Zastosowanie analizy czynnikowej w celu określenia antropogenicznych przemian jakości wód podziemnych

• Autorzy: Dragon K.

Warianty tytułu

EN

An application of factor analysis for determination of anthropogenic changes in ground water quality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono możliwości zastosowania analizy czynnikowej do identyfikacji procesów hydrogeochemicznych, kształtujących chemizm wód podziemnych. Szczególną uwagę zwrócono na przemiany chemizmu wód podziemnych związane z wpływem zanieczyszczeń antropogenicznych. Obiektem badań był fragment wielkopolskiej doliny kopalnej (pomiędzy rzekami Obrą i Wartą). Wyniki analizy czynnikowej potwierdzają wcześniej sygnalizowane przejawy antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych tej struktury.

EN

The paper presents the possible application of factor analysis in identification of hydrogeochemical variations that influence the ground water chemistry. The special attention was paid to the changes of ground water chemistry connected with the influence of anthropogenic contamination. The part of the Wielkopolska Buried Valley Aquifer (between the Obra and Warta Rivers) was the objective of the present study. The results of the factor analysis confirm earlier findings concerning anthropogenic contamination of ground water in this aquifer.

Słowa kluczowe

EN

faactor analysis; groundwater contamination; Wielkopolska Buried Valley Aquifer

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 50, nr 2
• Strony: 127--131
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Dragon K.

• Instytut Geologii, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, ul. Maków Polnych 16, 61-686 Poznań,

Bibliografia

• 1. ABU-JABER N.S., ALOOSY A.S. & JAWARD A. 1997 - Determination of aquifer susceptibility to pollution using statistical analysis. Environm. Geol., 31: 94-106.
• 2. BROWN C.E. 1998 - Applied multivariate statistics in geohydrology and related sciences. Springer-Verlag Berlin.
• 3. DĄBROWSKI J. 2000 - O problemie redukcji wymiarów. Pol. Tow. Inż. Roln., Kraków.
• 4. DĄBROWSKI S. 1990 - Hydrogeologia i warunki ochrony wód podziemnych Wielkopolskiej Doliny Kopalnej. Wyd. SGGW-AR, Warszawa.
• 5. DRAGON K. 1999 - Wpływ antropopresji na chemizm wód podziemnych wielkopolskiej doliny kopalnej między Obrą a Wartą. Współ. Probl. Hydrogeol., 9, S. Krajewski, A. Sadurski (eds.), Warszawa-Kielce: 37-42.
• 6. DRAGON K. 2001 - Przemiany antropogeniczne chemizmu wód podziemnych poziomu wielkopolskiej doliny kopalnej (obszar między Obrą a Wartą) w świetle aktualnych danych hydrochemicznych. Współ. Probl. Hydrogeol., 10: 27-34,Wrocław-Krzyżowa.
• 7. DREVER J.I. 1997 - The geochemistry of natural waters. Surface and ground water environments. Prentice Hall Upper Saddle River, New Jersey 07458.
• 8. GHODEIF K., DRAGON K. & GÓRSKI J. 1999 - Ground water quality in the Arabian-Nubian shield, Mount Sinai, Egypt. Geologos, 4: 29-46.
• 9. GÓRSKI J. 1989 - Główne problemy chemizmu wód podziemnych utworów kenozoiku środkowej Wielkopolski. Zesz. Nauk. AGH, Geologia 45, Kraków: 1-114.
• 10. GRANDE J.A., GONZALEZ A., BELTARAN R. & SANCHEZ-RODAS D. 1996 - Application of Factor Analysis to the study of contamination in the aquifer system of Ayamonte-Huelva (Spain). Ground Water, 34: 155-161.
• 11. HITCHON B., BILLINGS G.K. & KLOVAN J.E. 1971 - Geochemistry and origin of formation waters in the western Canada sedimentary basin - III. Factors controlling chemical composition. Geochem. Cosmochem. Acta, 35: 567-598.
• 12. JAYAKUMAR R. & SIRAZ L. 1997 - Factor analysis in hydroge¬ochemistry of coastal aquifers - a preliminary study. Environm. Geol., 31: 174-177.
• 13. LABUS K. 1999 - Stopień zanieczyszczenia i identyfikacja zanieczyszczeń kadmem, ołowiem i cynkiem wód powierzchniowych i podziemnych zlewni Białej Przemszy. Wyd. Inst. Gosp. Surow. Miner. Ener. PAN, Pr. Geol., 146, Kraków.
• 14. LISZKOWSKA E. 1995 - Analiza czynnikowa jako obiektywna metoda określania genezy składu chemicznego oraz zanieczyszczeń wód podziemnych. Współ. Probl. Hydrogeol., 7, Krynica: 329-336.
• 15. MACIOSZCZYK A. 1975 - Zastosowanie analizy czynnikowej 1 sposób R do interpretacji danych hydrogeochemicznych. Biul. Geol., UW, 20: 47-68.
• 16. MELLOUL A. 1995 - Use of principal components analysis for studying deep aquifers with scarce data- Application to the Nubian sandstone aquifer, Egypt and Israel. Hydrogeol. Jour., 3: 19-39.
• 17. PAWUŁA A. 1975 - Chemizm wód podziemnych kenozoiku środkowej Wielkopolski. Arch. Zakł. Hydrogeol. Ochr. Wód Inst. Geol. UAM Poznań.
• 18. RUIZ F., GOMIS V. & BLASCO P. 1990 - Application of factor analysis to the hydrogeochemical study of a coastal aquifer. Jour. Hydrology, 119: 169-177.
• 19. StatSoft, Inc. 1995 - Statistica for Windows. Dokumentacja programu.Tulsa, USA.
• 20. USUNOFF E.J. & GUZAN-GUZAN A. 1989 - Multivariate analysis in hydrochemistry: an example of the use of factor and correspondence analysis. Ground Water, 27: 27-34.