Tarasy rzeczne Nysy Kłodzkiej oraz drobne plejstoceńskie struktury tektoniczne w strefie sudeckiego uskoku brzeżnego i przełomu bardzkiego w Janowcu

• Autorzy: Badura J. , Przybylski B. , Tokarski A. , Świerczewska A.

Warianty tytułu

EN

Terraces of Nysa Kłodzka river and small-scale tectonic structures close to the Sudetic Marginal Fault at Janowiec [Bardo Mts.]

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

New research in the N part of the Bardo Gorge [close to the Sudetic Marginal Fault] evidenced the occurrence of two hitherto unknown Pleistocene river terraces. The terraces were interpreted basing on digital elevation model [DEM] 1;10,000 and radars sweeping of the Earth’s surfaces [DETM level 2]. Moreover, the results of petrographical analysis of deposits exposed in the 22 high river terrace show two-tier structure of the terrace. This suggest a polygenetic age of the terrace. Within the last terrace fractured clasts and small-scale faults were observed. Fractured clasts were studied in the bottom part of the 22-m-high river terrace where numerous fractured clasts occur. This part of the terrace is composed of gravels containing clasts up to 80 cm across. The matrix is sandy-clayey. The fractures are usually restricted to particular clasts. The fractures compose two sets striking NW-SE and N-S. Gravels exposed in the uppermost part of the terrace are cut by few strike-slip, N-S striking, sub-vertical faults which can be traced along a vertical distance up to 50 cm. These faults cut the gravel matrix but omit clasts. Fractures cutting the clasts do show a well organized architecture which is independent of orientation of a-b surfaces of the host clasts. These features indicate that the fractures were formed in situ within the studied gravels. Furthermore, for the majority of fractures, the angle between the fracture and the a-b surface of the host clast is less than 80, confirming the in situ origin of fractures. The fractures of one set are parallel to the strike of the Sudetic Marginal Fault. This suggests that the origin of the fractures is related to that of the fault. The fractures of the second set may represent Riedel shears associated with the activity of the Sudetic Marginal Fault. The orientations of minor faults confirm this supposition. Summing up, we believe that during the Pleistocene, the Sudetic Marginal Fault was a dextral strike-slip fault, at least in the discussed area.

Słowa kluczowe

PL

Nysa Kłodzka; tarasy rzeczne; klasty; pleistocen

EN

Nysa Kłodzka River; neotectonics; river terraces; fractured clasts; Pleistocene

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 55, nr 3
• Strony: 228--228
• Opis fizyczny: –235, Bibliogr. 22 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Badura J.

autor

Przybylski B.

autor

Tokarski A.

autor

Świerczewska A.

• Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Dolnośląski, al. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław

Bibliografia

• BADURA J. & PRZYBYLSKI B. 1998- Zasięg lądolodów plejstoceńskich deglacjacja obszaru między Sudetami a Wałem Śląskim. Biul. Państw. Inst. Geol., 385: 9-28.
• BADURA J., PRZYBYLSKI B., KRZYSZKOWSKI D., ZUCHIEWICZ ., FARBISZ J. & SROKA J. 2002 - Morphotectonic properties f the Sudetic Marginal Fault and Kłodzko Basin faults, SW oland, in the light of geślectrical resistivity studies. [In:] V. Schenk
• & Z. Schenková (Eds.), Recent geodynamics of the Sudety Mts. And djacent areas. Acta Montana, A, 20(124), Geodynamics: 57-65.
• BADURA J. PRZYBYLSKI B. & SALAMON T. 2001 - Stanowisko krzypiec strefa marginalna lądolodu zlodowacenia Odry na przedpolu Gór Opawskich. [W:] Z. Jary & J. Kida (red.), Osady plejstoceńskie przedpola Sudetów - XI Seminarium "Korelacja stratygraficzna lessów utworów lodowcowych Polski i Ukrainy", Wrocław-Jarnołtówek, 3-28. IX.2001, Inst. Geogr, Uniw. Wroc.: 61-66.
• BADURA J., PRZYBYLSKI B. & ZUCHIEWICZ W. 2004 - Cainozoic volution of Lower Silesia, SW Poland: a new interpretation in the ight of sub-Cainozoic and sub-Quaternary topography. Acta Geodynamica t Geomaterialia, 1, 3(135): 7-29.
• BADURA J., ZUCHIEWICZ W., GÓRECKI A. & PRZYBYLSKI B. 003 - Sudecki uskok brzeżny w świetle badań morfometrycznych. W:] W. Zuchiewicz (red.), Mater. V Ogólnopol. Konf. "Neotektonika Polski" Neotektonika a morfotektonika: metody badań, Kraków, 6-27. 09. 2003. Komisja Neotekt. Kom. Bad. Czwart. PAN, ING UJ, Galicia T. Group, Kraków: 7-14.
• BRODZIKOWSKI K. 1987 - Środowiskowe podstawy analizy i interpretacji lacitektonizmu Europy Środkowej. Acta Universitas Wratislaviensis, 34, Stud. Geogr., 63: 331.
• BULLW.B. 1977 - Tectonic geomorphology of the Mojave Desert. .S. Geol. Surv. Contract Rep. 14-08-001-G-394. Office of Earthquakes, Volcanśs and Engineering, Menlo Park, Calif.: 188.
• BULLW. B. 1978 - Geomorphic tectonic activity classes of the south ront of the San Gabriel Mountains, California. U.S. Geol. Surv. Contract ep. 14-08-001-G-394, Office of Earthquakes, Volcanśs and Ingineering, Menlo Park, Calif.: 59.
• CWOJDZIŃSKI S. 1976 - Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów skali 1:25 000 ark. Złoty Stok. Wyd. Państw. Inst. Geol.
• CWOJDZIŃSKI S. & JODŁOWSKI S. 1978 - Ukształtowanie powierzchni podłoża i geologia kenozoiku południowo-wschodniej części bloku przedsudeckiego. Kwart. Geol., 22: 181-193.
• GAŹDZIK J. 1960 - Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów w skali 1:25 000 ark. Przyłęk. Wyd. Państw. Inst. Geol.
• KONTNY B. 2003 - Geodezyjne badania współczesnej kinematyki głównych struktur tektonicznych polskich Sudetów i bloku przedsudeckiego na podstawie pomiarów GPS. Z. Nauk. AR we Wrocławiu, 468, Rozprawy, 202: 1-146.
• KRZYSZKOWSKI D., PRZYBYLSKI B. & BADURA J. 1997 - Ewolucja systemu fluwialnego Nysy Kłodzkiej w późnym kenozoiku na obszarze pomiędzy Kłodzkiem a Kamieńcem Ząbkowickim. [W:] D. Krzyszkowski & B. Przybylski (red.), Problemy zlodowaceń środkowopolskich w Polsce południowo-zachodniej. Przewodnik IV Konferencji Stratygrafia Plejstocenu Polski. Wrocław: 19-54.
• KRZYSZKOWSKI D., PRZYBYLSKI B. & BADURA J. 1998 - Late Cainozoic evolution of the Nysa Kłodzka river system between Kłodzko and Kamieniec Ząbkowicki, Sudetes Mts, Southwestern Poland. Geol. Sudetica, 31: 133-155.
• KRZYSZKOWSKI D., PRZYBYLSKI B. & BADURA J. 2000 - The role of neotectonics and glaciation on terrace formation along the Nysa Kłodzka River in the Sudeten Mountains (southwestern Poland). Elsevier, Geomorphology, 33(2000): 149-166.
• OBERC J., BADURA J., PRZYBYLSKI J. & JAMROZIK L. 1996 - Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów w skali 1:25 000, arkusz Bardo Śląskie. Wyd. Państw. Inst. Geol.
• OBERC J.& DYJOR S. 1969 - Uskok sudecki brzeżny. Biul. Inst. Geol., 236: 41-142.
• PRZYBYLSKI B. 1998 - Glacial and neotectonic constraints on the Quaternary evolution of the Fore-Sudetic reach of the Nysa Kłodzka River. Geol. Quart., 42: 221-238.
• SALAMON T.& BADURA J. 2005 - Stanowisko 5: Potworów. Morfologiczne uwarunkowania depozycji glacimarginalnej w strefie przedpola Gór Bardzkich. [W:] A. Kowalska (red.), Terenowe Warsztaty Sedymentologiczne Sudety 2005, Specyfika plejstoceńskiej sedymentacji gór i przedgórza, Przew. do wycieczek terenowych, Sudety, 5-9 września 2005: 73-78.
• TOKARSKI A. K. & ŚWIERCZEWSKA A. 2005 - Neofractures versus inherited fractures in structural analysis: A case study from Quaternary fluvial gravels (Outer Carpathians, Poland). Ann. Soc. Geol. Polon., 75: 95-104.
• TOKARSKI A. K., ŚWIERCZEWSKA A. & ZUCHIEWICZ W. 2005 - Zastosowanie analizy spękanych klastów dla rekonstrukcji neotektonicznych: przykład z Kotliny Sądeckiej (polski segment Karpat zewnętrznych). [W:] W. Zuchiewicz, B. Przybylski & J. Badura (red.), 2005. Mater. VI Ogólnopolskiej Konferencji "Neotektonika Polski" Aktywne uskoki Europy Środkowej. Komisja Neotektoniki Komitetu Badań Czwartorzędu PAN, Oddz. Dolnośląski Państw. Inst. Geol., ING UJ, Galicia T. Group, Wrocław: 90-97.