Wstępne wyniki badań koncentracji radu i radonu w wodach podziemnych i powierzchniowych górnej części zlewni Kamienicy (Masyw Śnieżnika, Sudety)

Przylibski, T. A.; Staśko, S.; Szczepanowski, S.; Modelska, M.; Dorda, D.; Kozłowska, B.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wstępne wyniki badań koncentracji radu i radonu w wodach podziemnych i powierzchniowych górnej części zlewni Kamienicy (Masyw Śnieżnika, Sudety)

Autorzy

Przylibski T. A. , Staśko S. , Szczepanowski S. , Modelska M. , Dorda D. , Kozłowska B.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

Identyfikatory

Warianty tytułu

Preliminary results of determinations of radon and radium concentrations in surface and underground waters in the upper part of the Kamienica River catchment basin (Śnieżnik Massif, Sudetes, SW Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy przedstawiono wstępne wyniki oznaczeń stężeń radioaktywnych izotopów: ²²²Rn oraz ²²⁶Ra i ²²⁸Ra w wodach podziemnych i powierzchniowych górnej części zlewni Kamienicy. Uzyskane wyniki wskazują na wyraźne zróżnicowanie czasowe i przestrzenne wartości stężeń tych izotopów. Jest więc prawdopodobne, że po uzyskaniu większej ilości danych możliwe stanie się przetestowanie zastosowania wymienionych izotopów radonu i radu, jako znaczników stref mieszania się wód podziemnych i powierzchniowych na badanym obszarze. Możliwe będzie wówczas także zastosowanie tych izotopów jako wskaźników drenażu płytkiego (lokalnego) lub głębszego zbiornika wód podziemnych w skałach krystalicznych Masywu Śnieżnika. Zanotowane wysokie wartości stężeń radonu, dochodzące do 1662 Bq/dm³, w wodach podziemnych tego rejonu pozwalają uznać te wody za posiadające właściwości lecznicze. Obszar górnej części zlewni Kamienicy może być brany pod uwagę jako perspektywiczne złoże radonowych wód leczniczych.

The paper presents preliminary results of concentration determinations of radioactive isotopes ²²² Rn, ²²⁶Ra and ²²⁸Ra ir. surface and underground waters of the upper part of the Kamienica drainage basin. The obtained results reveal evident temporal and spatial diversity in concentrations of these isotopes. It is then probable that obtaining more data will enable testing the application of these radon and radium isotopes as tracers of mixing zones of surface and underground waters in the study area. It will be also possible to use these isotopes as indicators of drainage of shallow (local) or deeper groundwater reservoir in crystalline rocks of the Śnieżnik Massif. The recorded high values of radon concentrations, reaching 1662 Bq/dm³ in underground waters of this area allow to regard these waters as possessing medicinal properties. The area of the upper part of the Kamienica drainage basin may be thus considered a prospective deposit of radon medicinal waters.

Słowa kluczowe

rad radon wody powierzchniowe wody podziemne wody radonowe Masyw Śnieżnika Sudety

radium radon surface waters underground waters radon waters Śnieżnik Massif Sudetes SW Poland

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2002

Tom

Vol. 50, nr 5

Strony

436--440

Opis fizyczny

Bibliogr. 43 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Przylibski T. A.

Wydział Górniczy, Politechnika Wrocławska, Wybrzeże S. Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

autor

Staśko S.

Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Szczepanowski S.

Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Modelska M.

Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

autor

Dorda D.

autor

Kozłowska B.

Instytut Fizyki, Uniwersytet Œl¹ski, ul. Uniwersytecka 4, 40-007 Katowice

Bibliografia

1. BERTIN C. & BOURG A. C. M. 1994 - Radon-222 and chloride as natural tracers of the infiltration of river water into an alluvial aquifer in which there is significant river/groundwater mixing. Environmental Science & Technology, 28: 794-798.
2. CHAU N. D., NIEWODNICZAŃSKI J., DORDA J., OCHOŃSKI A., CHRUŚCIEL E. & TOMZA I. 1997 - Detemination of radium isotopes in mine waters through alpha- and beta- activities measured by liquid scintillation spectrometry. Jour. Radioanal. Nuclear Chem., 222: 69-74.
3. CIĘŻKOWSKI M. & CIĘŻKOWSKI W. 1981 - Możliwość zastosowania wód radonowych sztolni Śnieżnik do celów leczniczych. Probl. Uzdrowiskowe, 167/170: 181-183.
4. CIĘŻKOWSKI M. & CIĘŻKOWSKI W. 1983 - Wody radonowe sztolni „Śnieżnik”. II Ogólnopolskie Symp. Współ. Probl. Hydrogeol. Regionalnej, Lądek Zdrój, 13-16.10.l982. Wyd. Uniwer. Wrocł., Wrocław, 1983: 295-298.
5. CIĘŻKOWSKI W., KRYZA H., KRYZA J., PULINA M., ŘEHAK J., TARKA R. & STAŚKO S. 1997 - Wody podziemne Masywu Śnieżnika. [W:] Jahn A., Kozłowski S., Pulina M. (red.), Masyw Śnieżnika - zmiany w środowisku przyrodniczym. Pol. Agencja Ekolog.
6. CIĘŻKOWSKI W. & PŁOCHNIEWSKI Z. 1983 - Poszukiwanie wód termalnych w rejonie Bolesławowa w Masywie Śnieżnika. II Ogólnopolskie Symp. Współ. Probl. Hydrogeol. Regionalnej, Lądek Zdrój, 13-16.10.1982. Wyd. Uniw. Wrocł., Wrocław 1983: 262-270.
7. CIĘŻKOWSKI W. & PRZYLIBSKI T. A. 1997 - Radon in waters from health resorts of the Sudety Mts. (SW Poland). Applied Radiation and Isotopes, 48: 855-856.
8. COOK P. G., LOVE A. J. & DIGHTON J. C. 1999 - Inferring ground water flow in fractured rock from dissolved radon. Ground Water, 37: 606-610.
9. CORBETT D. R., BURNETT W. C., CABLE P. H. & CLARK S. B. 1997 - Radon tracing of groundwater input into Par Pond, Savannah River Site. Jour. Hydrology, 203: 209-227.
10. CORBETT D. R., CHANTON J., BURNETT W., DILLON K., RUTKOWSKI Ch. & FOURQUREAN J. W. 1999 - Patterns of groundwater discharge into Florida Bay. Limnol. Oceanogr., 44: 1045-1055.
11. COTHERN C. R. & SMITH J. E. Jr (eds.) 1987 - Environmental radon. Plenum Press, New York.
12. DON J., DUMICZ M., WOJCIECHOWSKA I. & ŻELAŹNIEWICZ A. 1990 - Lithology and tectonics of the Orlica-Śnieżnik dome, Sudetes, Recent state of knowledge. N. Jb. Geolo. Paleont. Abh., 179: 159-188.
13. DON J. & OPLETAL M. 1997 - Budowa i ewolucja geologiczna Masywu Śnieżnika. [W:] Jahn A., Kozłowski S., Pulina M. (red.), Masyw Śnieżnika - zmiany w środowisku przyrodniczym. Pol. Agencja Ekolog., Warszawa.
14. DUMICZ M. 1989 -Następstwo serii gnejsowych masywu Śnieżnika w świetle analizy mezostrukturalnej wybranych obszarów w jednostkach geologicznych Międzygórza i Gierałtowa. Geol. Sudet., 24: 139-158.
15. EIKENBERG J., TRICCA A., VEZZU G., STILLE P., BAJO S. & RUETHI M. 2001 - 228Ra/226Ra/224Ra and 87Sr/86Sr isotope relationship for determining interactions between ground and river water in the upper Rhine valley. Jour. Environm. Radioactivity, 54: 133-162.
16. ELLINS K. K., ROMAN-MAS A. & LEE R. 1990 - Using 222Rn to examine groundwater/surface discharge interaction in the Rio Grande de Manati, Puerto Rico. Jour. Hydrology, 115: 319-341.
17. GENEREUX D. P., HEMOND H. F. 1990 - Naturally occurring radon 222 as a tracer for streamflow generation: steady state methodology and field example. Water Resources Research, 26: 3065-3075.
18. GRANICZNY M. & DOKTÓR S. 1992 - Mapa fotolineamentów radarowych. Państw. Inst. Geol.
19. HAMADA H. 1999 - Analysis of the interaction between surface water and groundwater using radon-222. JARQ, 33: 261-265.
20. HETMAN A., DORDA J. & ZIPPER W. 1998 - Determiantion of radium isotopes concentrations in mineral waters by liquid scintillation method. Nukleonika, 43: 481-488.
21. HOEHN E. & VON GUNTEN H. R. 1989 - Radon in groundwater: a tool to assess infiltration from surface waters to aquifers. Water Resources Research, 25: 1795-1803.
22. HUSSAIN N., CHURCH T. M. & KIM G. 1999 - Use of 222Rn and 226Ra to trace groundwater discharge into the Chesapeake Bay. Marine Chemistry, 65: 127-134.
23. KOZŁOWSKA B., HETMAN A. & ZIPPER W. 1999 - Determination of 222Rn in natural water samples from health resorts in the Sudety mountains by the liqud scintillation technique. Applied Radiation and Isotopes, 51: 475-480.
24. KREST J. M., MOORE W. S. & RAMA 1999 -226Ra and 228Ra in the mixing zones of the Mississippi and Atchafalaya Rivers: indicators of groundwater input. Marine Chemistry, 64: 129-152.
25. KRYZA H. 1983 - Wody podziemne północnej części Masywu Śnieżnika. Współ. Probl. Hydrogeol., Uniwer. Wrocł., Wrocław: 59-77.
26. OBERC J. 1972 - Budowa geologiczna Polski, T. 4, Tektonika, cz. 2, Sudety i obszary przyległe. Wyd. Geol.
27. PRZENIOSŁO S. 1970 - Geochemia uranu w aluwiach wschodniej części obszaru metamorfiku Lądka i Śnieżnika Kłodzkiego. Biul. Inst. Geol., 224, Z Bad. Petrograf.-Miner. Geochem. w Polsce, t. IV: 205-298.
28. PRZENIOSŁO S. & SYLWESTRZAK H. 1969 - Przejawy mineralizacji na tle struktury metamorfiku Lądka i Śnieżnika. Prz. Geol., 17: 442-444.
29. PRZENIOSŁO S. & SYLWESTRZAK H. 1971 - Mineralizacja fluorytowa na wschodnich zboczach Śnieżnika Kłodzkiego. Kwart. Geol., 15: 251-261.
30. PRZYLIBSKI T. A. 1997 - Wybrane uwarunkowania występowania radonu-222 w Sudetach. Arch. Inst. Geotech. Hydrotech. Polit. Wrocł., Raport Ser. PRE nr 577, Wrocław.
31. PRZYLIBSKI T. A. 1998 - Zmiany stężeń radonu w podziemnych wodach leczniczych Świeradowa Zdroju (Sudety). Prz. Geol., 46: 365-370.
32. PRZYLIBSKI T. A. 2000 - 222Rn concentration changes in medicinal groundwaters of Lądek Zdrój (Sudety Mountains, SW Poland). Jour. Environm. Radioactivity, 48: 327-347.
33. PRZYLIBSKI T. A., DORDAJ. & KOZŁOWSKA B. 2002 (w druku) - The occurence of 226Ra and 228Ra in groundwaters of Polish Sudety Mountains. Nukleonika.
34. PRZYLIBSKI T. A. & ŻEBROWSKI A. 1996 - Origin ofradon in medicinal waters of Świeradów Zdrój. Nukleonika, 41: 109-115.
35. PRZYLIBSKI T. A. & ŻEBROWSKI A. 1999 - Origin ofradon in medicinal waters of Lądek Zdrój (Sudety Mountains, SW Poland). Jour. Environm. Radioactivity, 46: 121-129.
36. Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dn. 23.08.1994 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinna odpowiadać dokumentacja hydrogeologiczna i geologiczno-inżynierska. Dz. U., nr 93, poz. 444.
37. SCOTT M. K. & MORAN S. B. 2001 - Ground water input to coastal salt ponds of southern Rhode Island estimated using 226Ra as a tracer. Jour. Environm. Radioactivity, 54: 163-174.
38. STAŚKO S. 1996 - Wody podziemne w skałach krystalicznych na podstawie badań wybranych obszarów Sudetów polskich. Pr. Geol.-Miner., 53. Acta Univer. Wratisl., 1870: 1-86.
39. STAŚKO S. 1999 - Wyniki hydrogeologicznych badań skał krystalicznych w Sudetach. Współ. Probl. Hydrogeol., 9, Państw. Inst. Geol.,: 337-342.
40. STAŚKO S. & TARKA R. 1994 - Obliczenia zasobów wód podziemnych w obszarach górskich na przykładzie badań wybranych zlewni Sudetów. Zesz. Nauk. Akad. Roln., Wrocław, 248: 279-286.
41. STAŚKO S. & TARKA R. 1996 - Hydraulic parameters of hard rocks based on long-term field experiment in the Polish Sudetes. Acta Univer. Carolinae-Geol., 40: 167-178.
42. TARKA R. 1997 - Zasilanie wód podziemnych w krystalicznych masywach górskich na przykładzie badań w Masywie Śnieżnika. Pr. Geol.-Miner., 56, Acta Univer. Wratisl., 1964: 1-66.
43. TURNIAK K., MAZUR S. & WYSOCZAŃSKI R. 2000 - SHRIMP zircon geochronology and geochemistry of the Orlica-Śnieżnik gneisses (Variscan belt of Central Europe) and their tectonic implications. Geodinamica Acta, 13: 293-312.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BUS4-0001-0100