PL
 |
EN

PL EN

Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Elektrochemiczne właściwości stopów metali szlachetnych badane metodą chronowoltamperometrii cyklicznej

Autorzy
Łukaszewski M. , Czerwiński A.
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
Electrochemical properties of noble metal alloys studied by cyclic voltammetry
Języki publikacji
PL
Abstrakty
EN
In this paper are summarized the results concerning studies on fundamental electrochemical properties of binary and ternary noble metal alloys in acidic solution. The systems were characterized electrochemically using cyclic voltammetry technique (CV). A CV curve can be treated as a basic mean of in situ surface analysis of electrodes of this type. The voltammogram recorded under given experimental conditions is characteristic of the individual noble metal or alloy and it is an electrochemical 'fingerprint' of the investigated sample. Qualitative and quanti-tative conclusions can be drawn about the surface state of noble metal alloys on the basis of the course of CV curves by the use of the distinctive features associated with each component. Such an analysis is possible due to the fact that the voltammograms for pure metals differ markedly from each other in respect of the region of surface oxide formation and its reduction as well as the appearance of the region where hydrogen electrosorption takes place. In particular, the potential of the oxygen desorption peak is a linear function of the alloy surface composition. The influence of the procedure of prolonged potential cycling on electrochemical behavior of the alloys is presented. During the electrochemical treatment the alloy surface becomes enriched with components that are more resistant to electrochemical dissolution, occurring at sufficiently high potentials. The course of the voltammogram undergoes dramatic changes concerning the signals originating from hydrogen and oxygen electrosorption. As a result of the procedure of potential cycling both alloy surface and bulk can become heterogeneous. Selective removal of alloy components during the electrochemical treatment allows for in situ preparation of alloy electrodes possessing a variety of electrocatalytic properties.
Słowa kluczowe
PL
EN
Wydawca
Polskie Towarzystwo Chemiczne
Czasopismo
Wiadomości Chemiczne
Rocznik
2007
Tom
[Z] 61, 5-6
Strony
361--386
Opis fizyczny
bibliogr. 170 poz., fot., tab., wykr.
Twórcy
autor
Łukaszewski M.
autor
Czerwiński A.
Bibliografia
  • [1] L.D. Burke, J.J. Borodzinski, K.J. O'Dwyer, Electrochim. Acta, 1990, 35, 967.
  • [2] Z. Jusys, H. Massong, H. Baltruschat, J. Electrochem. Soc., 1999, 146, 1093.
  • [3] T. Frelink, W. Visscher, A.P. Cox, J.A.R. van Veen, Electrochim. Acta, 1995, 40, 1537.
  • [4] N. Furuya, T. Yamazaki, N. Shibata, J. Electroanal. Chem., 1997, 431, 39.
  • [5] T.J. Schmidt, H.A. Gasteiger, R.J. Behm, Electrochem. Commun., 1999, 1, 1.
  • [6] B.I. Podlovchenko, L. Aliua, Elektrokhimiya, 1972, 8, 460.
  • [7] J. O.M. Bockris, H. Wroblowa, J. Electroanal. Chem., 1964, 7, 428.
  • [8] J. Sobkowski, K. Franaszczuk, Wiad. Chem., 1987, 41, 409.
  • [9] H. Siwek, W. Tokarz, J. Kotowski, P. Piela, A. Czerwiński, Przem. Chem., 2005, 84 (11), 853.
  • [10] P. Piela, A. Czerwiński, Przem. Chem., 2006, 85 (1), 13.
  • [11] P. Piela, A. Czerwiński, Przem. Chem., 2006, 85 (3), 164.
  • [12] D. Cao, S.H. Bergens, J. Power Sources, 2004, 134, 170.
  • [13] J.-M. Léger, Electrochim. Acta, 2005, 50, 3123.
  • [14] C. He, H.R. Kunz, J. M. Fenton, J. Electrochem. Soc., 2003, 150 (8), A1017.
  • [15] R. Venkataraman, H.R. Kunz, J.M. Fenton, J. Electrochem. Soc., 2003, 150 (3), A278.
  • [16] A. Lima, C. Coutanceau, J.-M. Léger, C. Lamy, J. Appl. Electrochem., 2001, 31, 379.
  • [17] A.L.N. Pinheiro, A. Oliveira-Neto, E.C. de Souza, J. Perez, V.A. Paganin, E.A. Ticianelli, E.R. Gonzalez, J. New Mat. Elect. Syst., 2003, 6, 1.
  • [18] K.A. Friedrich , K.P. Geyzers, A.J. Dickinson, U. Stimming, J. Electroanal. Chem., 2002, 524-525, 261.
  • [19] L. Dubau, C. Coutanceau, E. Garnier, J.-M. Léger, C. Lamy, J. Appl. Electrochem., 2003, 33, 419.
  • [20] T. Iwasita, Electrochim. Acta, 2002, 47, 3663.
  • [21] L. Liu, R. Visvanathan, R. Liu, E.S. Smotkin, Electrochem. Solid-State Lett., 1998, 1(3), 123.
  • [22] J.-H. Choi, K.-W. Park, I.-S. Park, W.-H. Nam, Y.-E. Sung, Electrochim. Acta, 2004, 50, 787.
  • [23] A. Lima, F. Hahn, and J.-M. Léger, Russian J. Electrochem., 2004, 40 (3), 326.
  • [24] S.S. Gupta, J. Datta, J. Electroanal. Chem., 2006, 594, 65.
  • [25] J. Solla-Gullón, F. J. Vidal-Iglesias, V. Montiel, A. Aldaz, Electrochim. Acta, 2004, 49, 5079.
  • [26] T. Frelink, W. Visscher, and J.A.R. van Veen, Langmuir, 1996, 12, 3702.
  • [27] F. Vigier, C. Coutanceau, A. Perrard, E.M. Belgsir, C. Lamy, J. Appl. Electrochem., 2004, 34, 439.
  • [28] B. Gurau, R. Viswanathan, R. Liu, T. J. Lafrenz, K.L. Ley, and E. S. Smotkin, E. Reddington, A. Sapienza, B.C. Chan, T.E. Mallouk, S. Sarangapani, J. Phys. Chem. B, 1998, 102, 9997.
  • [29] P. Waszczuk, G.-Q. Lu, A. Wieckowski, C. Lu, C. Rice, R.I. Masel, Electrochim. Acta, 2002, 47, 3637.
  • [30] W.T. Napporn, H. Laborde, J.-M. Léger, C. Lamy, J. Electroanal. Chem., 1996, 404, 153.
  • [31] A.S. Arico, P.L. Antonucci, E. Modica, V. Baglio, H. Kim, V. Antonucci, Electrochim. Acta, 2002, 47, 3723.
  • [32] W.C. Choi, J.D. Kim, S.I. Woo, Catalysis Today, 2002, 74, 235.
  • [33] G. Stalnionis, L. Tama.auskaite-Tama.iunaite, V. Pautieniene, Z. Jusys, J. Solid State Electrochem., 2004, 8, 900.
  • [34] A. Crown, I.R. Moraes, A. Wieckowski, J. Electroanal. Chem., 2001, 500, 333.
  • [35] G. Siné, D. Smida, M. Limat, G. Fóti, and C. Comninellis, J. Electrochem. Soc., 2007, 154 (2), B170.
  • [36] T. Kawaguchi, Y. Rachi, W. Sugimoto, Y. Murakami, Y. Takasu, J. Appl. Electrochem., 2006, 36, 1117.
  • [37] J. Jiang, A. Kucernak, J. Electroanal.Chem., 2003, 543, 187.
  • [38] R. Woods, Chemisorption at electrodes, [w:] A. J. Bard (Ed.), Electroanalytical Chemistry, vol. 9. Marcel Dekker, New York 1976.
  • [39] D.A.J. Rand, R. Woods, Surf. Sci., 1974, 41, 611.
  • [40] D.A.J. Rand, R. Woods, J. Electroanal. Chem., 1972, 36, 57.
  • [41] A. Czerwiński, J. Sobkowski, Anal. Lett., 1984, 17, 2175.
  • [42] M. Grdeń, A. Paruszewska, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem., 2001, 502, 91.
  • [43] H. Siwek, M. Łukaszewski, A. Czerwiński, Polish. J. Chem., 2004, 78, 1121.
  • [44] M. Łukaszewski, K. Kuśmierczyk, J. Kotowski, H. Siwek, A. Czerwiński, J. Solid State Electrochem., 2003, 7, 69.
  • [45] K. Kuśmierczyk, M. Łukaszewski, Z. Rogulski, H. Siwek, J. Kotowski, A. Czerwiński, Polish J. Chem., 2002, 76, 607.
  • [46] M. Łukaszewski, A. Czerwiński, Electrochim. Acta, 2003, 48, 2435.
  • [47] B. Beden, C. Lamy, J.-M. Leger, Electrochim. Acta, 1979, 24, 1157.
  • [48] M.W. Breiter, J. Phys. Chem., 1965, 69, 901.
  • [49] M.W. Breiter, Electrochim. Acta, 1965, 10, 543.
  • [50] R. Woods, Electrochim. Acta, 1971, 16, 655.
  • [51] B.E. Conway, H. Angerstein-Kozlowska, G. Czartoryska, Z. Phys. Chem. N. F., 1978, 112, 195.
  • [52] E. Rach, J. Heitbaum, Electrochim. Acta, 1987, 32, 1173.
  • [53] H. Möller, P.C. Pistorius, J. Electroanal. Chem., 2004, 570, 243.
  • [54] R. Woods, Electrochim. Acta, 1969, 14, 632.
  • [55] R. Woods, Electrochim. Acta, 1969, 14, 533.
  • [56] K. Nishimura, K. Machida, M. Enyo, J. Electroanal. Chem., 1988, 257, 217.
  • [57] K. Nishimura, K. Machida, M. Enyo, J. Electroanal. Chem., 1988, 251, 103.
  • [58] M. Łukaszewski, A. Czerwiński, J. Solid State Electrochem., 2007, 11, 339.
  • [59] K. Gossner, E. Mizera, J. Electroanal. Chem., 1982, 140, 47.
  • [60] J.S. Mayell, W.A. Barber, J. Electrochem. Soc., 1969, 116, 1333.
  • [61] A. Czerwiński, R. Marassi, J. Sobkowski, Annali di Chimica, 1984, 74, 681.
  • [62] J.A. Poirier, G.E. Stoner, J. Electrochem. Soc., 1995, 142, 1127.
  • [63] B.G. Baker, D.A.J. Rand, R. Woods, J. Electroanal. Chem., 1979, 97, 189.
  • [64] M.K. Aston, D.A.J. Rand, R. Woods, J. Electroanal. Chem., 1984, 163, 199.
  • [65] A. Capon, R. Parsons, J. Electroanal. Chem., 1975, 65, 285.
  • [66] F. Kadirgan, B. Beden, J.-M. Leger, C. Lamy, J. Electroanal. Chem., 1981, 125, 89.
  • [67] N. Dalbay, F. Kadirgan, Electrochim. Acta, 1991, 36, 353.
  • [68] S. Guerin, G.S. Attard, Electrochem. Commun., 2001, 3, 544.
  • [69] J. Solla-Gullón, V. Montiel, A. Aldaz, J. Clavilier, Electrochem. Commun., 2002, 4, 716.
  • [70] M. Grdeń, A. Piaścik, Z. Koczorowski, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem., 2002, 532, 35.
  • [71] H. Siwek, P. Piela, A. Czerwiński, Przem. Chem., 2006, 85 (8-9), 1216.
  • [72] M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, J. Solid State Electrochem., 2005, 9, 1.
  • [73] M. Łukaszewski, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem., 2006, 589, 38.
  • [74] C. He, H.R. Kunz, J.M. Fenton, J. Electrochem. Soc., 1997, 144, 970.
  • [75] K.L. Ley, R. Liu, C. Pu, Q. Fan, N. Leyarowska, C. Segre, E.S. Smotkin, J. Electrochem. Soc., 1997, 144, 1543.
  • [76] P.M. Urban, A. Funke, J.T. Muller, M. Himmen, A. Docter, Appl. Catal. A, 2001, 221, 459.
  • [77] U.A. Paulus, A. Wokaun, G.G. Scherer, T.J. Schmidt, V. Stamenkovic, N.M. Markovic, P.N. Ross, Electrochim. Acta, 2002, 47, 3787.
  • [78] J. Shim, D.Y. Too, J.S. Lee, Electrochim. Acta, 2000, 45, 1943.
  • [79] P. Waszczuk, T.M. Barnard, C. Rice, R.I. Masel, A. Więckowski, Electrochem. Commun., 2002, 4, 599.
  • [80] K.B. Kokoh, F. Hahn, E.M. Belgsir, C. Lamy, A.R. de Andrade, P. Olivi, A.J. Motheo, G. Tremiliosi-Filho, Electrochim. Acta, 2004, 49, 2077.
  • [81] F.A. Lewis, The palladium/hydrogen system, Academic Press, New York 1967.
  • [82] J. Kleperis, G. Wójcik, A. Czerwiński, J. Skowroński, M. Kopczyk, M. Bełtowska-Brzezińska, J. Solid State Electrochem., 2001, 5, 229.
  • [83] F.A. Lewis, Plat. Met. Rev., 1960, 4, 132.
  • [84] F.A. Lewis, Plat. Met. Rev., 1961, 5, 21.
  • [85] F.A. Lewis, Plat. Met. Rev., 1982, 26, 20.
  • [86] F.A. Lewis, Plat. Met. Rev., 1982, 26, 70.
  • [87] F.A. Lewis, Plat. Met. Rev., 1982, 26, 121.
  • [88] T.B. Flanagan, Y. Sakamoto, Plat. Met. Rev., 1993, 37, 26.
  • [89] Y. Sakamoto, K. Baba, T.B. Flanagan, Z. Phys. Chem. N.F., 1988, 158, 223.
  • [90] Y. Sakamoto, K. Yuwasa, K. Hirayama, J. Less-Common Met., 1982, 88, 115.
  • [91] F.A. Lewis, Z. Phys. Chem. N.F., 1985, 146, 171.
  • [92] Y. Sakamoto, F.L. Chen, M. Ura, T.B. Flanagan, Ber. Bunsenges. Phys. Chem., 1995, 99, 807.
  • [93] E. Wicke, K. Frölich, Z. Phys. Chem. N.F., 1989, 163, 35.
  • [94] R. Burch, Trans. Faraday. Soc., 1970, 66, 736.
  • [95] B. Staliński, J. Terpiłowski, Wodór i wodorki, WNT, Warszawa 1987.
  • [96] Fizykochemia ciała stałego, praca zbiorowa pod red. B. Stalińskiego, PWN, Warszawa 1967.
  • [97] A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, Warszawa 1997.
  • [98] G. Wójcik, M. Kopczyk, H. Drulis, M. Bełtowska-Brzezińska, Wiad. Chem., 1995, 49, 285.
  • [99] B.E. Conway, H. Angerstein-Kozłowska, Badania elektrochemiczne monowarstwowej adsorpcji o wielu stanach energetycznych, [w:] Reakcje elektrodowe, red. Z. Galus, PWN, Warszawa-Łódź 1982.
  • [100] D.A.J. Rand, R. Woods, J. Electroanal. Chem., 1972, 35, 209.
  • [101] R. Woods, J. Electroanal. Chem., 1974, 49, 217.
  • [102] D.A.J. Rand, R. Woods, J. Electroanal. Chem., 1971, 31, 29.
  • [103] V.S. Bagotzky, M.R. Tarasevich, J. Electroanal. Chem., 1979, 101, 1.
  • [104] A. Czerwiński, R. Marassi, S. Zamponi, J. Electroanal. Chem., 1991, 316, 211.
  • [105] A. Czerwiński, Polish J. Chem., 1995, 69, 699.
  • [106] A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem., 1994, 379, 487.
  • [107] A. Czerwiński, S. Zamponi, R. Marassi, J. Electroanal. Chem., 1991, 304, 233.
  • [108] G. Jerkiewicz, Surface oxidation of noble metal electrodes, [w:] A. Więckowski (Ed.), Interfacial electrochemistry, Marcel Dekker, New York 1999.
  • [109] B.E. Conway, Prog. Surf. Sci., 1995, 49, 331.
  • [110] L.D. Burke, Oxide growth and oxygen evolution on noble metals, [w:] S. Trasatti (Ed.), Electrodes of conductive metallic oxides, Elsevier, New York 1980.
  • [111] G. Jerkiewicz, G. Vatankhah, J. Lessard, M. P. Soriaga, Y.-S. Park, Electrochim. Acta, 2004, 49, 1451.
  • [112] M. Tian, B.E. Conway, J. Electroanal. Chem., 2005, 581, 176.
  • [113] M. Tian, W.G. Pell, B.E. Conway, Electrochim. Acta, 2003, 48, 2675.
  • [114] M. Łukaszewski, H. Siwek, A. Czerwiński, Electrochim. Acta, 2007, 52, 4560.
  • [115] A.E. Bolzán, A.C. Chialvo, A.J. Arvía, J. Electroanal. Chem., 1984, 179, 71.
  • [116] D.A.J. Rand, R. Woods, J. Electroanal. Chem., 1973, 44, 83.
  • [117] S.H. Cadle, J. Electrochem. Soc., 1974, 121, 645.
  • [118] T. Solomun, J. Electroanal. Chem., 1991, 302, 31.
  • [119] K. Juodkazis, G. Stalnionis, B. .ebeka, V. .ukiené, I. Savickaja, Russian J. Electrochem., 2002, 38, 1157.
  • [120] K. Juodkazis, J. Juodkazyte, B. .ebeka, G. Stalnionis, A. Lukinskas, Russian J. Electrochem., 2003, 39, 954.
  • [121] R. Schumacher, W. Helbig, I. Hass, M. Wünsche, H. Meyer, J. Electroanal. Chem., 1993, 354, 59.
  • [122] A.E. Bolzán, M.E. Martins, A.J. Arvía, J. Electroanal. Chem., 1984, 172, 221.
  • [123] W.M.H. Sachtler, P. van der Plank, Surf. Sci., 1969, 18, 62.
  • [124] M. W. Breiter, Trans. Faraday Soc., 1965, 61, 749.
  • [125] R. Bouwman, G.J.M. Lippits, M.W.H. Sachtler, J. Catalysis, 1972, 25, 350.
  • [126] S.H. Cadle, Anal. Chem., 1974, 46, 587.
  • [127] K. Gossner, E. Mizera, J. Elecroanal. Chem., 1981, 125, 359.
  • [128] A. Czerwiński, I. Kiersztyn, M. Grdeń, J. Czapla, J. Electroanal. Chem., 1999, 471, 190.
  • [129] A. Czerwiński, I. Kiersztyn, M. Grdeń, J. Electroanal. Chem., 2000, 492, 128.
  • [130] A. Czerwiński, I. Kiersztyn, M. Grdeń, J. Solid State Electrochem., 2003, 7, 321.
  • [131] M. Grdeń, A. Czerwiński, J. Golimowski, E. Bulska, B. Krasnodębska-Ostręga, R. Marassi, S. Zamponi, J. Electroanal. Chem., 1999, 460, 30.
  • [132] M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, J. Phys. Chem. Solids, 2004, 65, 523.
  • [133] M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, Electrochim. Acta, 2004, 49, 3161.
  • [134] M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, Anal. Lett., 2004, 37, 967.
  • [135] A. Czerwiński, M. Grdeń, M. Łukaszewski, J. Solid State Electrochem., 2004, 8, 411.
  • [136] A. Czerwiński, M. Łukaszewski, M. Grdeń, H. Siwek, Przem. Chem., 2004, 83 (10), 508.
  • [137] M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem., 2004, 573, 87.
  • [138] A. Żurowski, M. Łukaszewski, A. Czerwiński, Electrochim. Acta, 2006, 51, 3112.
  • [139] M. Łukaszewski, A. Czerwiński, J. Electroanal. Chem., 2006, 589, 87.
  • [140] M. Łukaszewski, A. Czerwiński, Electrochim. Acta, 2006, 51, 4728.
  • [141] M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, J. New Mat. Elect. Syst., 2006, 9, 409.
  • [142] M. Łukaszewski, M. Grdeń, A. Czerwiński, Przem.Chem, 2007, 86 (2), 137.
  • [143] M. Łukaszewski, A. Czerwiński, Polish J. Chem., 2007, 81, 847.
  • [144] M. Łukaszewski, A. Żurowski, M. Grdeń, A. Czerwiński, Electrochem. Commun., 2007, 9, 671.
  • [145] I.G. Batirev, J.A. Leiro, J. Electron Spectrosc. Rel. Phen., 1995, 71, 79.
  • [146] J.A. Leiro, M.H. Heinonen, I.G. Batirev, Appl. Surf. Sci., 1995, 90, 515.
  • [147] E. Platzgummer, M. Sporn, R. Koller, S. Forsthuber, M. Schmid, W. Hofer, P. Varga, Surf. Sci., 1999, 419, 236.
  • [148] E. Platzgummer, M. Sporn, R. Koller, M. Schmid, W. Hofer, P. Varga, Surf. Sci., 1999, 423, 134.
  • [149] H. Deng, W. Hu, X. Shu, L. Zhao, B. Zhang, Surf. Sci., 2002, 517, 177.
  • [150] A. Damjanovic, V. Brusiæ, J. Electroanal. Chem., 1967, 15, 29.
  • [151] K. Gossner, E. Mizera, J. Electroanal. Chem., 1979, 98, 37.
  • [152] K. Gossner, E. Mizera, J. Electroanal. Chem., 1982, 140, 35.
  • [153] S. Trasatti, O. A. Petrii, Pure Appl. Chem., 1991, 63, 711.
  • [154] P. Waszczuk, P. Zelenay, J. Sobkowski, Electrochim. Acta, 1995, 40, 1717.
  • [155] S. Smoliński, P. Zelenay, J. Sobkowski, J. Electroanal. Chem., 1998, 442, 41.
  • [156] S. Smoliński, J. Sobkowski, J. Electroanal. Chem., 1999, 463, 1.
  • [157] M. Enyo, J. Electroanal. Chem., 1986, 201, 47.
  • [158] Z. Galus, Teoretyczne podstawy elektroanalizy chemicznej, PWN, Warszawa 1977.
  • [159] C. L. Perdriel, W. E. Triaca, A. J. Arvía, J. Electroanal. Chem., 1986, 205, 279.
  • [160] R. M. Cervino, W. E. Triaca, A. J. Arvía, J. Electrochem. Soc., 1985, 132, 266.
  • [161] A. Visintin, J. C. Canullo, W. E. Triaca, A. J. Arvía, J. Electroanal. Chem., 1989, 267, 191.
  • [162] R.M. Cervino, W.E. Triaca, A.J. Arvía, J. Electroanal. Chem., 1985, 182, 51.
  • [163] A.J. Arvía, J.C. Canullo, E. Custidiano, C.L. Perdriel, W.E. Triaca, Electrochim. Acta, 1986, 31, 1359.
  • [164] A. Bolzán, M.E. Martins, A.J. Arvía, J. Electroanal. Chem., 1986, 207, 279.
  • [165] C.L. Perdriel, E. Custidiano, A.J. Arvía, J. Electroanal. Chem., 1988, 246, 165.
  • [166] M. Hachkar, T. Napporn, J.-M. Léger, B. Beden, C. Lamy, Electrochim. Acta, 1996, 41, 2721.
  • [167] W. Stöckel, R. Schumacher, Ber. Bunsenges. Phys. Chem., 1987, 91, 345.
  • [168] F. Gloaguen, J.-M. Léger, C. Lamy, J. Electroanal. Chem., 1999, 467, 186.
  • [169] C.P. Wilde, S.V. De Cliff, K.C. Hui, D.J.L. Brett, Electrochim. Acta, 2000, 45, 3649.
  • [170] R. Raudonis, D. Plau.inaitis, V. Daujotis, J. Electroanal. Chem., 1993, 358, 351.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS5-0003-0003
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.