Wyniki badań makroszczątków roślin znalezionych w serii witowskiej (południowa Polska)

Brud, S.; Worobiec, G.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wyniki badań makroszczątków roślin znalezionych w serii witowskiej (południowa Polska)

Autorzy

Brud S. , Worobiec G.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Results of investigations on plant macroremains found in deposits of the Witów Series (southern Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

Opisano makroszczątki roślin znalezione w osadach serii witowskiej. Zachowały się one w postaci odcisków w słabozwięzłych piaskowcach i mułowcach. Rośliny iglaste reprezentowane są przez gatunek Pinus cf. palaeostrobus (Ettingshausen) Heer oraz szczątki, których nie udało się oznaczyć. Wśród szczątków roślin dwuliściennych oznaczono liść gatunku Zelkova zelkovifolia (Unger) Bůžek et Kotlaba, liście rodzajów Fagus i Populus oraz owoc z rodziny Juglandaceae. Część okazów roślin okrytozalążkowych, których nie udało się bliżej oznaczyć, opisano jako „Leguminosae” sensu Berger oraz Dicotylophyllum. Rośliny jednoliścienne reprezentuje gatunek Spirematospermum wetzleri (Heer) Chandler oraz odcisk fragmentu liścia Monocotyledonae gen. et sp. indet. Skład oriktocenozy wskazuje, że w czasie sedymentacji osadów serii witowskiej w okolicach Witowa występowały lasy łęgowe oraz mezofilne w warunkach bardzo łagodnego klimatu umiarkowanego ciepłego. Obecność szczątków Pinus cf. palaeostrobus (Ettingshausen) Heer, Spirematospermum wetzleri (Heer) Chandler, Zelkova zelkovifolia (Unger) Bůžek et Kotlaba i przedstawiciela rodziny Juglandaceae oraz wyniki analizy pyłkowej wskazują, że wiek tej części serii witowskiej, z której pochodzą omawiane szczątki roślin odpowiada młodszemu neogenowi (późny miocen-pliocen).

Macroremains of plants (leaves, fruits, shoots) in the Witów Series at Witów us impressions preserved in poorly cemented occur and mudstones. Coniferous plants are represented by Pinus cf. palaeostrobus (Ettingshausen) Heer, and other, indeterminate remains. Remains of dicotyledons belong to species Zelkova zelkovifolia (linger) Buzek et Kotlaba, genera Fagus and Populus, and family Juglandaceae. There are also some dicotyledonous fossils ("Leguminosa" sensu Berger, Dicotylophyllum) whose systematic position is unclear. Monocotyledonous plant remains are represented by Spirematospermum wetzleri (Heer) Chandler and Monocotyledonae gen. etsp. indet. Composition of oryctocoenosis found points to presence of riparian and mesophytic forests, as well as mild, warm temperate climate during the period of origin of the Witów Series. Presence of taxa of Pinus cf. palaeostrobus, Spirematospermum wetzleri, Zelkova zelkovifolia and remains of Juglandaceae, as well as results ofpalynological investigations suggest Younger Neogene (Late Miocene-Pliocene) age of the Witów Series with plant remains.

Słowa kluczowe

makroflora paleoroślinność paleoklimat seria witowska zapadlisko przedkarpackie neogen

macroflora palaeovegetation palaeoclimate Witów Series Carpathian Foredeep Neogene

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2003

Tom

Vol. 51, nr 5

Strony

392--401

Opis fizyczny

Bibliogr. 40 poz., fot., rys. wykr.

Twórcy

autor

Brud S.

stbrud@ing.uj.edu.pl

Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytet Jagielloński, ul. Oleandry 2a,30-063 Kraków
Przedsiębiorstwo Geologiczne SA, al. Kijowska 14, 30-070 Kraków

autor

Worobiec G.

worobiec@ib-pan.krakow.pl

Zakład Paleobotaniki, Instytut Botaniki im. Władysłwa Szafera, Polska Akademia Nauk, ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

Bibliografia

1. BERGER W. 1955 - Neue Ergebnisse zur Klima und Vegetationsgeschichte des Europäischen Jungtertiärs. Ber. Geobot. Forschungsinst. Rübel: 12-29.
2. DI PASQUALE G., GRAFI G. & QUEZEL P. 1992 - Sur la presence d'un Zelkova nouveau en Sicile sud-orientale (Ulmaceae). Biocosme Mésogéen, 8-9: 401-409.
3. DRZEWICKA-KOZŁOWSKA I. 1963 - Uwagi wstępne dotyczące geologii i morfologii okolic stanowiska archeologicznego w Witowie, pow. Kazimierza Wlk. Spraw. z Pos. Kom. Oddz. PAN w Krakowie: 377-384.
4. DŻUŁYŃSKI S., KRYSOWSKA-IWASZKIEWICZ M., OSZAST J. & STARKEL L. 1968 - O staroczwartorzędowych żwirach w Kotlinie Sandomierskiej. Stud. Geomorph. Carpatho-Balcanica, 2: 63-74.
5. FRIEDRICH W. L. & KOCH B. E. 1970 - Comparison of fruits and seeds of fossil Spirematospermum (Zingiberaceae) with those of living Cenolophon. Bull. Geol. Soc. Denmark, 20: 192-195.
6. GRADZŃSKI R. & UNRUG R. 1959 - Geneza i wiek „serii witowskiej”. Rocz. Pol. Tow. Geol., 29: 181-195.
7. HUTCHINSON J. 1973 - The Families of Flowering Plants. Clarendon Press, Oxford.
8. KONDRACKI J. 1988 - Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa. KRÜSSMANN G. 1978 - Handbuch der Laubgehölze. Band 3. Verlag Paul Parey, Berlin und Hamburg.
9. KRYSIAK Z. 1987 - Zjawiska tektoniczne w żwirach witowskich [W:] Rutkowski J. (red.) - Trzecio- i staroczwartorzędowe żwiry Kotliny Sandomierskiej. Mat. Symp. Kom. Badań Czwartorzędu PAN, 22-24 czerwca, AGH, Kraków: 39-41.
10. KRYSIAK Z. 2000 - Tectonic evolution of the Carpathian Foredeep and its influence on Miocene sedimentation. Geol. Quart., 44: 137-156.
11. KUCIA-LUBELSKA M. 1966 - Wiek serii witowskiej w świetle badań minerałów ciężkich. Rocz. Pol. Tow. Geol., 36: 303-311.
12. LINDNER L. 1980 - Zarys chronostratygrafii czwartorzędu regionu świętokrzyskiego. Kwart. Geol., 24: 689-709.
13. LINDNER L. 1988 - Jednostki glacjalne i interglacjalne w plejstocenie Wyżyny Miechowskiej i Niecki Nidziańskiej. Prz. Geol., 36: 140-147.
14. LINDNER L. & NOWAKOWSKI A. 1996 - Problem pochodzenia otoczaków granitu w osadach serii witowskiej w świetle badań petrograficznych. Prz. Geol., 44: 950-952.
15. LINDNER L. & SIENNICKAA. E. 1994 - Osady czwartorzędowe w strefie północnej krawędzi doliny Wisły na wschód od Brzeska Nowego (Wyżyna Miechowska). Prz. Geol., 42: 105-112.
16. LINDNER L. & SIENNICKA-CHMIELEWSKA A. E. 1995 - Loesses and their bedrocks in the Southeastern Part of the Miechów Upland (S Poland). Ann. UMCS, ser. B, 50: 75-89.
17. LINDNER L. & SIENNICKA-CHMIELEWSKA A. E. 1998 - The Witów series and the problem of the Tertiary/Quaternary boundary in South-Eastern Poland. Mededelingen Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO, 60: 287-292.
18. ŁYCZEWSKA J. 1948 - Sprawozdanie z badań geologicznych w północno - zachodniej części arkusza Brzesko Nowe (1:100 000). Biul. Państw. Inst. Geol., 42: 47-71.
19. MAI D. H. & WALTHER H. 1978 - Die Floren der Haselbacher Serie im Weißelster-Becken (Bezirk Leipzig, DDR). Abh. Staatl. Mus. Mineral. u. Geol. Dresden, 28: 1-200.
20. NAWROCKI J. & WÓJCIK A. 1990 - On age of the “Witów series” in the light of palaeomagnetic studies. Stud. Geomorph. Carpatho-Balcanica, 24: 3-9.
21. NEMEJC F. 1968 - Paleobotanika, t. 3, systematická část. Rostliny nahosemenne. Academia, Praha.
22. PODBIELKOWSKI Z. 1987 - Fitogeografia części świata. T. 1 i 2. PWN, Warszawa.
23. PODBIELKOWSKI Z. 1991 - Geografia roślin. WSiP, Warszawa. RADZKI P., ŁOPUSIŃSKI L. & WIDZ D. 1992 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Borzęcin, Wyd. Geol. Warszawa.
24. RUTKOWSKI J. 1987a - O niektórych trzecio- i czwartorzędowych żwirach rejonu Krakowa [W:] Rutkowski J. (red.) - Trzecio- i staro- czwartorzędowe żwiry Kotliny Sandomierskiej. Mat. Symp. Kom. Badań Czwartorzędu PAN, 22-24 czerwca, AGH, Kraków: 24-26.
25. RUTKOWSKI J. 1987b - Uwagi o żwirach witowskich Krakowa [W:] Rutkowski J. (red.) - Trzecio- i staroczwartorzędowe żwiry Kotliny Sandomierskiej. Mat. Symp. Kom. Badań Czwartorzędu PAN, 22-24 czerwca, AGH, Kraków: 33-39.
26. RUTKOWSKI J. 1995 - Petrographic composition of the Quaternary gravels of the Carpathians and their foreland. Stud. Geomorph. Carpa- tho-Balcanica, 29: 77-88.
27. RUTKOWSKI J. 1998 - O staroczwartorzędowych żwirach z Witowa. Mat. Konf. Współczesne procesy morfologiczne i ewolucja rzeźby progu Karpat i ich przedpola. Warsztaty Geomorfologiczne w Łazach k/Bochni, wrzesień 1998, Kraków: 90-97.
28. SENETAW. 1987 - Dendrologia t. 1 i 2. PWN, Warszawa.
29. SOBOLEWSKA M. 1963 - Opracowanie paleobotaniczne prób z Witowa, pow. Kazimierza Wlk. Spraw. z Pos. Kom. Oddz. PAN w Krakowie: 384-386.
30. ŚRODOŃ A. 1973 - Karty z historii naszych topoli. [W:] Białobok S. (red.) - Topole (Populus L.). Nasze drzewa leśne. Monografie Popularnonaukowe, 12. Zakład Dendrologii i Arboretum Kórnickie PAN. PWN, Warszawa-Poznań: 137-144.
31. SZAFER W. 1947 - Flora plioceńska z Krościenka n/Dunajcem. t 2. Rozpr. Wydz. Mat. Przyr. PAU, B, 72: 1-213.
32. SZAFER W. 1954 - Plioceńska flora okolic Czorsztyna i jej stosunek do plejstocenu. Pr. Inst. Geol., 11: 3-238.
33. TYCZYŃSKA M. 1978 - Delty kopalne w Kotlinie Sandomierskiej. Folia Geogr., ser. geogr.-phys., 11: 33-50.
34. WANG Y-F., FERGUSON D. K., ZETTER R., DENK T. & GRAFI G. 2001 - Leaf architecture and epidermal characters in Zelkova, Ulmaceae. Bot. J. Linn. Soc., 136: 255-265.
35. WING S. L. & GREENWOOD D.R. 1993 - Fossils and fossil climate: the case for equable continental interiors in the Eocene. Phil. Trans. R. Soc. London B, 341: 243-252.
36. WOROBIEC G. 1994 - Upper Miocene fossil plants from the outcrop of Stare Bystre (Western Carpathians, Poland). Acta Palaeobot., 34: 83-105.
37. ZASTAWNIAK E. 1980 - Sarmatian leafflora from the southern margin of the Holy Cross Mts. (South Poland). Pr. Muz. Ziemi, 33: 39-108.
38. ZASTAWNIAK E., ŁAŃCUCKA-ŚRODONIOWA M., BARANOWSKA-ZARZYCKA Z., HUMMEL A. & LESIAK M. 1996 - Flora megasporowa, liściowa i owocowo-nasienna. [W:] Malinowska L. & Piwocki M. (red.) - Budowa Geologiczna Polski, T. 3: Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, cz. 3a, kenozoik, trzeciorzęd, neogen. Polska Agencja Ekologiczna, Warszawa: 855-940.
39. ZASTAWNIAK E. & WOROBIEC G. 1997 - Szczątki roślin towarzyszące ichtiofaunie w oligoceńskich wapieniach jasielskich w Sobniowie koło Jasła. Prz. Geol., 45: 875-879.
40. ZUCHIEWICZ W. 1995 - Selected aspects of neotectonics of the Polish Carpathians. Folia Quatern. 66: 145-204.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BUS4-0001-0020