Odwzorowanie powierzchni ciosowych piaskowców fliszu podhalańskiego w badaniach wytrzymałościowych z wybranych odsłonięć niecki podhalańskiej

• Autorzy: Domonik A.

Warianty tytułu

EN

Representation of joint surfaces of the Podhale Fiysch sandstone in research on strength in selected exposures of the Podhale Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Za względu na prostą budowę geologiczną skały fliszowe Podhala, zalegające niemal połogo w strefie centralnej niecki podhalańskiej, stanowią dobry materiał do badań nad wpływem paleonaprężeń na obecny stan ośrodka skalnego za pomocą metod geomechanicznych. Efekt oddziaływania tych historycznych naprężeń jest niejako "zakodowany" w skale i przejawia się m.in. skróconym czasem przejścia fali podłużnej i poprzecznej wzdłuż kierunków odpowiadających kierunkom spękań ciosowych. Ta anizotropia ujawnia się także w trakcie badań wytrzymałościowych w postaci pękania wzdłuż pewnych, predysponowanych przez materiał skalny kierunków. Orientacje tak powstałych powierzchni spękań można korelować z orientacją powierzchni spękań ciosowych oraz z wynikami badań geomechanicznych.

EN

Due to its simple geology, the Podhale Fiysch rocks that occur almost horizontally in the central zone of the Podhale Basin are a good material for research on the paleostress impact on the current state of the rock matter by means ofgeomechanical methods. Effect of these historical stresses is "encoded " in rock and manifests itself, e.g., in the shortened time of movement of longitudinal and transverse waves along the directions corresponding to the directions of the joints. This anisotropy also reveals itself during strenght, testing, byof cracking along certain directions predisposed by the rock material. The orientations of such surfaces can be correlated with the orientations of joints as well as with the results ofgeomechanical studies.

Słowa kluczowe

PL

cios; paleonaprężenia; anizotropia; geomechanika; wytrzymałość

EN

joints; palaeostress; anisotropy; geomechanic; strength

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 51, nr 5
• Strony: 430--435
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Domonik A.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa,

Bibliografia

• 1. BARTLETT W., FRIEDMAN M. & LOGAN J. M. 1981 - Experimental folding and foulting of rocks in limestene layers. Tectonophysics, 79: 255-277.
• 2. BORETTI-ONYSZKIEWICZ W. 1968a - Anizotropia ciosowa piaskowców fliszowych Podhala Zachodniego. Biul. Geol. UW, 10: 115-153.
• 3. BORETTI-ONYSZKIEWICZ W. 1968b - Cios we fliszu zachodniego Podhala. Acta Geol. Pol., 18 : 101-142.
• 4. BUCHER W. H. 1920 -The mechanical interpretation of joints, pt. 1. Jour. Geol., 28: 1-28.
• 5. BUCHER W. H. 1921 -The mechanical interpretation of joints, pt. 2. Jour. Geol., 29: 1-28.
• 6. DADLEZ R. & JAROSZEWSKI W. 1994 -Tektonika. PWN.
• 7. DUNNE W.M. & HANCOCK P.L. 1994 - Paleostress analysis of small scale brittle structures. [In:] Continental deformation, P.L. Hancock (ed.). Pergamon Press.
• 8. GOŁĄB J. 1959 - Zarys stosunków geologicznych fliszu Zachodniego Podhala. Biul. Inst. Geol., 149: 225-231.
• 9. HANCOCK P.L. 1994 - From joints to paleostress, [In:] Peritethyan Platforms, F. Roure (ed.) and Editions Technip. Paris: 145-158.
• 10. ISO 1. 2000 - Geotechnical engineering - Identification and description of rock. ISO 14689.CENT/TC 250/S.C.7.N 324.
• 11. JAROSZEWSKI W. 1972 - Drobnostrukturalne kryteria tektoniki obszarów nieorogenicznych na przykładzie północno-wschodniego obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich. Stud. Geol. Pol., 38: 1-210.
• 12. KSIĄŻKIEWICZ M. 1972 - Budowa geologiczna Polski. Tektonika, Karpaty, t. 4. Wyd. Geol.
• 13. KWAŚNIEWSKI M. 1992 - III Szkoła Geofizyki Górniczej. Emisja sejsmoakustyczna w skałach. Mat. Konfer. Wadowice.
• 14. ŁUKASZEWSKI P. & BOGDAŃSKA J. 1997 - Laboratoryjne badania występowania efektu pamięci w skałach osadowych rejonu Górnego Śląska. Mat. 1. Czesko-polskie Geomech. Symp. Ostrawa: 64-70. Wyd. Inst. of Geonics, ASCR.
• 15. MASTELLA L. 1972 - Independence of joint density and thickness of layers in the Podhale flysh. Bull. Acad. Pol. Ser. Geol. Geogr., 20: 187-196.
• 16. MASTELLA L. KONON A. & MARDAL T. 1996 - Tektonika fliszu podhalańskiego w dolinie Białki. Prz. Geol., 44: 494-1194.
• 17. MASTELLA L. & ZUCHIEWICZ W. 2000 - Jointing in the Dukla Nappe (Outer Carpathians, Poland): an attempt at paleostress reconstruction. Geol. Quarter., 44: 377-390.
• 18. PINIŃSKA J. 1994 - Procesy deformacji i pękania cylindrycznych próbek skalnych. Pr. Nauk. Inst. Geotech. i Hydrotech. Polit.Wrocł. Konferencje nr 33.
• 19. PINIŃSKA J. 1995 - Procesy kruchego pękania skał osadowych przy jednoosiowym ściskaniu ze stałą prędkością odkształcenia. Prz. Geol., 43: 546-553.
• 20. PINIŃSKA J. 2000 - Właściwości wytrzymałościowe i odkształceniowe skał. Cz. I. Skały osadowe regionu świętokrzyskiego. T. 1. Katalog. Wyd. Tinta, Warszawa.
• 21. Polska Norma PN-86/B-024880 - Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów. PKNiM, Warszawa.
• 22. Polska Norma PN-84/B-04110 - Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie. PKNiM, Warszawa.
• 23. PRICE N. J. 1959 - Mechanics of jointing in rock, Geol. Mag., 96: 149-167.
• 24. PRICE N. J. 1966 - Fault and Joint Development in Brittle and semibrittle Rock. Pergamon Press, no. 176.
• 25. RAMSAY J. G. & HUBER M. I. 1987 - The techniques of modern structural geology. Acad. Press Brace Jovanovich Publ., 1-2.
• 26. RIEDEL W. 1929 - Zur Mechanik geologischer Brucherscheinungen, Centralbl. Min. Pal. Abt. B.
• 27. RUBINKIEWICZ J. 1998 - Rozwój spękań ciosowych w płaszczowi- nie śląskiej w okolicach Baligrodu (Bieszczady Zachodnie, Karpaty zewnętrzne). Prz. Geol., 46: 820-826.
• 28. STUPNICKA E. 1997 - Geologia regionalna Polski. Wyd. Geol.
• 29. WATYCHA L. 1968 - Wstępna ocena warunków i możliwości powstawania ropy naftowej w utworach wschodniej części fliszu podhalańskiego. Kwart. Geol., 12: 898-913.
• 30. WATYCHA L. 1977a - Szczegółowa mapa geologiczna Polski, 1 : 50 000, ark. Czarny Dunajec. Wyd. Geol.
• 31. WATYCHA L. 1977b - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000. Wyd. Geol.
• 32. ZUCHIEWICZ W. 1997 - Reorientacja pola naprężeń w polskich Karpatach zewnętrznych w świetle wstępnych wyników analizy ciosu. Prz. Geol., 45: 105-109.
• 33. ZUCHIEWICZ W. (red.) 2001 - Tektoniczne uwarunkowania występowania martwic wapiennych we fliszu podhalańskim. Mater. IV Ogólnopol. Konfer. Kom. Neotektoniki, Komitet Badań Czwartorzędu PAN: 76-79.