Struktury tektoniczne w osadach reliktowego lodowca skalnego na wschodnim stoku Ślęży (Przedgórze Sudeckie)

• Autorzy: Żurawek R.

Warianty tytułu

EN

Tectonic structures within the relict rock glacier sediments on the slopes of Ślęża Mt., Sudetic Foreland, SW Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W osadach reliktowego lodowca skalnego, odsłoniętych we wkopie badawczym na wschodnim stoku Ślęży na Przedgórzu Sudeckim, stwierdzono występowanie licznych i różnorodnych struktur tektonicznych. Wśród nich rozpoznano fałdy ze ścinania przechodzące w fałdy złuskowane, zrotowane bloczki i związane z nimi fałdy oblekające, deformacje osadów drobnofrakcyjnych powstałe wskutek przebijania się przez nie grubych klastów ("struktury efektu Dopplera"), rozciągnięte zwietrzałe klasty gabra ("struktury kijankowe"), "struktury budinażowe oraz spękania tensyjne. Struktury te powstały w wyniku deformacji synkinematycznych i świadczą o heterogenicznym ścinaniu osadów w schyłkowej fazie aktywności lodowca skalnego. Jednocześnie wskazują one kierunek i zwrot sił odpowiedzialnych za ścinanie oraz świadczą o włączaniu do aktywnego lodowca skalnego m.in. gabra o różnym stopniu zwietrzenia chemicznego. Brak struktur tektonicznych jedynie w przypowierzchniowej warstwie osadu jest przesłanką dla uznania tej warstwy za przemieszczany pasywnie "płaszcz lodowca skalnego".

EN

A number of various tectonic structures have been observed within the relict rock glacier sediments uncovered in a 5 m-deep pit on the eastern slope of Ślęża Mt. The following structures were identified: shear folds, imbricated folds and slices, interlocking grains and drape folds, deformations of layers caused by pushing coarse clasts through ("Doppler-effect-structures "), stretched clasts of strongly decomposed gabbro ("tadpole-like structures"), boudinage structures and tension cracks. The microtextures are synkinematic and resulted from the shearing along discrete shear planes in the terminal phase of rock glacier activity. These features show the direction and sense of force vectors bringing about shearing. In addition, they indicate that already strongly weathered gabbro clasts were incorporated into creeping permafrost. The absence of tectonic microtextures within the uppermost diamictite layer is a premise for regarding this layer as a former "rock glacier mantle " which could have been transported passively upon the "rockglacier core".

Słowa kluczowe

EN

relict rock glacier; tectonic structures; shearing; Mount Ślęża

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 50, nr 2
• Strony: 148--154
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., map., rys.

Twórcy

autor

Żurawek R.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geograficzny, PI. Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław 56,

Bibliografia

• 1. BARSCH D. 1983 - Blockgletscher-Studien, Zusammenfassung und offene Probleme. Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften in Göttingen, Mathematisch-physikalische Klasse, Dritte Folge, 35: 133-150.
• 2. BARSCH D. 1993 - Schneehaldemoränen (Protalus Rampart). Ein falsches Modell behindert die paläoklimatische Deutung. Würzburger Geographische Arbeiten, 87: 257-267.
• 3. BARSCH D. 1996 - Rockglaciers. Indicators for the Present and Former Geoecology in High Mountain Environment. Springer Series in Physical Environment, 16: 331.
• 4. DADLEZ R. & JAROSZEWSKI W. 1994 - Tektonika. Wyd. Nauk. PWN.
• 5. DE JONG M. G. G. & KWADIJK J. K. 1988 - Fossil rock glaciers in central Vorarlberg, Austria. Arctic and Alpine Res., 20: 86-96.
• 6. ELCONIN R. F. & LACHAPELLE E. R. 1997 - Flow and internal structure of a rock glacier. J. Glaciology, 43: 238-244.
• 7. EVIN M. 1987 - Lithology and fracturing control of rock glaciers in south western Alps of France and Italy. [In:] Giardino J. R., Schroder J. F. Jr. & Vitek J. D. (eds.): Rock glaciers. Allen & Unwin, Boston: 83-106.
• 8. FISH W., FISH W. & HAEBERLI W. 1977 - Electrical D. C. resistivity soundings with long profiles on rock glaciers and moraines in the Alps of Switzerland. Zeit. Gletscherk.Glazialgeol., 13: 239-260.
• 9. HAEBERLI W. 1985 - Creep of mountain permafrost. Mitteilungen der Versuchsanstalt für Wasserbau, Hydrol. Glaziol., 77: 142.
• 10. HAEBERLI W. & VONDER MÜHLL D. 1996 - On the characteristics and possible origins of ice in rock glacier permafrost. Zeitschrift für Geomorphologie, Neue Folge, Supplement-Band, 104: 43-57.
• 11. HÖLLERMANN P. 1983 - Blockgletscher als Mesoformen der Periglazialstufe. Bonner Geographische Abhandlungen 67, Bonn: 73.
• 12. KNIGHT P. G. 1988 - The basal ice and debris sequence at the margin of an equatorial ice cap; El Cotopaxi, Ecuador. Geograf. Ann., 70A, 1-2: 9-13.
• 13. PRICE L. W. 1981 - Mountains & Man. Astudy of process and envi¬ronment. Berkeley and Los Angeles: 506.
• 14. TROMBOTTO D. BUK E. & HERNÁNDEZ J. 1999 - Rock glaciers in the Southern Central Andes (approx. 33-34oS), Cordillera Frontal, Mendoza, Argentina. Bamberger Geograph. Schriften, 19: 145-173.
• 15. WHALLEY W. B. & MARTIN E. 1992 - Rock glaciers: II models and mechanisms. Progress Physic. Geogr., 16: 127-186.
• 16. ŻURAWEK R. 1999 - Reliktowe lodowce skalne - nowa interpretacja form akumulacji na wschodnich i południowych stokach Ślęży. Prz. Geogr., 61: 77-94.
• 17. ŻURAWEK R. 2002a (w druku) - The problem of identification of relict rock glaciers on sedimentological evidence. Landform Analysis.
• 18. ŻURAWEK R. 2002b (w druku) - Internal structure of a relict rock glacier, Ślęża Massif, SW Poland. Permafrost and Periglacial Processes.