Chemia na wyższych uczelniach na ziemiach polskich w latach 1783-1939

• Autorzy: Mierzecki R.

Warianty tytułu

EN

Chemistry at the polish universities in 1783-1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

At the turn of XVIII c. at the Polish territory chemistry was taught at the three universities: in Krakow (lectures in polish), in Wilno (lectures in latin and from 1797 in polish) and in Lwów occupied by Austrian Empire (lectures in german). The lectures in polish had continued in Krakow during the whole XIX c. In Wilno the university was closed by Russian authorities in 1832 after the Polish anti-Russian uprising. The same year the Russian authorities had closed the polish Univer-sity in Warszawa opened in 1816. The other polish University that was active in Warszawa in 1862-1869 was replaced by the Imperial (Russian) Warsaw University that became polish in 1915. At the Lwów German University and the Lwów German Technical Academy (from 1872 Technical University) the lectures of chemistry were given in polish from 1872. After regaining of independence by Poland in 1918 the Wilno University was renewed and a new University in Poznań was organised. The activity of the chemistry chairs at these universities are discussed in the article.

Słowa kluczowe

PL

nauczanie chemii; Polska; lata 1783-1939

EN

teaching; chemistry; Poland; years 1783-1939

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Chemiczne
• Czasopismo: Wiadomości Chemiczne
• Rocznik: 2007
• Tom: [Z] 61, 7-8
• Strony: 605--623
• Opis fizyczny: bibliogr. 33 poz., wykr.

Twórcy

autor

Mierzecki R.

• l. J. Bytnara 23 m. 19, 02-645 Warszawa, (Em. profesor Uniwersytetu Warszawskiego),

Bibliografia

• [1] 150 lat Wyższego Szkolnictwa Technicznego w Warszawie (materiały sesji naukowej 13.14 grudnia 1976), Warszawa, 1979.
• [2] Z. Wojtaszek, Zarys historii katedr chemicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego (1 X 1783.31 VIII 1939), [w:] Studia z dziejów katedr wydziału matematyki, fizyki, chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. Stanisław Gołąb, Kraków 1964.
• [3] K. Sławiński, Inwentarz Zakładu Chemicznego dawnego Uniwersytetu Wileńskiego, Archiwum Historii i Filozofii Medycyny, 1930, 10, 258.
• [4] L. Finkel, Historia Uniwersytetu Lwowskiego, Lwów, 1894.
• [5] I. Siemion, Józef Ignacy Martinoviès (1755.1795), Wiad. Chem., 1980, 34, 557.
• [6] S. Kieniewicz, Uniwersytet Warszawski 1807.1915, Warszawa, 1981.
• [7] J. Bieliński, Krółewski Uniwersytet Warszawski (1816.1832), Warszawa, 1911, t. III, rozdz. IX, s. 213.241.
• [8] J. Sew. Zdzitowiecki, Wykład początkowy chemii, Warszawa, t. I, 1850, O metaloidach i ich związkach, s. 434, t. II, 1851, O metalach i ich związkach, s. 704; Polsko, rosyjsko, francusko, niemiecki słownik terminów chemicznych, XIX str. 7 tablic.
• [9] R. Mierzecki, Rozwój polskiej terminologii chemicznej, Ossolineum, 1988.
• [10] T. Urbański, Wydział Chemiczny, Rys Historyczny do 1939 r., w poz. 1, s. 209.217.
• [11] Z. Szwejkowski, Zarys historii Kasy im. Mianowskiego, Nauka polska, 1932, 15, 6.
• [12] J. Bielecki, Działalność pracowni chemicznej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie 1906.1908, Warszawa, 1908.
• [13] A. Dorabialska, Jeszcze jedno źycie, I wydanie Warszawa 1972, II wydanie (uzupełnione) Łódź 1998.
• [14] R. Mierzecki, J. Kuryłowicz-Kokowska, Emilian Czyrniański (1824.1888) i jego teoria ruchu wirowego atomów (niedziałek), Wiad. Chem., 1983, 37, 263.
• [15] Z. Wojtaszek, H. Kuzyk, A. Morzyniec, J. Dubowy, K. Łopata, Karol Olszewski, Kraków 1990.
• [16] E. Kurzyniec, O pierwszeństwie skroplenia wodoru w stanie dynamicznym, Kraków, 1953.
• [17] I.Z. Siemion, Bronisław Radziszewski i lwowska szkoła chemii organicznej, Wrocław 1999.
• [18] B. Radziszewski, Entstehung des Erdöls, Wien 1878 (wdg. Włodzimierz Kisielow, Chemia i technologia chemiczna ropy naftowej w Polsce; Badania naukowe i nauczanie w szkołach wyźszych w okresie 1816.1988, Gliwice, 1992).
• [19] Z. Popławski, Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844.1945, Ossolineum, 1992.
• [20] J. Schroeder, Historia Wydziału Chemicznego w Politechnika Lwowska, red. R. Szewalski, Wrocław 1993.
• [21] I.Z. Siemion, O chemikach polskich doby zaborów, Wrocław, 1995.
• [22] W. Kisielow, Chemia i technologia chemiczna ropy naftowej w Polsce (Badania naukowe i nauczanie w szkołach wyźszych w okresie 1816.1988), Gliwice, 1992; W. Kisielow, Wkład Stanisława i Ewy Pilatów w rozwój petrochemii, [w:] Historyczny rozwój procesów technologicznych i wpływ metod badawczych na rozwój chemii, red. Roman Mierzecki, Ossolineum 1988, s. 111.
• [23] R. Mierzecki, Szkoły Mieczysława Centnerszwera, [w:] Szkoły Naukowe Chemików Polskich, red. R. Mierzecki, Warszawa, 1993, s.100.104.
• [24] I.Z. Siemion, Julius Jakub Braun (1875.1939) i jego wkład do chemii organicznej, Wrocław, 1987.
• [25] J. Piłatowicz, Profesorowie Politechniki Warszawskiej w dwudziestoleciu międzywojennym, Warszawa, 1999.
• [26] J. Piłatowicz, Politechnika Warszawska w dwudziestoleciu miêdzywojennym, Rocznik Warszawski , 1993, 23, 109.139.
• [27] Pierwszy polski instytut chemiczny, red. Z. Bańkowski,Warszawa, 1987, (na prawach rękopisu); 75 lat Instytutu Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego, red. Barbara Witowska--Mocek, Warszawa 1997, 16 tom wydawnictwa Stowarzyszenia Inźynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, karty z historii polskiego przemysłu chemicznego.
• [28] K. Baranowski, Oddział Wolnej Wszechnicy Polskiej w Łodzi, Warszawa, Łódź 1977.
• [29] J. Piłatowicz, Politechnika Lwowska w dwudziestoleciu miêdzywojennym, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 1991, 25, Nr. 1, 25.70.
• [30] R. Sołoniewicz, Chemia w polskich uczelniach okresu miêdzywojennego. Katedry Chemii nieorganicznej, Analecta, 1993, 2, Nr 2, 159.187; R. Sołoniewicz, R. Mierzecki, Lwowska Szkoła Chemii Nieorganicznej i Chemii Fizycznej, [w:] Szkoły Naukowe Chemików Polskich, red. R. Mierzecki, Warszawa, 1993, s. 42.48.
• [31] R. Mierzecki, Chemia w polskich uczelniach okresu miêdzywojennego. Chemia Fizyczna, Analecta, 1995, 4, 171.221.
• [32] W. Iwanowska, Nauki matematyczno-fizyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego, [w:] Z Dziejów Almae Matris Vilniensis, red. Ludwik Piechnicki SJ, Kazimierz Puchowski, Kraków 1996.
• [33] Z. Grot, Dzieje Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 1919.1969, Poznań, 1972.