Allochtoniczność pokryw pyłowych na stokach Ślęży (Przedgórze Sudeckie) w świetle analizy ich składu chemicznego w skaningowym mikroskopie elektronowym (SEM)

• Autorzy: Woronko B. , Żurawek R.

Warianty tytułu

EN

The allochtonism of the silt covers on the slopes of Mt. Ślęża, Sudetic Foreland, as inferred from the chemical composition in scanning electron microscope (SEM)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dla rozstrzygnięcia problemu allo- bądź autochtoniczności osadów pylastych, współtworzących pokrywy stokowe Ślęży (718 m n.p.m.) na Przedgórzu Sudeckim zastosowano metodę określania składu chemicznego detektorem rentgenowskim ECON. Wobec braku minerałów z grupy krzemionki w budującym wschodni stok Ślęży gabrze oraz ich znacznym udziale (około 70%) w analizowanych próbach, reprezentujących osady z wysokości 280-508 m n.p.m., wykazano allochtoniczność osadów pyłowych. Stwierdzenie to, w połączeniu z pozycją geomorfologiczą osadów i ich cechami litologicznymi, pozwoliło na wykluczenie innych niż eoliczny procesów mogących odpowiadać za ich depozycję.

EN

Mapping of the chemical composition of the siltfraction which composes to a considerable extent the slope covers ofMt. Ślęża (718 m a.s. I.), Sudetic Foreland, SW Poland has been carried out in order to verify their alio- or autochtonism. An X-ray detector ECONhas been used. Lack of the silica minerals within the rock composing eastern slope of the Mt Ślęża, i.e. gabbro, compared with an abundant (70%) occurrence of such minerals within the samples derived from different altitudes (280-508 m a.s. I.), allowed one to state the allochtonism of the siltfraction. Taking into account both this statement and the geomorphological setting and the lithological features of the silty deposits, one can exclude all processes other than aeolian activity as potential factors of deposition of these sediments.

Słowa kluczowe

PL

less; pokrywy stokowe; osady pylaste; SEM; EDAX; Ślęża; Przedgórze Sudeckie

EN

loess; slope covers; SEM; EDAX; Mount Ślęża; Sudetic Foreland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 50, nr 6
• Strony: 535--540
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Woronko B.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa

autor

Żurawek R.

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geograficzny, Pl. Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław 56

Bibliografia

• 1. BOBIŃSKI W. & JAMROZIK L. 1989 - Petrografia intruzji gabrowej Ślęży. [W:] Jamrozik L. (red.) - Ofiolit Slęży i jego mineralizacja rudna. Sympozjum naukowe Wrocław-Sobótka, 4-6 września 1989 r.: 78-86.
• 2. BORKOWSKI J. 1969 - Utwory pyłowe i pylaste Sląska. Z. Nauk. Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu, Rolnictwo, 46: 25-47.
• 3. CEGŁA J. 1972 - Sedymentacja lessów Polski. Acta Universitatis Wratislaviensis, 168. Stud. Geogr., 17: 1-71.
• 4. DĄBROWSKA V. 1991 - Utwory pyłowe wschodniej części Masywu Slęży. Praca magisterska (nie publikowana). Arch. Wydz. Nauk Przyrodniczych UWr.: 1-94.
• 5. ENDERWITZ F., GESCHWENDT F., 1925 - Das Zobtengebiet. Wanderungen in Schlesien, 5: 1-48.
• 6. FINCKH L. 1928 - Erläuterungen zur Geologischen Karte von Preußen und benachbarten deutschen Ländern. Preußische Geologische Landesanstalt. Lieferung 210. Blatt Zobten: 1-95.
• 7. GEOLOGISCHE KARTE VON PREUßEN UND BENACHBARTEN DEUTSCHEN LÄNDERN, 1:25 000. Preußische Geologische Lande¬sanstalt. Blatt Zobten, Blatt Weizenrodau, Blatt Mörschelwitz.
• 8. JARY Z. 1996 - Chronostratygrafia oraz warunki sedymentacji lessów południowo-zachodniej Polski na przykładzie Płaskowyżu Głubczyckiego i Wzgórz Trzebnickich. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1766. Stud. Geogr., 63: 1-99.
• 9. KIDA J. 1999 - Stan badań lessów i osadów lessopodobnych na obszarze Dolnego Sląska. [W:] Jary Z. (red.): Geneza i wiek pokrywowych utworów pylastych południowo-zachodniej Polski. Referaty, komunikaty, postery. Wrocław-Bożków, 8-10 października 1999 r.: 43-56.
• 10. MAJEROWICZ A. 1963 - Granit okolicy Sobótki i jego stosunek do osłony w świetle badań petrograficznych. Arch. Miner., 24: 127-237.
• 11. MAJEROWICZ A. 1972 - Masyw granitowy Strzegom-Sobótka. Studium petrologiczne. Geol. Sudet., 6: 7-96.
• 12. MAJEROWICZ A., PIN CH. 1992 - The main petrological problems of the Mt. Slęża ophiolite complex, Sudetes, Poland. Z. Geol. Paläont., I, 9/10: 989-1018.
• 13. ROKICKI J. 1950 - Warunki występowania utworów pyłowych i loessów na Dolnym Sląsku. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sec. B, 3: 53-95.
• 14. SCHWARZBACH M. 1942 - Das Diluvium Schlesiens. N.Jb. Miner., Geol. Paläont., 86, Beilage-Band, Abt. B: 189-243.
• 15. SZCZEPANKIEWICZ S. 1958 - Peryglacjalny rozwój stoków Masywu Slęży. Biul. Peryg., 6: 81-92.
• 16. TIETZE O. 1910 - Die geologischen Verhältnisse der Umgegend von Breslau. Jahrbuch der Preußischen Geologischen Landesanstalt, 31, 1; 258-298.
• 17. ŻURAWEK R. 1997 - Wpływ procesów rzeźbotwórczych na kształtowanie się gleb Masywu Slęży. Praca magisterska (nie publikowana). Arch. Wydziału Nauk Przyrodniczych UWr.: 1-104.
• 18. ŻURAWEK R. 1999 - Paleośrodowiskowe uwarunkowania piętrowości osadów i form rzeźby w Masywie Slęży. [W:] Sympozjum „Strefowość i piętrowość procesów w środowisku przyrodniczym późnego glacjału i holocenu, 25-26 marca 1999, Sosnowiec: 125-129.