Granica ordowik/sylur - poziomy graptolitowe a chronostratygrafia : problemy i nowe koncepcje

• Autorzy: Podhalańska T.

Warianty tytułu

EN

The Ordovician/Silurian boundary - graptolithic biozonation and chronostratigraphy : problems and new ideas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem pracy jest przedstawienie najnowszych poglądów dotyczących ustalenia granic jednostek biostratygraficznych (poziomów graptolitowych) w interwale granicznym ordowik/sylur jak również problemów związanych z określeniem na ich podstawie granic jednostek chronostratygraficznych. Rewizja schematu stratygraficznego w standardowym profilu Dob's Linn (Szkocja) oraz nowe dane stratygraficzne uzyskiwane ostatnio na podstawie analizy profilów O/S w Chinach stały się podstawą rewizji granicy ordowik/sylur, w myśl której poziom acuminatus proponuje się podzielić na ascensus i acuminatus, gdzie spąg poziomu ascensus wyznacza pierwsze pojawienie się A. ascensus i P. praematurus . Dolna granica poziomu ascensus wyznaczałaby więc spąg rhuddanu i spąg syluru. Dane te są porównywane z najnowszymi wynikami badań autorki dotyczącymi granicy ordowiku i syluru w północnej Polsce (wyniesienie Łeby) i synklinie bardziańskiej.

EN

Despite continuous study and considerably discussion a number of essential problems concerning the Ordovician/Siln rian boundary and its stratotype have been lately raised and the new ideas relevant to the Ordovician/Silurian transition continue to hv expressed. The new data from well preserved and rich in fauna Chinas 'profiles as well as restudy of the Dob 's Linn (Scotland) standard profile caused that a revision to the biostratigraphic definition of the O/S boundary is proposed. According to the newest suggestion the basal of the Silurian is the Akidograptus ascensus Zone which is overlain by the acuminatus Zone. These data are compared with the essential results of the recently investigated profiles from the Łeba Elevation (northern Poland) and Holy Cross Mis.

Słowa kluczowe

EN

Ordovician-Silurian boundary; biostratigraphy; Łeba Elevation; northern Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 51, nr 11
• Strony: 942--946
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys.

Twórcy

autor

Podhalańska T.

• Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa,

Bibliografia

• 1. BEDNARCZYK W. &TOMCZYK H. 1981 - Punkt 4. Bardo - Stawy. Konferencja terenowa. Wybrane problemy stratygrafii, litologii i tektoniki wendu i starszego paleozoiku Gór Świętokrzyskich oraz niecki miechowskiej. Przew. 53 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Kielce 6-8 września 1981: 139-143.
• 2. BEDNARCZYK W., HINTS L. & PODHALAŃSKA T. 1996 - Late Ashgillian (Hirnantian) in Poland. The Third Baltic Stratigraphical Conference. Abstracts, Tartu.
• 3. BERGSTRÖM S. M., HUFF W. D., KOREŃ T., LARSSON K., AHLBERG P. & KOLATAR. 1999 - The 1997 core drilling through Ordovician and Silurian strata at Röstanga, S Sweden: preliminary stratigraphic assessment and regional comparison. GFF, 121: 127-135.
• 4. BERRYW.B.N. 1987 - The Ordovician -Silurian boundary: new data, new concerns.Lethaia, 20: 209-216.
• 5. CHEN X., RONG J., MITCHELL C. D., HARPER D.A.T., JUNXUAN F., RENBIN Z., YUANDONG Z., LI RONG YU L. & WANG YI. 2000 - Late Ordovician to Earliest Silurian graptolite and brachiopod biozonation from the Yangtze region, South China, with a global correlation. Geol. Mag., 137: 623-650.
• 6. COOKS L. R. M. 1985 - The Ordovician - Silurian boundary. Episodes, 8: 98-100.
• 7. JAEGER H. 1991 - Neue Standard - Graptolithenzonenfolge nach der ”Grossen Krise” an der Wenlock/Ludlow-Grenze (Silur). Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen, 182: 303-354.
• 8. JAEGER H. & ROBARDET M. 1979 - Le Silurien at le Dévonien basal dans le Nord de la province de Séville (Espagne). Geobios, 12: 687-714.
• 9. JONES O. T. 1909 - The Hartfell - Valentian succession in the district around Plynlimon and Pont Erwyd (North Cardiganshire). Q. Journ. Geol. Soc. London, 65: 463-537.
• 10. KIELAN Z. 1956 - Stratygrafia górnego ordowiku w Górach Świętokrzyskich. Acta Geol. Pol., 2: 253-271.
• 11. KIELAN Z. 1960 - Upper Ordovician trilobites from Poland and some related forms from Bohemia and Scandinavia. Palaeont. Pol., 11: 1-198.
• 12. KOREŃ T.N., LENZ A.C., LOYDELL D. K., MELCHIN M.J., ŠTORCH P. & TELLER L. 1996 - Generalized graptolite zonal sequence defining Silurian time intervals for global paleogeographic studies. Lethaia, 29: 59-60.
• 13. KOREŃ T. & BJERRESKOV M. 1997 - Early Llandovery mono- graptids from Bornholm and the southern Urals: taxonomy and evolution. Bull. Geol. Soc. Denmark, 44: 1-43.
• 14. MASIAK M., PODHALAŃSKA T. & STEMPIEŃ-SAŁEK M. 2003 (w druku) - Ordovician - Silurian boundary in the Bardo Syncline (Holy Cross Mountains) - new data on fossil assemblages and sedimentary succession. Kwart. Geol., 47 (4).
• 15. MELCHIN M. J. 2001 - The GSSP for the base of the Silurian System. Silurian Times, 9.
• 16. MELCHIN M.J. & WILLIAMS S. H. A. 2000 - A restudy of the aki- dograptine graptolites from Dob's Linn and a proposed redefined zona- tion of the Silurian Stratotype. Palaeontology Down Under 2000. Geological Society of Australia, Abstracts: 61-63.
• 17. PODHALAŃSKA T. 1977 - Biostratigraphic problem of the Ordovician/Silurian boundary. Acta Geol. Pol., 27: 455-470.
• 18. PODHALAŃSKA T. 1980 - Stratigraphy and facial development of Middle and Upper Ordovician deposits in the £eba Elevation (NW Poland), Acta Geol. Pol., 30: 327-390.
• 19. PODHALAŃSKA T. 1999 - The Upper Ordovician and the Lower Silurian in the Peribaltic depression: stratigraphy and development. Acta Univ. Carolinae, 43: 221-224.
• 20. PODHALAŃSKA T. 2002 - Graptolity hirnantianu i rhuddanianu oraz granica ordowik/sylur w facji graptolitowej zachodniej części platformy wschodnioeuropejskiej (wyniesienie Łeby). Arch. PIG.
• 21. PODHALAŃSKA T. 2003 - Late Ordovician to Early Silurian transition and the graptolites from Ordovician/Silurian boundary near the SW rim of the East European Craton (northern Poland). [In:] Ortega G., Aceholaza G. F. (Eds) - Proceedings 7. IGC - FMsSs, INSUGEO, Ser. Correlación Geol., 18: 165-171.
• 22. RICKARDS R. B. 1988 - Graptolite faunas at the base of the Silurian. [In:] A global analysis of the Ordovician - Silurian boundary Cocks L.R.M. & Rickards R.B.(eds) - Bull. British Mus. Nat. Hist. Geology, 43: 345-350.
• 23. RONG J. Y., CHEN X., HARPER D. A. T. & MITCHELL C. E. 1999 - Proposal of a GSSP candidate section in the Yangtze Platform region, S China, for a new Hirnantian boundary stratotype. Acta Univ. Carolinae, Geologica, 43: 77-80.
• 24. RONG J. Y., CHEN XU & HARPER D. A. T. 2002 - The latest Ordovician Hirnantia fauna (Brachiopoda) in time and space. Lathaia, 35: 231-249.
• 25. ŠTORCH P. 1994 - Graptolite biostratigraphy of the lower Silurian (Llandovery and Wenlock) of Bohemia. Geol. Journ., 29: 137-165.
• 26. ŠTORCH P. 1996 - The basal Silurian Akidograptus ascensus - Parakidograptus acuminatus Biozone in peri - Gondwanan graptolite assemblages, stratigraphical ranges and paleobiogeography. Vést. Česk. Geol. Ust., 71: 177-188.
• 27. ŠTORCH P. 1998 - Biostratigraphy, palaeobiogeographical links and environmental interpretation of the Llandovery and Wenlock graptolite faunas of peri-Gondwanan Europe. Proceedings 6th Intern. Graptolite Conference. Temas Geológico-Mineros ITGE, 23.
• 28. ŠTORCH P. & LOYDELL D. K. 1996 - The Hirnantian graptolites Normalograptus persculptus and Glyptograptus bohemicus: stratigraphical consequences of their synonymy. Palaeontology, 39: 869-881.
• 29. SZYMAŃSKI B. & MODLIŃSKI Z. 2003 - Nowelizacja stratygrafii syluru w wybranych profilach wiertniczych obniżenia bałtyckiego (Polska północna). Biul. Państw. Inst. Geol., 405: 109-138.
• 30. TELLER L. 1969 - The Silurian biostratigraphy of Poland based on graptolites. Acta Geol. Pol., 19: 393-501.
• 31. TELLER L. 1988 - The Ordovician - Silurian boundary in Poland. [In:] Aglobal analysis of the Ordovician - Silurian boundary. Cocks L. R. M., Rickards R. B. (eds)- Bull. British Mus. Nat. Hist. Geology, 43: 93-95.
• 32. TEMPLE J. T. 1965 - Upper Ordovician brachiopods from Poland and Britain. Acta Palaeont. Pol., 10: 379-427.
• 33. TOMCZYK H. 1954 - Stratygrafia gotlandu niecki międzygórskiej w Górach Świętokrzyskich na podstawie fauny z łupków graptolitowych. Biul. Inst. Geol., 93.
• 34. TOMCZYK H. 1962 - Problem stratygrafii ordowiku i syluru w Polsce w świetle ostatnich badań. Pr. Państw. Inst. Geol., 35: 1-134.
• 35. TOMCZYK H. 1968 - Sylur w: Budowa geologiczna Polski. Stratygrafia, cz. 1, Prekambr i Paleozoik: 237-312.
• 36. TOMCZYK H. 1982 - Sylur. [W:] Profile głębokich otworów wiertniczych IG, 54. Kościerzyna IG-1: 84-112.
• 37. TOMCZYK H. 1986 - Sylur [W:] Profile głębokich otworów wiertniczych IG, 63. Hel IG-1: 21-76.
• 38. TOMCZYK H. & TOMCZYKOWA E. 1976 - Development of Ashgill and Llandovery sediments in Poland. Procceedings of a Palaeontological Assoc. Symp. Birmingham: 327-347.
• 39. TOMCZYKOWA E. & TOMCZYK H. 1979 - Middle Silurian in the Podlasie Depression (Eastern Poland). Biul. Inst. Geol., 318: 59-103.
• 40. TOMCZYKOWA E. 1988 - Silurian and Lower Devonian biostratigraphy and palaeoecology in Poland. Biul. Inst. Geol., 359: 21-41.
• 41. URBANEK A. & TELLER L. 1997 - Graptolites and stratigraphy of the Wenlock and Ludlow Series in the East European Platform. Paleont. Pol., 56: 605-640.
• 42. WHITTARD W. F. 1961 - Lexiqe stratigraphique international, 1. Europe, Silurien.
• 43. WILLIAMS H. 1983 - The Ordovician - Silurian boundary graptolite fauna of Dob's Linn, southern Scotland. Palaeontology, 26: 605-641.
• 44. WILLIAMS H. 1988 - Dob's Linn - The Ordovician - Silurian boundary stratotype. [In:] Aglobal analysis of the Ordovician - Silurian boundary Cocks L. R. M., Rickards R. B. (eds). Bull. British Mus. Nat. Hist. Geology, 43: 17-30.
• 45. ZALASIEWICZ J. & TUNNICLIFF S. 1994 - Uppermost Ordovician to Lower Silurian graptolite biostratigraphy of the Wye Valley, Central Wales. Palaeontology, 37: 695-720.