Najpełniejszy w Polsce kompleks młodoplejstoceński (eem i vistulian) na dolnym Powiślu i Wzniesieniu Elbląskim

Makowska, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Najpełniejszy w Polsce kompleks młodoplejstoceński (eem i vistulian) na dolnym Powiślu i Wzniesieniu Elbląskim

Autorzy

Makowska A.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

Identyfikatory

Warianty tytułu

The most complete Polish Upper Pleistocene complex (Eemian and Vistulian) in the Lower Vistula Region and the Elbląg

Języki publikacji

Abstrakty

The Upper Pleistocene sedimentary complex of the Lower Vistula Region (Lower Powiśle) and the Elbląg Elevation was deposited from the beginning of the Eemian Interglacial to the late Vistulian. The sediments fill an elongated depression formed due to pre-Quarternary processes. The maximum thickness of strata reaches 200 m. They consist of six basic units including three major levels of tills: Toruń (BII), Świecie (BIII) and Leszno-Poznań (BIV) and three levels with intramoraine deposits: the lowest - Lower Powiśle (DP), middle one - Gniew (Gn) and the upper- Grudziądz (Gr). The Lower Powioele Formation consists of marine and terrestrial deposits. In the south, these are tripartite (EI, EII, EIII) valley sediments filling a well-developed network of ancient river valleys. In the north, besides the fluvial sediments, there are also two marine strata: Sztum (Sz) and Tychnowy (Ty). The middle river valley series and the Tychnovy marine layer were formed during the Eeemian. They are the main stratigraphic index zone in the area. The overlying strata were formed during the Vistulian. The latter has been subdivided into two glaciations (Toruń and Vistula) separated with Krastudy Interglacial, because of analysis of major lithostratigraphic zones and multiple layers of marine sediments within the middle intramoraine formation (Gniew Fm.). The exact dating of the strata is still debatable and prone to verification.

Słowa kluczowe

dolne Powiśle Wzniesienie Elbląskie kompleks młodoplejstoceński

Lower Vistula Region Elbląg Elevation younger Pleistocene complex Eemian Vistulian Pleistocene marine deposits

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2004

Tom

Vol. 52, nr 9

Strony

887--894

Opis fizyczny

Bibliogr. 62 poz., rys.

Twórcy

autor

Makowska A.

Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. BRODNIEWICZ I. 1960 - Eemskie mięczaki morskie z wiercenia w Brachlewie. Acta Paleont. Pol., 5, 2.
2. BRODNIEWICZ I. 1969 - Mięczaki z interglacjalnych iłów elbląskich z Elbląga i Nadbrzeża. Acta Paleont. Pol., 14.
3. BRODNIEWICZ I. 1972 - Pleistocene foraminifers of the area of the lower Vistula River (Northern Poland). Acta Paleont. Pol., 17.
4. BŁASZKIEWICZ M., JUSCHUS O. & KRZYMIŃSKA J. 2000 - Zagadnienie występowania fauny morskiej nad dolną Wisłą. V Zjazd Geomorfologów Polskich, 11-14 września 2000 r. Toruń. Przewodnik wycieczek terenowych. Stanowisko 6 Gniewskie Młyny (gm. Gniew): 119-125.
5. DROZDOWSKI E. 1973 - Przedostatni okres deglacjacji na obszarze Basenu Grudziądzkiego. Prz. Geogr. IG PAN, 45, 1: 65-90.
6. DROZDOWSKI E. 1974 - Geneza Basenu Grudziądzkiego w świetle osadów i form glacjalnych. Prz. Geogr. IG PAN, 104.
7. DROZDOWSKI E. 1975 - Penultimate period of deglaciation in the Grudziądz Basin lower Vistula River Valley: an interstadial like interval of the Middle Würm. Geograph. Pol., 31: 213-235.
8. DROZDOWSKI E. 1979 - Deglacjacja dolnego Powiśla w środkowym würmie i związane z nią środowiska depozycji osadów. Prz. Geogr. IG PAN, 132: 1-103.
9. DROZDOWSKI E. 1980 - Chronostratigraphy of the Vistulian glaciation on the lower Vistula River. Quater. Stud. Pol., 2: 13-20.
10. DROZDOWSKI E. 1986 - Stratygrafia i geneza osadów zlodowacenia vistulian w północnej części dolnego Powiśla. Prz. Geogr. IG i PZ PAN, 132: 1-90.
11. DROZDOWSKI E. & TOBOLSKI K. 1972 - Stanowiska interglacjału eemskiego w Basenie Grudziądzkim. Bad. Fizjogr. nad Polską Północno-Zachodnią, 25A: 75-91.
12. DROZDOWSKI E. & BERGLUND B.E. 1976- Development and chronology of the lower Vistula River Valley. North Poland. Boreas, 5: 95-107.
13. DROZDOWSKI E. & FEDOROWICZ S. 1987 - Stratigraphy of the Vistulian glaciogenic deposits and corresponding thermoluminescence dates in the lower Vistula region, northern Poland. Boreas, 16: 139-153.
14. GALON R. 1934 - Dolina dolnej Wisły, jej kształt i rozwój na tle budowy dolnego Powiśla. Bad. Fizjogr. nad Polską Północno-Zachodnią, 12-13: 112.
15. GALON R. 1938 - Stratygrafia dyluwium wzdłuż prawego brzegu doliny dolnej Wisły i Nogatu od Gardei do Malborka oraz w okolicy Elbląga. Spraw. Pozn. TPN, 2: 133-137.
16. HALICKI B. 1951a - Pozycja stratygraficzna osadów eemskich nad dolnąWisłą. Rocz. Pol. Tow. Geol., 20, 2: 313-318.
17. HALICKI B. 1951b – Z historii plejstoceńskiego Bałtyku. Acta Geol. Pol., 2: 595-615.
18. HALICKI B. & BRODNIEWICZ I. 1961 - La stratigrapie du Pléistocene Supérieur dans la region peribaltique meridionale. Bull. de l'Acad. Pol. des Sc. Ser. des Sci. geol. et geogr., 9: 159-162.
19. JANCZYK-KOPIKOWA Z. 1970 - Analiza pyłkowa osadów z obszaru doliny dolnej Wisły. CAG. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
20. JANCZYK-KOPIKOWA Z. 1976 - Analiza pyłkowa osadów w Nowinach. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
21. JANCZYK-KOPIKOWA Z. 1980 - Orzeczenie dotyczące próbek z miejscowości Łęcze i Próchnik. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
22. JANCZYK-KOPIKOWA Z. 1991 - Analiza pyłkowa osadów z otworu wiertniczego Pagórki. Prz. Geol., 39: 269-271.
23. JANCZYK-KOPIKOWA Z. 1996 - Opracowanie osadów interglacjału eemskiego i wczesnego vistulianu metodą analizy pyłkowej z profilu Obrzynowo, ark. Susz Szczegółowej mapy geologicznwj Polski w skali 1:50 000. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
24. JANCZYK-KOPIKOWA Z. 1997 - Palinostratygrafia oraz zmiany roslinności i klimatu w profilu Licze, ark. Prabuty Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
25. MAKOWSKA A. 1970 - Osady organiczne interglacjału eemskiego w Mniszku koło Grudziądza. Kwart. Geol., 14: 567-571.
26. MAKOWSKA A. 1973a - Rozwój erozji i akumulacji osadów w dolinach rzecznych interglacjału eemskiego na obszarze dolnego Powiśla. Sprawozd. z pos. nauk. Inst. Geol. Kwart. Geol., 17: 903-904.
27. MAKOWSKA A. 1973b - Lessy w strefie glacjalnej zlodowacenia północnopolskiego. Kwart. Geol., 17: 152-167.
28. MAKOWSKAA. 1974 -Mapa geologiczna Polski w skali 1 : 200 000, ark. Grudziądz. Wyd. A. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
29. MAKOWSKA A. 1975 - Objaśnienia do mapy geologicznej Polski w skali 1:200 000, ark. Grudziądz: 1-42. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
30. MAKOWSKA A. 1976 (1980) - Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000, ark. Iława i objaśnienia do mapy. Inst. Geol., Warszawa.
31. MAKOWSKA A. 1977a - Rewizja sytuacji stratygraficznej osadów tzw. interglacjału chełmińskiego w Bągarcie koło Unisławaia. Kwart. Geol., 21: 105-118.
32. MAKOWSKA A. 1977b (1979) - Mapa geologiczna Polski w skali 1:200 000, ark. Elbląg i objaśnienia do mapy. Inst. Geol., Warszawa.
33. MAKOWSKA A. 1979a - Interglacjał eemski w dolinie dolnej Wisły. Studia Geol. Pol., 63: 1-90.
34. MAKOWSKAA. 1979b - Stratigrarphy of Vistula Glaciation deposits in the Lower Vistula valley of the background of marine and continental key series of Eemian Interglacial (Starogród, Grudziądz, Gniew). Symposium on Vistulian Stratigraphy, Poland, 1979. Guide-Book of Excursion: 1-22.
35. MAKOWSKA A. 1980 - Late Eemian with preglacial and glacial part of Vistulian Glaciation in the Lower Vistula region. Quatern. Studies in Poland. Vistulian Stratigraphy Poland, 1979, 2: 37-55.
36. MAKOWSKA A. 1982 - Paleographic environment for Eemian marine transgressions on the Lower Vistula. Biul. Inst. Geol., 343: 31-49.
37. MAKOWSKA A. 1986a - Nowy plejstoceński poziom morski oraz ślady morza holsztyńskiego na dolnym Powiślu. Kwart. Geol., 30: 609-628.
38. MAKOWSKA A. 1986b - Morza plejstoceńskie w Polsce osady, wiek, paleogeografia. Pr. Inst. Geol., 120: 1-174.
39. MAKOWSKA A. 1987 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Krynica Morska i Elbląg Północ. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
40. MAKOWSKA A. 1991a - Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, ark. Krynica Morska i Elbląg Północ. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
41. MAKOWSKA A. 1991b - Profil geologiczny otworu w Pagórkach koło Elbląga oraz znaczenie wyników badań pyłkowych jego osadów dla stratygrafii młodszego plejstocenu w Polsce. Prz. Geol., 39: 262-269.
42. MAKOWSKA 1992 - Stratigraphy of the Younger Plejstocene in the Dolne Powiśle and the Elbląg Elevation based on mapping and boreholes. Kwart. Geol., 36: 97-120.
43. MAKOWSKA A. 1994a - Climatic variation in the pre-glacial part of the Toruń Glatiation in the lower Vistula region and the Elbląg Elevation (Preliminary raport). Kwart. Geol., 36: 97-120.
44. MAKOWSKA A. 1994b - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. Elbląg Południe i objaśnieniea do mapy. CAG Państw. Inst. Geol., Warszawa.
45. MAKOWSKA A. 1995a - Eem. W: Atlas geologiczny południowego Bałltyku (J.E. Mojski i in. red.). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
46. MAKOWSKA A. 1995b - Elbląg Clay (Kadyny) geological situation, stratigraphy, glaciotectonics. In: Schirmer (ed), Quaternary field trips in the Central Europe. Vol. 1. Regional field trips. Stop 7: 136-137. INQUA XVI Intern. Congress. Berlin.
47. MAKOWSKA A. 1999 - Czwartorzęd i jego podłożena Wzniesieniu Elbląskim w aspekcie historii plejstoceńskiego Bałtyku. Biul. Państw. Inst. Geol., 386: 59-132.
48. MAKOWSKA A. 2001 - Paleogeografia rejonu Prabuty-Susz (dolne Powiśle) przed, w czasie i po transgresji morza tychnowskiego oraz zawartość malakologiczna osadów. Biul. Państw. Inst. Geol., 398: 25-68.
49. MAKOWSKA A. & RABEK W. 1990 - Osady morskie interglacjału eemskiego i pozycja stratygraficzna iłów elbląskich (yoldiowych) na podstawie otworów w Pęklewie i Pagórkach (Wzniesienie Elbląskie). Kwart. Geol., 34: 305-324.
50. MAKOWSKA A., KABULSKI P. & UNIEJEWSKA M. 2001 - Osady morza tychnowskiego na tle budowy kompleksu plejstoceńskiego w nowych profilach wiertniczych z rejonu Prabuty-Susz na dolnym Powiślu. Biul. Państw. Inst. Geol., 398: 69-84.
51. OLSZEWSKI A. 1974 - Jednostki litofacjalne glin subglacjalnych nad dolną Wisłą w świetle analizy ich makrostruktur i makrotekstur. Studia Soc. Scient. Torunensis, 2, Sec. C: 1-146.
52. POŻARYSKI W. 1951 - Otwornice eemskie znad dolnej Wisły. Rocz. Pol. Tow. Geol., 20: 309-312.
53. PRÓSZYŃSKI M. 1980 - Termoluminescencyjne wskaźniki wieku. Sprawozdanie z badań naukowych. Kom. Bad. Czwart. PAN, 3.
54. SAMSONOWICZ J. 1951 - Interglacjał eemski nad dolną Wisłą. Rocz. Pol. Tow. Geol., 20.
55. STAŃSKA-PRÓSZYŃSKA W. & PRÓSZYŃSKI M. 1984 - Termoluminescencyjne wskaźniki moren. [In:]Zlodowacenie środkowopolskie na wyżynach południowopolskich i terenach przyległych. Przew. Konferencji, Sosnowiec 19-20 września, 1984. Kom. Bad. Czwart. PAN. Wydz. Nauk o Ziemi Uniw. Śl.
56. TOMCZAK A., KRZEMIŃSKA J. & PAZDUR A. 1999 - Problemy interpretacji dat radiowęglowych fauny morskiej z utworów górnego czwartorzędu. (In:) Geochronologia Górnego Czwartorzędu Polski. Pazdur A., Bluszcz A., Stankowski W., Starkel L. (red.).
57. WYSOTA W. 2000 - Stratigraphy of the Weichselian deposits in the southern part of the Lower Vistula region, northern Poland - new data and interpretations. International field Symposium Quternary geology of Denmark. University of Arhus. The Peribaltical Group IQNUA Commision on Glatiation. Abstract of Papers and Posters: 53-55.
58. WYSOTA W. 2001 - Stratygrafia i chronologia nasunięć glacjalnych zlodowacenia Wisły w rejonie dolnego Powiśla. VIII Konferencja „Stratygrafia plejstocenu Polski”, Jarnołtówek 3-7 września 2001. Streszczenia referatów i komunikatów: 78.
59. WYSOTA W. 2002a - Model stratygraficzno-paleogeograficzny zlodowacenia Wisły w Polsce. IX Konferencja „Stratygrafia plejstocenu Polski”. Borne Sulinowo, 3-7 września 2002 r. Streszczenia referatów i komunikatów: 56-57.
60. WYSOTA W. 2002b - Stratygrafia i środowiska sedymentacji zlodowacenia Wisły w południowej części dolnego Powiśla. Uniw. M. Kopernika w Toruniu: 1-143.
61. WYSOTA W., LANKAUF K.R., MOLEWSKI P. & SZMAŃDA J. 1996 - Sedymentologia interstadialnej serii rzecznej (Rzęczkowo) zlodowacenia Wisły (vistulian) odsłoniętej w południowo-zachodniej krawędzi Wysoczyzny Chełmińskiej. Acta Univer. Nicolai Copernici. Geografia, 28, 97: 39-63.
62. WYSOTA W., CHRUŚCIŃSKA A., LANKAUF K.R., PRZEGIĘTKA R., OCZKOWSKI L.H. & SZMAŃDA J. 2000 - Chronostratigraphy of the vistulian deposits in the southern part of the Lower Vistula region (north Poland) in the light of TL dating. Geologos, 5: 123-134.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BUS3-0024-0004