Wpływ środkowoplejstoceńskich struktur glacitektonicznych i rynien subglacjalnych na rzeźbę w północnej części Pojezierza Lubuskiego [zachodnia Polska]

• Autorzy: Winnicki J.

Warianty tytułu

EN

The influence of the Middle Pleistocene glacitectonic structures and subglacial valleys on the relief of the northern part of Lubusz Lake District [western Poland]

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The northern part of Lubusz Lakeland is the area of a various relief, where are clearly marked morphological by varied Ośno-Sulechów Hills and a flat Torzym Plain, situated farther south. Both units are cut by deep valleys used by rivers and lakes. The relief generally arose at the end of South-Polish Glaciations. In the first stage, push moraine[Ośno-Sulechów Hills] formed of folded Paleogene and Neogene and Quaternary sediments. The extent of the vertical Cenozoic sediment movements presumably exceeds 250 m. On the Torzym Plain, there were much less disturbed Paleogene and Neogene sediments in the form of a big beaming folding structures. In spite of the lack of Paleogene and Neogene convincing evidence, it’s not possible to reject tectonic movements during formation Ooeno-Sulechów Hills and Torzym Plain. The younger glaciations modified earlier elements of this relief to a small extent. During the next stage of the South-Polish Glaciations [Sanian] very deep subglacial valleys were eroded, which probably were connected with the drainage system of central and northern Germany. The valleys cut out the subglacial zone of Ośno-Sulechów Hills and Torzym Plain to the depth of over 160 m b.s.l. Those valleys still existed during the next glaciations and interglacials, as indicated by fluvial and lacustrine sediments of Mazovian Interglacial age, as well as valley sandurs of Pliszka and Ilanka rivers originated during the Weichselian.

Słowa kluczowe

PL

struktury glacitektoniczne; morena; rynna subglacjalna; interglacjał mazowiecki; zlodowacenia; zachodnia Polska

EN

glaciotectonic; pushed moraine; subglacial valley; South-Polish Glaciations [Elsterian]; Mazovian Interglacial [Holsteinian]; Western Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 52, nr 12
• Strony: 1144--1150
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Winnicki J.

• Przedsiębiorstwo Geologiczne PROXIMA weWrocławiu S.A., ul. Wierzbowa 15, 50-056 Wrocław,

Bibliografia

• 1. ALEXOVSKY W. 1996 - Czwartorzędowy system rynnowy na Łużycach i jego geneza. Prz. Geol., 44: 1229-123l.
• 2. BARANIECKA M. D. 1975 - The dependences of the developement of Quaternary deposits upon the structure and dynamics of the basement in the central part of the Polish Lowlands. Biul. Inst. Geol., 288: 5-97.
• 3. BRINKMAN W. 1907 - Die Braunkohlenformation in Nordosten der südlischen Neumark mit besonderer Berücksichtigung der Frage nach der Entstehung der ihr auftrenden Storungen. Braunkohle, 6, (7, 8): 109-113, 125-132.
• 4. CIUK E. 1955 - O zjawiskach glacitektonicznych w utworach plejstoceńskich i trzeciorzędowych na obszarze zachodniej i północnej Polski. Z badań czwartorzędu, 6: 107-132.
• 5. CZERWONKA J. A. & KRZYSZKOWSKI D. 1994 - Pleistocene stratigraphy and till petrography of the central Great Poland, western Poland. Folia Quater., 65: 7-71.
• 6. DAMMER B. 1937 - Das Subglazial und Toteisgebiet der Gegend von Griesel in der südlischen Neumark. Jb. Preuss. Geol. Landesanst. 58: 401-425.
• 7. DOBOSZ T. & SKAWIŃSKA-DOBOSZ B. 2002 - Realizacja projektu prac geologicznych dla opracowania arkuszy: Krzeszyce (426) i Sulęcin (464) Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali1:50 000 (opracowanie specjalne). Badania litologiczno-petrograficzne. Arch. PG Proxima nr inw. Opr/J12-PIV/148.
• 8. DYJOR S. & PRUC K. 1978 - Budowa geologiczna zaburzonej glacitektonicznie strefy Sieniawy. Acta Univ.Wratisl., 313, Pr. Geol.- Mineral., 5: 255-289.
• 9. HENNINGER E. 1939 - Die bergbaulichen und geologischen Verhältnisse des nördlischen Teiles der Gr.-Rade-Kunersdorfer Hochfläche, Braunkohle, 38 (35, 36): 643-647, 661-664.
• 10. JAŃCZYK-KOPIKOWA Z. & SKOMPSKI S. 1977 – Osady interglacjalne w Boczowie koło Rzepina (Polska Zachodnia). Kwart. Geol., 21: 789-799.
• 11. KEILHACK K. 1920 - Die Staumoräne bei Guben. Jb. Preuss. Geol. Landesanst., 29: 88-120.
• 12. KOŚCIELNIAK A. & WANAT B. 1984 - Opracowanie palinologiczne próbek z węgla brunatnego z rejonu „Na zachód od Sieniawy”. [In:] Sprawozdanie z prac geologiczno-poszukiwawczych za węglem brunatnym na obszarze „Na zachód od Sieniawy” (Słubice-Rzepin-Koryta). Arch. PG Proxima nr inw. Dok/WI/634.
• 13. KOZŁOWSKA M. 1982 - Stratygrafia plejstocenu i paleogeomorfologia Pojezierza Myśliborskiego oraz Równiny i Kotliny Gorzowskiej. Biul. Inst. Geol., 337. Z badań czwartorzędu w Polsce, 26: 51-114.
• 14. KRYGOWSKI B. 1962a - Rola glacitektoniki w rozwoju niżowej rzeźby Polski Zachodniej. Czas. Geogr., 33: 313-325.
• 15. KRYGOWSKI B. 1962b - Uwagi o niektórych typach zaburzeń glacitektonicznych niżowej części Polski Zachodniej. Bad. Fizjogr. nad Pol. Zach., 9: 61-85.
• 16. KRZYSZKOWSKI D. & CZERWONKA J. A. 1994 - Korelacja litostratygraficzna osadów czwartorzędowych z obszaru na południe od Szczecina. Acta Univ. Wratisl., 1702, Geogr. Fiz., 7: 37-61.
• 17. KUPETZ M., SCHUBERT G., SEIFERT A. & WOLF L. 1989 - Quartärbasis, pleistozäne Rinnen und Beispiele glazitektinischer Lagerungsstorungen im Niederlausitzer Braunkohlegebiet. Geoprofil, 1: 2-17.
• 18. LUDWIG A. O. 2001a - Base of Quaternary deposits of the Bailtic Sea depression and adjacent areas. [In:] Neodynamics of the Baltic Sea depression and adjacent areas. Brandenburg. Geowiss. Beiträge, 1.
• 19. LUDWIG A. O. 2001b – Recent position of surfaces of Holsteinian interglacial marine and limnic sediments, and Saalian glacial terraces (Explanatory notes to map3). [In:] Neodynamics of the Baltic Sea depression and adjacent areas. Brandenburg. Geowiss. Beiträge, 1: 21-25.
• 20. MARKIEWICZ A. & WINNICKI J. 1997 - On geological structure of the Ostrzeszów Hills. Geol. Quart., 3: 347-364.
• 21. MULTAN M. 2004 (w druku) - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski1:50000, ark. Krzeszyce (426). Państw. Inst. Geol.
• 22. PIWOCKI M. 1985 - Dokumentacja geologiczna poszukiwań złóż węgla brunatnego w rejonie Świebodzin-Boryszyn. CAG Państw. Inst. Geol. nr inw. 3921/259.
• 23. RÓŻYCKI Z. 1984 - Sprawozdanie z prac geologiczno-poszukiwawczych za węglem brunatnym na obszarze „Na zachód od Sieniawy” (Słubice-Rzepin-Koryta). Arch. PG Proxima nr inwent. Spr/WI/634. SCHULZ G. 1929 - Lagerungsverhältnisse des Braunkohle führenden Tertiärs und Diluvium in der Ostlischen Mark, Braunkohle, 28 (4, 5, 7): 61-68, 85-93, 126-132.
• 24. SKOMPSKI S. 1980 - Nowe stanowiska mięczaków z osadów interglacjalnych w zachodniej Polsce. Biul. Inst. Geol., 322: 5-30.
• 25. SKOMPSKI S. 1982 - Correlation of the Mazovian Interglacial of the western Poland with the Holstein Interglacial of the eastern part German Democratic Republic. Biul. Inst. Geol., 343, Geology of Poland, 5: 51-58.
• 26. STACKEBRANDT W., LUDWIG A. O. & OSTAFICZUK S. 2001 - Base of Quaternary deposits of the Bailtic Sea depression and adjacent areas (map 2). [In:] Neodynamics of the Baltic Sea depression and adjacent areas. Brandenburg. Geowiss. Beiträge, 1: 13-19.
• 27. URBAŃSKI K. 2004 (w druku) - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski1:50000, ark. Rzepin (463). Państw. Inst. Geol.
• 28. URBAŃSKI K. & WINTERH. 2003 - Nowe stanowisko interglacjału mazowieckiego w Gajcu na Pojezierzu Łagowskim (Polska zachodnia). IV Sem. pt. Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Inst. Badań Czwart. i Geoekol. UAM, Poznań: 95-96.
• 29. WILKOŃSKA E. 1992 - Dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża węgla brunatnego „Sieniawa siodła IX-XVI”. Arch. PG Proxima nr inw. Dok/WI-WII-FIII/681.
• 30. WINNICKI J. 2002 - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1 : 50 000, ark. Ostrzeszów (694). Państw. Inst. Geol.
• 31. WINNICKI J. 2004 (w druku) - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski1:50000, ark. Sulęcin (464). Państw. Inst. Geol.
• 32. ŻYGAR J. 1990 - Dokumentacja geologiczna złóż węgla „Rzepin” i „Torzym” w kat. C2 z rejonu „Na zachód od Sieniawy”. Arch. PG Proxima, nr inw. Dok/WI/675.
• 33. ŻYNDA S. 1967 - Geomorfologia przedpola moreny czołowej stadiału poznańskiego na obszarze Wysoczyzny Lubuskiej. Pr. Kom. Geogr.-Geol. Wydz. Mat.-Przyrod. Pozn. Tow. Przyj. Nauk, 8: 1-194.