Wpływ budowy geologicznej zlewni Grzmiącej na odpływ podziemny z czwartorzędowych poziomów wodonośnych

• Autorzy: Walisch M.

Warianty tytułu

EN

Influence of the Grzmiąca catchment geological structure on groundwater outflow from Quaternary aquifers [central Poland]

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The author concentrated on characteristic elements of the Grzmiąca basin geology determining its groundwater outflow. The study area is a small part of the Bzura drainage basin located NE of Łódź, in the northern margin of the Łódź Heights, which were formed during theWartanian glaciation. Large thickness [50–110 m] of the fluvioglacially originated Pleistocene sands and gravels is the most important feature of this basin.. They are surrounded from N,W, and S with clays of the Odranian andWartanian glaciations origin. The clays form a ring coinciding with the watershed zone of the basin. This structure is responsible for the high underground water capacity indicated by the analysis of the groundwater outflow changeability. Below the Pleistocene sediments the basin is sealed by Pliocene silts and clays, in practice precluding percolation of groundwaters below the drainage level. It was confirmed by the equalized water balance for 1996–1997 derived from field studies. High permeability of the surface sedimentsn facilitates rainwater infiltration. It also concerns thawing waters, as shown by a comparing the river groundwater supply after and before thawing [March 1996]. Fluctuations of the groundwater outflow are considerable but at the same time they show a very high runoff trend stability. The Grzmiąca catchment fills up with water for a long time and then is slowly drained. The other feature of the studied basin is its high spring yield which together with intensive linear drainage along the rivers results in a very high percentage of groundwater outflow in the total runoff [88.5%]. This is due to the fact that the springs area and along the main river course there is a thick water-bearing horizon consisting of sands of the Odranian and Wartanian age which are continuous, not separated with clays.

Słowa kluczowe

PL

budowa geologiczna; zlewnie; kubatura zlewni; wydajność źródeł; odpływ podziemny

EN

escarpment catchment; catchment geology; groundwater outflow; yield of springs

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 55, nr 3
• Strony: 236--236
• Opis fizyczny: –246, Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Walisch M.

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, ul. Narutowicza 88, 90-139 Łódź

Bibliografia

• BRZEZIŃSKI H. 1986-Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000, ark. Głowno. Wyd. Geol.
• BRZEZIŃSKI H.1992 - Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1: 50 000, ark. Głowno. Państw.Inst.Geol.
• BYCZKOWSKI A. 1979 - Hydrologiczne podstawy projektów wodnomelioracyjnych (przepływy charakterystyczne). PWRiL, Warszawa.
• BYCZKOWSKI A. 1996 - Hydrologia, tom II. Wydawnictwo SGGW.
• CHOMICZ K. 1976 - Opady rzeczywiste w Polsce (1931-1960). Prz. Geof., z. 1: 19-26.
• CZARNECKA H. 1976 - Próba oznaczania przepływów maksymalnych w małych niekontrolowanych zlewniach na podstawie pokrywy glebowej. Gospodarka Wodna, 8-9: 225-230..
• JOKIEL P. & MAKSYMIUK Z. 1993-Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1: 50 000, ark. Głowno. Przedsiębiorstwo "Gepol", Poznań.
• JOKIEL P. & MAKSYMIUK Z. 2000-Morfologiczne i geologiczne tło procesu obiegu wody w małej zlewni położonej w północnej częściWyżyny Łódzkiej. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 5: 9-28.
• KANIECKI A. 1982 - Pojemność retencyjna i zmienność zasobów wodnych małej zlewni nizinnej na przykładzie dorzecza Wrześnicy. UAM, Poznań.
• KLAJNERT Z. 1982 - Budowa geologiczna województwa skierniewickiego. Monografia regionalna. Łódź-Skierniewice.
• KLATKOWA H. 1965 - Niecki i doliny denudacyjne w okolicach Łodzi. Acta Geograph.Lodz., 19: 1-142
• MAKSYMIUK Z. 1977 - Wody gruntowe i strefy ich wypływu na powierzchnię w regionie łódzkim. Acta Univer.Lodz., II, 5.
• MAKSYMIUK Z. 1979 - Warunki występowania wód podziemnych i strefy ich kontaktu z wodami w regionie łódzkim. Z. Nauk. Uniw. Łódz. II, 21: 123-129
• MICHAŁUS M. 1999 - Rola źródeł w zasilaniu wodami podziemnymi rzek strefy krawędziowej Wyżyny Łódzkiej na przykładzie Grzmiącej. Arch. Zakładu Hydrologii i Gospodarki Wodnej UŁ.
• MONIEWSKI P. 1997 - źródła strefy krawędziowej Wyżyny Łódzkiej i ich gospodarcze wykorzystanie. Acta Univer. Lodz., Folia Geograph. Physica, 2: 153-168..
• MOLGA M. 1986 - Meteorologia rolnicza. PWRiL, Warszawa.
• RÓŻYCKI S. 1972 - Plejstocen Polski Środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. PWN. Warszawa.
• TOMASZEWSKI E. 2001 - Sezonowe zmiany odpływu podziemnego w Polsce w latach 1971-1990. Acta Geograph. Lodz., 79: 1-149.
• TRZMIEL B. 1971 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:25 000, ark. Brzeziny. Arch. Przedsiębiorstwa Geologicznego, Łódź.
• TRZMIEL B. & NOWACKI K. 1987 - Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1: 50 000, ark. Łódź Wschód. Wyd. Geol.
• WALISCH M. 2003 - Wpływ warunków fizycznogeograficznych na obieg wody w małych zlewniach regionu łódzkiego. Arch. Biblioteki Collegium Geographicum, UŁ.
• WOJNAR-DYNARSKA Z. 1975 - Morfologia okolic Grzmiącej. Maszynopis w bibliotece Collegium Geographicum UŁ.
• WOKROJ J. 1967 - Zastosowanie analogii w obliczeniach hydrologicznych. Gospodarka Wodna, z. 6: 209-212