Analiza paleotektoniczna paleogeńskiej i neogeńskiej aktywności północnych fragmentów strefy dyslokacyjnej Poznań–Oleśnica

• Autorzy: Widera M. , Banaszak J. , Cepińska S. , Derdowski R.

Warianty tytułu

EN

Palaeotectonic analysis of the Paleogene and Neogene activity of the northern parts of the Poznań–Oleśnica Dislocation Zone (central Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Northern part of the Poznań–Oleśnica Dislocation Zone (SDP–O), including Mosina and Naramowice grabens, is located between Czempiń and northern districts of Poznań. In this article, the aim of study is to determine the Palaeogene and Neogene tectonic evolution of both grabens. Basing on combination of cross-sections and aggradation coefficient — AC analysis, three periods of tectonic subsidence were recognized. The first one took place from the Lower Mosina Formation to the Upper Mosina Formation sedimentation with maximum development during the Czempiń Formation accumulation (Lower Oligocene). During the Ścinawa Formation (Middle Miocene, the lower part) sedimentation the study area was affected by the second period of tectonic subsidence. The last period of the Naramowice and Mosina grabens tectonic evolution is not exactly known. However, this its timing may be determined. It lasted after the Middle–Polish Member, lower part of the Poznań Formation, and before the Pleistocene glacial sedimentation (after the middle part of the Middle Miocene). Finally, these periods of tectonic subsidence in the SDP–O are correlated with tectonic phases recognized by Stille (1952). The first two periods relate to Pyrenean and Styrian (Early Styrian) phases. The third one may be connected to post-Moldovian (post-Late Styrian) phase or phases (Attican, Wallachian, etc.).

Słowa kluczowe

PL

analiza paleotektoniczna; osiadanie; współczynnik agradacji; fazy tektoniczne; paleogen; neogen

EN

paleotectonic analysis; subsidence; aggradation coefficient; tectonic phases; Palaeogene; Neogene

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 52, nr 8/1
• Strony: 665--–674
• Opis fizyczny: Bibliogr. 52 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Widera M.

• Instytut Geologii UAM, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

autor

Banaszak J.

• Instytut Geologii UAM, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

autor

Cepińska S.

• Instytut Geologii UAM, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

autor

Derdowski R.

• Instytut Geologii UAM, ul. Maków Polnych 16, 61-606 Poznań

Bibliografia

• 1. BADA G., FODOR L., SZÉKELY B. & TIMÁR G. 1996 - Tertiary brittle faulting and stress field evolution in the Gerecse Moutains, northern Hungary. Tectonophysics, 255: 269-289.
• 2. BANASZAK J. (w przygotowaniu) - Litostratygrafia i analiza paleotektoniczna osadów trzeciorzędowych zalegających w podłożu północnych dzielnic Poznania. Pr. magisterska.
• 3. CEPlŃSKA S. 2003 - Rozwój paleotektoniczny a wykształcenie jednostek litostratygraficznych trzeciorzędu na przykładzie rowu Mosiny. Pr. magisterska, Arch. Inst. Geol. UAM, Poznań: 5-103.
• 4. CHAIN W. J. 1974 - Geotektonika ogólna. Wyd. Geol.
• 5. CIUK E. 1962 - Sprawozdanie z prac geologiczno-poszukiwawczych wykonanych w roku 1961 w okolicy Naramowic na półn. od Poznania woj. poznańskie. Arch. Państw. Inst. Geol. Warszawa i UW w Poznaniu: 1-19.
• 6. CIUK E. 1965 - Sprawozdanie wstępne z poszukiwań złóż węgla brunatnego w rejonie Mosiny. Kwart. Geol., 9: 879-881.
• 7. CIUK E. 1970 - Schematy litostratygraficzne trzeciorzędu Niżu Polskiego. Kwart. Geol.,14: 754-771.
• 8. CIUK E. 1978 - Geologiczne podstawy dla nowego zagłębia węgla brunatnego w strefie rowu tektonicznego Poznań-Czempiń-Gostyń. Prz. Geol.,26: 588-596.
• 9. DĄBROWSKI A. & KARASZEWSKI W. 1957 -O badaniach na przypuszczalnym wysadzie solnym pod Poznaniem. Prz. Geol., 5: 472.
• 10. DECZKOWSKI Z. & GAJEWSKA I. 1977 - Charakterystyka starokimeryjskich i laramijskich struktur blokowych monokliny przedsudeckiej. Kwart. Geol., 21: 467-481.
• 11. DECZKOWSKI Z. & GAJEWSKA I. 1979 – Budowa geologiczna podłoża retyku obszaru monokliny przedsudeckiej. Kwart. Geol., 23: 161-177.
• 12. DECZKOWSKI Z. & GAJEWSKA I. 1980 - Mezozoiczne i trzeciorzędowe rowy obszaru monokliny przedsudeckiej. Prz. Geol., 28: 151-156.
• 13. DUDA W. & BOCHNIA N. 1960 - Szczegółowe badania grawimetryczne w obszarze Czempiń-Mosina (mapa anomalii grawimetrycznej). Archiwum Państw. Inst. Geol. w Warszawie i UW w Poznaniu.
• 14. DYJOR S. 1995 - Rozwój kenozoiku na bloku przedsudeckim. Przew. 66 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Wrocław: 29-40.
• 15. DYJOR S. & SADOWSKA A. 1986 - Próba korelacji wydzieleń stratygraficznych i litostratygraficznych trzeciorzędu zachodniej części Niżu Polskiego i śląskiej części Paratetydy w nawiązaniu do projektu IGCP Nr 25. Prz. Geol.,34: 380-386.
• 16. GROCHOLSKI W. 1991 - Budowa geologiczna przedkenozoicznego podłoża Wielkopolski. Przew. 62 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Poznań: 7-18.
• 17. HAGER H., KOTHEN H. & SPANN R. 1981 - Zur Setzung der rheinischen Braunkohle und ihrer klastischen Begleitschichten. Fortschr. Geol. Rheinld. U. Westf.,29: 319-352.
• 18. HAŁUSZCZAK A. 1999 - Młodoalpejska tektonika w strefie rowu Kleszczowa (KWB Bełchatów). Streszczenia referatów. Pol. Tow. Geol., Oddział Poznański, Wydawnictwo Instytutu Geologii UAM, 8: 35-46.
• 19. HIPPOLYTE J.-C. & SANDULESCU M. 1995 - Paleostress characterization of the ,,Wallachian phase” in its type area (southeastern Carpathians, Romania). Tectonophysics, 263: 235-248.
• 20. KARNKOWSKI P.H. 1979 - Interpretacja geologiczna zdjęć satelitarnych obszaru między Koszalinem a Nysą na tle zdjęcia Europy Środkowej. Acta Geol. Pol., 29: 559-569.
• 21. KARNKOWSKI P.H. 1980 - Paleotektonika pokrywy platformowej w Wielkopolsce. Prz. Geol., 28: 151-156.
• 22. KASIŃSKI J.R. 1983 - Mechanizmy sedymentacji cyklicznej osadów trzeciorzędowych w zapadliskach przedpola Sudetów. Prz. Geol., 31: 237-243.
• 23. KASIŃSKI J.R. 1984 - Tektonika synsedymentacyjna jako czynnik warunkujący sedymentację formacji burowęglowej w zapadliskach tektonicznych na obszarze zachodniej Polski. Prz. Geol., 32: 260-268.
• 24. KNIESZNER L., POŁKANOWA L.P. & CZULINSKA A. 1983 - Geneza struktur rowowych w kompleksie mezozoiczno-kenozoicznym Niżu Polskiego. Prz. Geol., 31: 408-415.
• 25. KOTAŃSKI Z. 1990 - Geologiczna kartografia wgłębna. Wyd. Geol.
• 26. KRÓLIKOWSKI C. 1994 - Mapa grawimetryczna Polski w skali 1:20 0000. Prz. Geol., 42: 103-105.
• 27. KRYSIAK Z. 2000 - Tectonic evolution of the Carpathian Foredeep and its influence on Miocene sedimentation. Geol. Quart., 44: 137-156.
• 28. KWOLEK K. 2000 - Wiek ruchów tektonicznych w strefie dyslokacyjnej Poznań-Kalisz, monoklina przedsudecka. Prz. Geol., 48: 804-814.
• 29. MARZEC M. 1964 - Wstępne rozpoznanie trzeciorzędu w rejonie Czarnków-Szamotuły-Poznań. Kwart. Geol., 8: 411-412.
• 30. MICHON L., VAN BALEN R.T., MERLE O. & PAGNIER H. 2003 - The Cenozoic evolution of the Roer Valley Rift System integrated at European scale. Tectonopysics, 367: 101-126.
• 31. NADON G.C. 1998 - Magnitude and timing of peat-to-coal compaction. Geology, 26: 727-730.
• 32. OSZCZYPKO N. 1999 - Przebieg mioceńskiej subsydencji w polskiej części zapadliska przedkarpackiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 209-230.
• 33. PIWOCKI M. 1975 - Trzeciorzęd okolic Rawicza i jego węglonośność. Z badań złóż węgli brunatnych w Polsce. Biul. Państw. Inst. Geol., 284: 73-125.
• 34. PIWOCKI M. 1991 - Geologia trzeciorzędowych złóż węgla brunatnego w rowach tektonicznych Wielkopolski. Przew. 62 Zjazdu Pol. Tow. Geol., Poznań: 19-23.
• 35. PIWOCKI M. 2001 - Nowe poglądy na litostratygrafię paleogenu w Polsce północnej. Streszczenia referatów Pol. Tow. Geol., Oddział Poznański, Wyd. Inst. Geol. UAM, X: 50-60.
• 36. PIWOCKI M. & ZIEMBINSKA-TWORZYDŁO M. 1995 - Litostratygrafia i poziomy sporowo-pyłkowe neogenu na Niżu Polskim. Prz. Geol., 11: 916-927.
• 37. POPRAWA P., JAROSINSKI M.,PEPEL A. & KIERSNOWSKI H., JAWOR E. 2001 - Ewolucja tektoniczna rejonu Liplas-Tarnawa - analiza subsydencji, badania mezostrukturalne oraz analiza danych sejsmicznych i grawimetrycznych. Pr. Państw. Inst. Geol., 174: 143-160.
• 38. REMANE J., CITAM.B., DECOURT T., BOUSSE P., REPETTO F.L. & FAURE-MURET A. 2000 - International Stratigraphic Chart. International Commossion on Stratigraphy, International Union of Geological Sciences, International Congress of Geological Sciences, Rio de Janeiro.
• 39. ROUSSET D.,BAYER R, GUILLON D. & EDEL J.B. 1992 - Structure of the southern Rhine Graben from gravity and reflection seismic data. Tectonophysics, 221: 135-153.
• 40. STANDKE G., RASCHER J.& STRAUSS C. 1993 - Relative sea-level fluctuations and brown coal formations around the Early-Middle Miocene boundary in the Lusatian Brown Coal District. Geol. Rundsch., 82: 295-305.
• 41. STASZKIEWICZ J. 1960 - Dokumentacja geologiczno-inżynierska złoża węgla brunatnego Adamów. Arch. KWB Adamów.
• 42. STEININGER F., RÖGL F. 1983 - Stratigraphic correlation of the Tethys-Paratethys Neogene. [In:] Project 25 IGCP, Paris: 65-66.
• 43. STEININGER F., RÖGL F., DERMITZNKIS M. 1987 - Report of the round table disscusion „Mediterraeanand Paratethys correlation”.Ann. Inst. Geol. Hung., 70: 397-421.
• 44. STILLE H. 1952 - Salztektonik in Nordwestdeutchland und Rumänien. Geol. Rundsch., 40: 276-281.
• 45. WALKIEWICZ Z. 1984 - Trzeciorzęd na obszarze Wielkopolski. Seria Geologia, Wyd. Nauk. UAM, 10: 1-103.
• 46. WIDERA M. 1998 - Ewolucja paleomorfologiczna i paleotektoniczna elewacji konińskiej. Geologos, 3: 55-103.
• 47. WIDERA M. 2000 - Geneza i główne etapy rozwoju rowu Lubstowa w alpejskiej epoce tektonicznej. Prz. Geol., 48: 935-941.
• 48. WIDERA M. 2002 - Próba wyznaczenia współczynnika konsolidacji torfów dla pokładów węgla brunatnego. Prz. Geol., 50: 42-48.
• 49. WIŁUN Z. 1987 - Zarys geotechniki. Wyd. Komunikacji i Łączności, Warszawa.
• 50. WYBRANIEC S. 1995 - Grawimetryczna pseudorzeźba cieniowana Polski. Prz. Geol.,43: 106.
• 51. WYBRANIEC S. 1999 - Rów Kleszczowa w obrazie grawimetrycznym. [W:] Młodoalpejski rów Kleszczowa. Mat. konferencyjne - Słok k. Bełchatowa: 117-127.
• 52. ZIEGLER P.A. 1992 - European Ceonozoic rift system. Tectonophysics, 208: 91-111.
• 53. ZIEGLER P.A., CLOETINGH S. & VAN WESS J.D. 1995 -Dynamics of intra-plate compressional deformation: the Alpine foreland and other examples. Tectonophysics, 252: 7-59.