Próba wyznaczenia współczynnika konsolidacji torfów dla pokładów węgla brunatnego

• Autorzy: Widera M.

Warianty tytułu

EN

An attempt to determine consolidation coefficient of peat for lignite seams

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zastosowanie tradycyjnych metod dla opisu konsolidacji torfu, nie licząc częściowo metody Hagera i in., dostarcza całkiem różnych wyników. Dlatego w celu określenia współczynnika konsolidacji torfu dla pokładu węgla brunatnego opracowano nową, autorską metodę. Metoda ta może być zastosowana jeśli wykluczone zostaną postsedymentacyjna erozja, glacitektonika i tektonika, a proces konsolidacji przebiegał równomiernie w każdym punkcie torfowiska/pokładu węglowego. Natomiast jeśli w obrębie pokładu węglowego występują przewarstwienia piaszczyste, to otrzymane wyniki są zaniżone. Analizom poddano dwa pokłady węgla: I środkowopolski w złożu Pątnów IV i II łużycki w złożu Lubstów (wschodnia Wielkopolska, centralna Polska). Wyniki współczynnika konsolidacji torfu wynoszą 1,96 dla pokładu węgla brunatnego z Pątnowa IV i 2,34 dla pokładu z Lubstowa. W metodzie tej znana jest wyjściowa miąższość torfu (głębokość torfowiska) przed przykryciem go osadami mineralnymi. Ponadto możliwe jest oszacowanie rozmiarów postsedymentacyjnych deformacji tektonicznych. Przedstawiona metoda jest bardzo prosta matematycznie, ale jej zastosowanie wymaga przygotowania wielu przekrojów geologicznych, co jest pracochłonne.

EN

The use of traditional methods for describing peat consolidation, partly excluding Hager and others'method, provide quite different results. That is why the new method of determination of consolidation coefficient of peat for lignite seams, was worked out by the present author. This method can be applied in case postsedimentional erosion, glacitectonics or tectonics are excluded, and consolidation was uniform in every point of a peat-bog/lignite seam. However, if a lignite seam contains sand layers, the obtained results are too low. Two lignite seams were studied: (1) Middle Polish Seam in deposit Pątnów IV and (2) Lusatian Seam in deposit Lubstów (eastern Wielkopolska, central Poland). The consolidation coefficients of peat are 1,96 for lignite seam from Pątnów IV, and 2,34 for lignite one from Lubstów. In this method the initial thickness of peat (peat-bog depth) prior to covering by mineral sediments is known. Moreover, it is possible to estimate the postsedimentional displacements. The performed method is mathematically very simple, but its application needs preparing a great number of geological cross-sections, which is pretty laboriousconsolidation coefficient, peat, lignite, Tertiary.

Słowa kluczowe

EN

consolidation coefficient; peat; lignite; Tertiary

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 50, nr 1
• Strony: 42--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Widera M.

• Instytut Geologii UAM, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

Bibliografia

• 1. BAYER U. 1989 - Sediments compaction in large scale system. Geol. Runsch.,78: 155-169.
• 2. CHAIN W. J. 1974 - Geotektonika ogólna. Wyd. Geol.
• 3. CIUK E. 1978 - Geologiczne podstawy dla nowego zagłębia węgla brunatnego w strefie rowu Poznań-Czempiń-Gostyń. Prz. Geol., 26: 588-594.
• 4. CIUK E. 1981- Polska. [W:] Bolewski (red.) Surowce mineralne świata. Węgiel brunatny. Wyd. Geol.
• 5. CIUK E. & PIWOCKI M. 1982 - Geologia trzeciorzędu w rowie Kleszczowa i jego otoczeniu. Przew. 52 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Bełchatów: 56-70.
• 6. DYJOR S. & SADOWSKA A. 1986 - Próba korelacji wydzieleń stratygraficznych i litostratygraficznych trzeciorzędu zachodniej części Niżu Polskiego i śląskiej części Paratetydy w nawiązaniu do projektu IGCPNr 25. Prz. Geol., 34: 380-386.
• 7. ENGLAND W.A. & MACENZIE A.S. 1989 - Some aspects of organic geochemistry of petroleum fluids. Geol. Runsch., 78: 291-303.
• 8. HAGER H., KOTHEN H. & SPANN R. 1981 - Zur Setzung der rheinischen Braunkohle und ihrer klastischen Begleitschichten. Fortschr. Geol. Rheinld. U. Westf., 29: 319-352.
• 9. JAROSZEWSKI W. 1980 - Tektonika uskoków i fałdów. Wyd. Geol.
• 10. KASIŃSKI J. 1983 -Mechanizmy sedymentacji cyklicznej osadów trzeciorzedowych w zapadliskach przedpola Sudetów. Prz. Geol., 31: 237-243.
• 11. KASIŃSKI J. 1984 - Tektonika synsedymentacyjna jako czynnik warunkujący sedymentację formacji burowęglowej w zapadliskach tektonicznych na obszarze zachodniej Polski. Prz. Geol., 32: 260-268.
• 12. KRUSZEWSKA K. & DYBOWA-JACHOWICZ S. 1997 - Zarys petrologii węgla. Wyd. UŚl., 525: 3-201.
• 13. KULCZYŃSKI S. 1952 - Geneza karbońskich złóż węglowych. Pr. Wrocł. Tow. Nauk., Ser. B, 64: 5-68.
• 14. NURKOWSKI J. 1984 - Coal quality, coal rank variation and its relation to reconstructed overburden, Upper Cretaceous and Tertiary plains coal, Alberta, Canada. Am. Ass. Petr. Geol. Bull., 68: 285-295.
• 15. PIWOCKI M. 1975 - Trzeciorzęd okolic Rawicza i jego węglono- śność. Biul. Inst. Geol., 284: 73-125.
• 16. PIWOCKI M. & ZIEMBIŃSKA-TWORZYD£O M. 1995 - Litostratygrafia i poziomy sporowo-pyłkowe neogenu na Niżu Polskim. Prz. Geol., 43: 916-927.
• 17. POLAŃSKI A. 1988 - Podstawy geochemii. Wyd. Geol.
• 18. SADOWSKA A. 1995 - Palinostratygrafia i paleoekologia neogenu Przedgórza Sudetów. Rocz. Pol. Tow. Geol., Wyd. specjalne, Wrocław: 37-47.
• 19. STANDKE G., RASCHER J. & STRAUSS C. 1993 - Relative sea-level fluctuations and brown coal formations around the Early-Middle Miocene boundary in the Lusatian Brown Coal District. Geol. Rundsch., 82: 295-305.
• 20. TEICHMÜLLER M. 1982 - Rank determination on sedimentary rocks and other coal. [In:] Stach E., Mackowsky M.T., Teichmüller M., Taylor G.H., Chandra D. & Teichmüller R. (eds) - Textbook of coal petrology, 3rd ed., Borntraeger, Stuttgart: 363-371.
• 21. TOBOLSKI K. 2002 - O geologii torfowisk i innych mokradeł. Streszczenia referatów Pol. Tow. Geol., Oddz. Poznański. Wyd. Inst. Geol. UAM: (w przygotowaniu).
• 22. VINKEN R. (red.) 1988 - The Northwest European Tertiary Basin, Results of the IGCP, Project No 124. Geologisches Jahrbuch Reihe A, Hannover: 1-512.
• 23. WALKIEWICZ Z. 1984 - Trzeciorzęd na obszarze Wielkopolski. Seria Geologia, Wyd. Nauk. UAM, 10: 1-103.
• 24. WIDERA M. 1998 - Ewolucja paleomorfologiczna i paleotektoniczna elewacji konińskiej. Continuo, 3: 55-103.
• 25. WIDERA M. 2000a - Geneza i główne etapy rozwoju rowu Lubstowa w alpejskiej epoce tektonicznej. Prz. Geol., 48: 935-941.
• 26. WIDERA M. 2000b - Węgiel brunatny w Wielkopolsce - przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Streszczenia referatów Pol. Tow. Geol., Oddz. Poznański. Wyd. Inst. Geol. UAM: 47-60.
• 27. WIDERA M. 2000c - Stratigraphy and lithology of Quaternary sediments in the Kleczew region and in key sections of the eastern Wielkopolska Lowland, central Poland. Geol. Quart., 44: 212-220.
• 28. WIDERA M. 2001- Geologiczno-górnicze warunki zalegania kopalin w wielkopolskich odkrywkach węgla brunatnego. Górn. Odkryw. 2-3: 91-106.
• 29. WIESNER M.G., WONG H.K. & DEGENS E.T. 1989 - Provenance and diagenesis of organic matter in Late Cretaceous and Tertiary sediments from the southern Blak Sea margin. Geol. Rundsch., 78: 793-806.
• 30. WIŁUN Z. 1987 - Zarys geotechniki. Wyd. Komunikacji i Łączności.
• 31. WOJEWODA J. 1992 - Odkształcenia elementów strukturalnych i ich otoczenia w osadzie w następstwie kompakcji - przykład zastosowania dla wybranych pokładów KWB ,,Bełchatów”. Przew. Sem. Sedyment., Inst. Geol. UAM, Poznań: 69.