSKI P. 2002 - Iły formacji poznańskiej - kopaliny służące ochronie i rekonstrukcji środowiska naturalnego. Prz. Geol., 50: 266.
• CIESIELCZUK J. 2005 - The interdependence of elements in the hydrothermally altered Strzelin and Borów granites. Pr. Spec. PTMin., 26: 143-146.
• CIUK E. 1970 - Schematy litostratygraficzne trzeciorzędu Niżu Polskiego. Kwart. Geol., 14: 754-771.
• DUZGOREN-AYDIN R.S., AYDIN A. & MALPAS J. 2002 - Re-assessment of chemical weathering indices: case study on pyraclastic rocks of Honk-Kong. Engeenering Geology, 63: 99-119.
• DROZDOWICZ K., DĄBROWSKA J., GABAŃSKA B., IGIELSKI A., JANIK W., KRYNICKA E., KUROWSKI A., NIEDŹWIEDŹ K., WIĄCEK U. & WOŹNICKA U. 2004-Sensitivity of the Thermal Neutron Time Decay to the Hydrogen Content in a Rock Sample, Instytut Fizyki Jądrowej PAN, Rept. No 1945PN, Kraków, 18. (www.ifj.edu.pl)
• DYJOR S. 1970- Seria poznańska w Polsce Zachodniej. Kwart. Geol., 14: 819-835.
• DYJOR S. 1982 - Rozwój sedymentacji i przebieg przeobrażeń osadów w basenie serii poznańskiej w Polsce. Acta Universitatis Wratislawiensis, 1354, Pr. Geol.- Miner., 26: 3-18.
• GĄSIEWICZ A. 2004 - Zawartość i skład izotopowy węgla organicznego z utworów formacji poznańskiej (miocen-pliocen) z rejonu Konina (środkowa Polska): sugestie paleośrodowiskowe i stratygraficzne. Prz. Geol., 52: 519-526.
• GREENE-KELLY R. 1953 - The identificatcion of montmorillonites. J. Soil Science, 4: 233-237.
• HARNOIS L. 1988 - CIW Index: a new chemical index of weathering. Sedimentary Geology, 55: 319-322.
• JACKSON M.L. 1975 - Soil chemical analysis. 2nd Edition, Published by the autor, Department of Soil Science. Univeristy of Wisconsin, Madison, Wis: 53706.
• KACZYŃSKI R. & GRABOWSKA-OLSZEWSKA B. 1997 - Soil mechanics of the potentialy expansive clays in Poland. Applayed Clay Science, 11: 337-355.
• KOZYDRA Z. & WYRWICKI R. 1970 - Surowce ilaste. Wyd. Geol.
• KUNKEL A. 1975 - Osady iłowe neogenu młodszego Wielkopolski środkowej świetle bibułowej chromatografii rozdzielczej. PTPN, Warszawa- Poznań.
• Mc LENNAN S.M. 1993 - Weathering and global denudation. J. Geology, 101: 295-303.
• NYAKAIRU G.W.A. & KOEBERL C. 2001 - Mineralogical and chemical composition and distribution of rare earth elements in clay-rich sediments from central Uganda. Geochemical J., 35: 13-28.
• NESBITT H.W. & YOUNG G.M. 1996 - Petrogenesis of sediments in the absence of chemical weathering: effects on abbrasion and sorting on bulk composition and mineralogy. Sedimentology, 43: 341-358.
• NESBITT H.W., YOUNG G.M., McLENNAN S.M. & KEAYS R.R. 1996 - Effects on chemical weathering and sorting on the petrogenesis on silisciclastic sediments, with implications for provenance studies. J. Geology, 104: 525-542.
• PIWOCKI M. 2002 - Ewolucja poglądów na stratygrafię utworów formacji poznańskiej na Niżu Polskim. Prz. Geol., 50: 255.
• PIWOCKI M. & ZIEMBIŃSKA-TWORZYDŁO M. 1995 - Litostratygrafia i poziomy sporowo-pyłkowe neogenu na Niżu Polskim. Prz. Geol., 43: 916-927.
• PIWOCKI M., BADURA J. & PRZYBYLSKI B. 2004-Neogen. [W:] Peryt T. & Piwocki M. (red.), Budowa geologiczna Polski: 71-118.
• PRICE R.P. & VELBEL M.A. 2003 - Chemical weathering indices applied to weathering profiles developed on heterogenous felsic metamorphic parent rocks. Chemical Geology, 202: 397-416.
• RATAJCZAK T. 1991 - Studium geologiczno-mineralogiczne skał towarzyszących węglom brunatnym w niektórych złożach Polski. Pr. Własne Inst. Geol. Sur. Miner., AGH, 29: 1-93.
• RATAJCZAK T. 2001 - Minerały ilaste w różnobarwnych odmianach skał występujące nad pokładem węgla brunatnego w rejonie Konina. Górnictwo Odkrywkowe, Z. Nauk. AGH, Geologia, 18: 117-130.
• ROLLINSON H. 1993 - Using Geochemical Data: Evaluation, Presentation, Interpretation: 352.
• STAWIKOWSKI W. 2005 - Historia deformacji i metamorfizmu w strefach kontaktu eklogitów z gnejsami w metamorfiku Śnieżnika. Archiwum Wydz. Nauk Geogr. i Geolog. UAM.
• SZYSZŁO D. 1967 - Własności fizyczno-mechaniczne facji ilastej iłów poznańskich (plioceńskich na tle ich litologii). Biul. Geol., 9 51-127.
• TAYLOR S.R. & Mc LENNAN S.H. 1995 - The geochemical evolution of the continental crust. Rev. Geophysics, 33: 241-265.
• TROĆ M. & SADOWSKA A. 2006-Wiek utworów formacji poznańskiej rejonu Poznania. Prz. Geol., 54: 588-593.
• WALKIEWICZ Z. 1984 - Trzeciorzęd na obszarze Wielkopolski. Zesz. Nauk. UAM w Poznaniu, Ser. Geologia, 10: 28-61.
• WICHROWSKI Z. 1981 - Studium mineralogiczno-geochemiczne iłów serii poznańskiej. Arch. Mineral., 37: 93-194.
• WIEWIÓRA A. & WYRWICKI R. 1974 - Minerały ilaste poziomu iłów płomienistych. Kwart. Geol., 20: 615-635.
• WIEWIÓRA A. & WYRWICKI R. 1976 - Beidelit osadów serii poznańskiej. Kwart. Geol., 20: 331-341.
• WYRWICKI R. 1975 - Skład mineralny a własnooeci surowcowe pstrych iłów poznańskich. Kwart. Geol., 3: 633-647.