Zdarzenia tytonu-hoterywu w sukcesji reglowej dolnej Tatr na tle stratygrafii kalpionellidowej

Pszczółkowski, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zdarzenia tytonu-hoterywu w sukcesji reglowej dolnej Tatr na tle stratygrafii kalpionellidowej

Autorzy

Pszczółkowski A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pszczolkowski_A_Zdarzenia_PG_Vol. 51_nr 11_2003.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Tithonian-Hauterivian events from the Lower Subtatric succession of the Tatra Mountains (Western Carpathians) in the framework of calpionellid stratigraphy (southern Poland)

Języki publikacji

Abstrakty

Niektóre tylko zdarzenia tytonu-hoterywu, udokumentowane w sukcesji reglowej dolnej Tatr, można skorelować jednoznacznie ze zdarzeniami wyróżnionymi wcześniej na obszarze Karpat Zachodnich. W profilach tatrzańskich, turbidyty ogniwa z Krytej formacji margli z Kościeliskiej (fm.) dokładnie odpowiadają zdarzeniu orawickiemu dolnego walanżynu. W Tatrach Zachodnich została stwierdzona koincydencja walanżyńskiego zdarzenia izotopowego ?13C z wyraźnie niższą zawartością mikroplanktonu, a zwłaszcza radiolarii, w wapieniach osadzonych na przełomie dolnego i górnego walanżynu. Podobnie jak walanżyńskie zdarzenie izotopowe, ekspansja otwornic planktonicznych w górnym hoterywie (najwyższa część poziomu Tintinnopsella) miała zasięg ponadregionalny, daleko wykraczający poza obszar Zachodnich Karpat. W głębokowodnym basenie kriżniańskim korelacja zdarzeń biotycznych i innych tytonu-hoterywu z eustatycznymi zmianami poziomu morza, chociaż prawdopodobna, nie we wszystkich przypadkach może być uznana za w pełni udowodnioną.

In the Tithonian-Hauterivian deposits of the Lower Subtatric succession of the Tatra Mountains (Western Carpathians), only a few events of biotic, sedimentary and isotopic character can be correlated with those recently proposed for the whole West Carpathian area. In the Western Tatra Mts, the turbidites of the Kryta Member (Kościeliska Marl Formation) correlate well with the Early Valanginian Oravice event. The Valanginian isotopic carbon event coincided with a minimum of microplankton content (especially radiolarians) in limestones deposited at the Lower/Upper Valanginian boundary. Expansion of planktonie foraminifers during the Late Hauterivian was another widespread event observed in the Tatra Mts, other areas of the Western Carpathians and outside these mountains. Correlation of the Tithonian-Hauterivian events with eustatic sea-level changes, although probable, has not been fully documented as for cerns some events recognised in the deep-water Kriźna basin.

Słowa kluczowe

sukcesja reglowa dolna kalpionellidy zdarzenia tyton-hoteryw Tatry Karpaty Zachodnie

Lower Subtatric calpionellids events Tithonian-Hauterivian Tatra Mts. Western Carpathians

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2003

Tom

Vol. 51, nr 11

Strony

987--994

Opis fizyczny

Bibliogr. 43 poz., rys.

Twórcy

autor

Pszczółkowski A.

Instytut Nauk Geologicznych PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa, apszczol@twarda.pan.pl

Bibliografia

1. ANDRUSOV D. 1959 - Geologia Ceskoslovenskych Karpat. Vol. II, Slov. Akad. Ved., Bratislava.
2. BAC-MOSZASZWILI M., BURCHART J., GŁAZEK J., IWANOW A., JAROSZEWSKI W., KOTAŃSKI Z., LEFELD J., MASTELLA L., OZIMKOWSKI W., RONIEWICZ P., SKUPIŃSKI A. & WESTWALEWICZ-MOGILSKA E. 1979 - Mapa Geologiczna Tatr Polskich 1 : 30 000 (Geological Map of the Polish Tatra 1 : 30,000). Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
3. BAUDIN F., BULOT L.-G., CECCA F., COCCIONI R., GARDIN S. & RENARD M. 1999 - Un équivalent du „Niveau Faraoni“ dans le Bassin du Sud-Est de la France, indice possible d'un événement anoxique fini-hauterivien étendu r la Téthys méditerranéenne. Bulletin de la Société Géologique de France, 170: 487-498.
4. BLAU J. & GRÜN B. 1997 - Late Jurassic/Early Cretaceous revised calpionellid zonal and subzonal division and correlation with ammonite and absolute time scales. Mineralia Slovaca, 29: 297-300.
5. BOOROVÁ D., BORZA V., PETEŠ J. & MARTINSKÝ L. 1993 - Príspevok k litostratigrafii hranicných jursko-kriedových súvrství fatrika Strážovských vrchov a Vel'kej Fatry. [W:] Rakús M. & Vozár J. (eds) - Geodynamický model a hlbinná stavba Západných Karpát: 7-12. Geologický Ústav Dionýza Štúra, Bratislava.
6. BORZA K., MICHALÍK J., GAŠPARÍKOVÁ V. & VAŠÍCEK Z. 1984 - The biostratigraphy of the Hauterivian/Barremian boundary beds in the Krížna nappe, Western Carpathians (Czechoslovakia). Cretaceous Res., 5: 349-356.
7. CECCA F., ENAY R. & LE HEGERAT G. 1989 - L'Ardescien (Tithonique supérieur) de la region stratotypique: series de reference et faunes (ammonites, calpionelles) de la bordure ardechoise. Documents des Laboratoires de Géologie Lyon, 107: 1-114.
8. CECCA F., PALLINI G., ERBA E., PREMOLI-SILVA I. & COCCIONI R. 1994 - Hauterivian-Barremian chronostratigraphy based on ammonites, nannofossils, planktonic foraminifera, and magnetic chrons from the Mediterranean domain. Cretaceous Res., 15: 457-467.
9. CHANNELLJ.E.T., ERBA E. & LINI A. 1993 - Magnetostratigraphic calibration of the Late Valanginian carbon isotope event in pelagic limestones from Northern Italy and Switzerland. Earth & Planetary Science Letters, 118: 145-166.
10. CHANNELLJ.E.T., ERBA E., NAKANISHI M. & TAMAKI K. 1995 - Late Jurassic-Early Cretaceous time scales and oceanic magnetic anomaly block models. [W:] Berggren W. A., Kent D. V., Aubry M.-P.& Hardenbol J. - Geochronology, time scales and global stratigraphic correlation. SEPM Special Publication, 54: 51-63.
11. COBIANCHI M., LUCIANI V. & BOSELLINI A. 1997 - Early Cretaceous nannofossils and planktonic foraminifera from northern Gargano (Apulia, southern Italy). Cretaceous Res., 18: 249-293.
12. COCCIONI R. & PREMOLI SILVA I. 1994 - Planktonic foraminifera from the Lower Cretaceous of Rio Argos sections (southern Spain) and biostratigraphic implications. Cretaceous Res., 15: 645-687.
13. GEDL E., KOŁODZIEJ B. & UCHMAN A. 2003 - Wiek i mikrofacje wapieni „typu murańskiego” z formacji margli z Kościeliskiej (fm.), Tatry - wyniki wstępne. [W:] IV ogólnopolskie warsztaty mikropaleontologiczne MIKRO 2003, Kazimierz Dolny 28-30.05.2003 (streszczenia referatów, komunikatów i posterów): 23-24.
14. GRABOWSKI J. & PSZCZÓŁKOWSKI A. 2002a - Integrated magneto- and biostratigraphy of the Pieniny Limestone Formation, Križna unit, Western Tatra Mts (Poland). Geol. Carpathica, 53 (Special Issue - Proc. XVII Congr. Carpathian-Balkan Geol. Assoc., Bratislava, September 1th-4th 2002), poster session (CD-R disk).
15. GRABOWSKI J. & PSZCZÓŁKOWSKI A. 2002b - Magnetostratygrafia formacji wapienia pienińskiego na obszarze serii reglowych Tatr Polskich: sprawozdanie końcowe z realizacji projektu badawczego KBN (34 strony). Państw. Inst. Geol., Warszawa (niepubl.).
16. GRADSTEIN F. M., AGTERBERG F. P., OGG J. G., HARDENBOL J., VAN VEEN P., THIERRY J. & HUANG Z. 1995 - ATriassic, Jurassic and Cretaceous time scale. [W:] Berggren W. A., Kent D. V., Aubry M.-P. & Hardenbol J. (eds) -Geochronology, time scales and global stratigraphic correlation. SEPM Special Publication 54: 95-126. Tulsa, Oklahoma.
17. GRÜN B. & BLAU J. 1997 - New aspects of calpionellid biochronology: proposal for a revised calpionellid zonal and subzonal division. Revue de Paléobiologié, 16: 197-214.
18. HALLAM A. 2001 - A review of the broad pattern of Jurassic sea-level changes and their possible causes in the light of current knowledge. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 167: 23-37.
19. HAQ B.U., HARDENBOL J. & VAIL P.R. 1987 - Chronology of fluctuating sea levels since the Triassic. Science, 235: 1156-1167.
20. HOEDEMAEKER P. J. 1995 - Ammonite evidence for long-term sea-level fluctuations between the 2nd and 3rd order in the lowest Cretaceous. Cretaceous Res., 16: 231-241.
21. KLEIN J. & HOEDEMAEKER P. J. 1999 - Ammonite stratigraphy of the Valanginian to Barremian for the Mediterranean region. Scripta Geologica, Special Issue, 3: 97-127.
22. LEFELD J. 1974 - Middle-Upper Jurassic and Lower Cretaceous biostratigraphy and sedimentology of the sub-tatric succession in the Tatra Mts. (Western Carpathians). Acta Geol. Pol., 24: 277-364.
23. LEFELD J. 1985 - Part B. Lower Sub-Tatric succession: Czorsztyn Limestone Formation, Pieniny Limestone Formation, Kościeliska Marl Formation and Muran Limestone Formation. [W:] Lefeld J. (ed.) - Gaździcki A., Iwanow A., Krajewski K. & Wójcik J. 1985 - Jurassic and Cretaceous lithostratigraphic units of the Tatra Mountains. Stud. Geol. Pol., 84: 75-81.
24. MAGNIEZ-JANNIN F. 1991 - Renouvellements de foraminiferes et séquences de dépot dans le Crétacé inférieur du Bassin vocontien (SE de la France). Bulletin de la Société Géologique de France, 162: 887-895.
25. MICHALÍK J. 1995 - Lower Cretaceous stratigraphy, facies, faunas and Tethyan/Boreal influences in the Western Carpathians. Cretaceous Res., 16: 299-310.
26. MICHALÍK J. & REHÁKOVÁ D. 1995 - Sedimentary records of Early Cretaceous tectonic activity in the Alpine-Carpathian region. Slovak Geological Magazine, 2: 159-164.
27. MICHALÍK J., REHÁKOVÁ D., HLADÍKOVÁ J. & LINTNEROVÁ O. 1995 - Lithological and biological indicators of orbital changes in Tithonian and Lower Cretaceous sequences, Western Carpathians, Slovakia. Geologica Carpathica, 46: 161-174.
28. MICHALÍK J., VAŠÍČEK Z. & BORZA V. 1990 - Aptychy, tintinidy, a stratigrafia hranicných jursko-kriedových súvrství v profile Strážovce/zliechovská jednotka krížňanského príkrovu, Strážovské vrchy, centrálne Západné Karpaty. [W:] Biologické a sedimentologické studie v mesozoiku Českého massivu a Západních Karpat (Sbornik). Knih. Zem. Plynu a Nafty, 9a: 69-92. Hodonín.
29. PSZCZÓŁKOWSKI A. 1996 - Calpionellid stratigraphy ofthe Tithonian-Berriasian pelagic limestones in the Tatra Mts. (Western Carpathians). Stud. Geol. Pol., 109: 103-130.
30. PSZCZÓŁKOWSKI A. 2001a - Zespoły nanokonusowe beriasu-aptu na tle stratygrafii kalpionelidowo-otwornicowej formacji margli z Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. [W:] Bąk K. (red.) -Trzecie ogólnopolskie warsztaty mikropaleontologiczne Mikro-2001 (Zakopane 31.05-02.06.2001) - streszczenia referatów i posterów: 28.
31. PSZCZÓŁKOWSKI A. 2001b - Stratygrafia kalpionelidowa i podział litostratygraficzny dolnej części formacji margli z Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. [W:] Bąk K. (red.) - Trzecie ogólnopolskie warsztaty mikropaleontologiczne Mikro-2001 (Zakopane 31.05-02.06.2001) - streszczenia referatów i posterów: 54-57.
32. PSZCZÓŁKOWSKI A. 2003 - Zdarzenia „zachodniokarpackie” (oraz inne) tytonu-hoterywu w sukcesji reglowej dolnej Tatr na tle stratygrafii kalpionellidowej. [W:] IV ogólnopolskie warsztaty mikropaleontologiczne MIKRO 2003, Kazimierz Dolny 28-30.05.2003 (streszczenia referatów, komunikatów i posterów): 40-43.
33. PSZCZÓŁKOWSKI A. (2003 w druku) - Kościeliska Marl Formation (Lower Cretaceous) in the Polish Western Tatra Mountains: lithostratigraphy and microfossil zones. Studia Geologica Polonica, 121.
34. RAWSON P.F. & HOEDEMAEKER P.J. (Reporters), AGUIRRE-URRETA M.B., AVRAM E., ETTACHFINI M., KELLY S.R.A., KLEIN J., KOTETISHVILI E., OWEN H,G., ROPOLO P., THOMSON M. R.A., WIPPICH M. & VAŠÍČEK Z. 1999 - Report on the 4th International Workshop of the Lower Cretaceous Cephalopod Team) IGCP-Project 362). Scripta Geologica, Special Issue 3: 3-13.
35. REMANE J., BORZA K., NAGY I., BAKALOVA-IVANOVA D., KNAUER J., POP G. & TARDI-FILACZ E. 1986 - Agreement on the subdivision of the standard calpionellid zones defined at the IInd Planktonic Conference, Roma 1970. Acta Geol. Hungarica, 29 (1-2): 5-14.
36. REHÁKOVÁ D. 1995 - Upper Jurassic-Lower Cretaceous carbonate microfacies and environmental models for the Western Carpathians and adjacent palaeogeographic units. Cretaceous Research, 16: 283-297.
37. REHÁKOVÁ D. 2000 - Calcareous dinoflagellate and calpionellid bioevents versus sea-level fluctuations recorded in the West-Carpathian (Late Jurassic/Early Cretaceous) pelagic environments. Geologica Carpathica, 51: 229-243.
38. REHÁKOVÁ D. & MICHALÍK J. 1994 - Abundance and distribution of Late Jurassic-Early Cretaceous microplankton in Western Carpathians. Geobios, 27: 135-156.
39. REHÁKOVÁ D. & MICHALÍK J. 1997 - Calpionellid associations versus Late Jurassic and Early Cretaceous sea-level fluctuations. Mineralia Slovaca, 29: 306-307.
40. ŚWIERCZEWSKA A. & PSZCZÓŁKOWSKI A. 1997 - Skład i pochodzenie materiału detrytycznego piaskowców ogniwa z Krytej (kreda dolna, Tatry). [W:] Wojewoda J. (red.) - Obszary źródłowe: zapis w osadach (IV Krajowe Spotkanie Sedymentologów Lewin Kłodzki. 26-28 września 1997 r.), materiały konferencyjne: 55-56.
41. VAŠÍČEK Z., MICHALÍK J. & REHÁKOVÁ D. 1994 - Early Cretaceous stratigraphy, palaeogeography and life in Western Carpathians. Beringeria, 10: 1-168.
42. WIECZOREK J. 1988 - Maiolica - a unique facies of the Western Tethys. Ann. Soc. Geol. Pol., 58: 255-276.
43. VAŠÍČEK Z., MICHALÍK J. & REHÁKOVÁ D. 1997 - Final meeting of the Project No 362 “Tethyan/Boreal Cretaceous Correlation”. Excursion guide book (Polomec quarry). Mineralia Slovaca, 29: 363-366.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BUS3-0026-0012