Nowe dane o wieku skał cieszynitowych (Karpaty zewnętrzne, jednostka śląska : rezultaty datowań metodą K–Ar

Grabowski, J.; Krzemiński, L.; Nescieruk, P.; Paszkowski, M.; Szydło, A.; Pécskay, Z.; Wójtowicz, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Nowe dane o wieku skał cieszynitowych (Karpaty zewnętrzne, jednostka śląska : rezultaty datowań metodą K–Ar

Autorzy

Grabowski J. , Krzemiński L. , Nescieruk P. , Paszkowski M. , Szydło A. , Pécskay Z. , Wójtowicz A.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

Identyfikatory

Warianty tytułu

New data on the age of teschenitic rocks (Outer Carpathians, Silesian Unit) : results of the K–Ar dating

Języki publikacji

Abstrakty

New 40K/40Ar datings for intrusive teschenitic rocks in the Silesian Unit of the Outer Western Carpathians in Poland are presented. Several petrological varieties of the intrusions were studied at 5 localities. Dating was performed on monomineral separates of biotites and amphiboles, as well as on whole rock samples. Biotite ages (137.9–133.1Ma: Valanginian) are significantly older than those of amphiboles (112.5–89.9 Ma: Albian–Turonian). Whole rock ages are considerably spread between these two clusters, being concordant either with “biotite” or with“amphibole” dates, or much younger. Interpretation of data poses some problems because evidence exists for hydrothermal alterations what might influence Ar content in both minerals. Older, biotite ages, are interpreted as more reliable crystallization ages since they are close to the age of surrounding sediments and are concordant with field observations that intrusions in some cases are almost surficial. Amphibole ages are probably affected by Ar loss due to hydrothermal activity. Comparison with recently published 40Ar/39Ar datings implies that duration of teschenitic and related magmatism in the Silesian Basin was probably from Valanginian up to Barremian–Aptian (ca. 15 Ma).

Słowa kluczowe

skały cieszynitowe Karpaty jednostka śląska metoda K-Ar

Outer Western Carpathians Silesian unit teschenitic rocks Cretaceous 40K/40Ar geochronology

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2004

Tom

Vol. 52, nr 1

Strony

40--46

Opis fizyczny

rys., tab., bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Grabowski J.

jgra@pgi

Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Krzemiński L.

Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Nescieruk P.

Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów, 31-560 Kraków

autor

Paszkowski M.

Instytut Nauk Geologicznych, Polska Akademia Nauk, ul. Senacka 1, 31-002 Kraków

autor

Szydło A.

Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów, 31-560 Kraków

autor

Pécskay Z.

Institute of Nuclear Research, Hungarian Academy of Sciences, Bem ter. 18c, 4001 Debrecen, Hungary

autor

Wójtowicz A.

Wydział Fizyki, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej, pl. M. Curie-Skłodowskiej 1, 20-031 Lublin

Bibliografia

1. BIELECKA W. & GEROCH S. 1977 - Quelques Foraminifcres du Jurassique supérieur des Carpathes externes polonaises. Ann. Mines Géol.,28: 185-199.
2. CHANNELL J.E.T., ERBA E., NAKANISHI M. & TAMAKI K. 1995 - A Late Jurassic-Early Cretaceous timescale and oceanic anomaly block models. [In:] Geochronology, timescales, and stratigraphic correlation, W.A. Berggren, D.V. Kent, M. Aubry, J. Hardenbol (eds.). SEPM Spec. Publ., 54: 51-64.
3. GEROCH S. 1966 - Small foraminifers in the Lower Cretaceous of Silesian unit in the Polish Carpathians. Rocz. Pol. Tow. Geol., 36: 413-480.
4. GEROCH S., NOWAK W. & WIESER T. 1978 - Cieszynity na wtórnym złożu w utworach dolnej kredy Beskidu Małego. Mat. Konfer., Kraków, 22-24.04. 1978.
5. GRABOWSKI J., NAWROCKI J., NESCIERUK P., WÓJCIK A., OLSZEWSKA B. 1996 - A4. Żywiec, dolna kreda jednostki śląskiej w profilu Soły. [In:] Poprawa D., Rączkowski W. (eds.) Przew. 67 Zj. Pol. Tow. Geol., Szczyrk 6-9 czerwca 1996: 73-81.
6. GRADSTEIN F.M., AGTERBERG F.P., OGG J.G., HARDENBOL J., VAN VEEN P., THIERRY J. & HUANG Z. 1994- A Mesozoic time scale. Jour. Geophys. Res., 99: 24051-24074.
7. GEYH M.A. & SCHLEICHER H. 1990 - Absolute age determination. Springer Verlag.
8. GUCWA I., NOWAK W. & WIESERT. 1971 - Przejawy wulkanizmu podmorskiego w neokomie zachodnich Karpat fliszowych. Kwart. Geol., 15: 734-735.
9. HOHENEGGER L. 1861 - Die geognostischen Verhltnisse der Nord-Karpathen in Schlesien und den angrenzenden Teilen von Mähren und Galizien, als Erluterung zur geognostischen Karte der Nordkarpathen. Jour. Perthes. Gotha.
10. HOVORKA D. & SPlŠlAK J. 1993 - Mesozoic volcanic activity of the Western Carpathian segment of the Tethyan Belt: Diversities in time and space. Jb. Geol. B-A., 136: 769-782.
11. KELLEY S. 2002 - Excess argon in K-Ar and Ar-Ar geochronology. Chemical Geol., 188: 1-22.
12. KONIOR K. 1977 - Jeszcze w sprawie wieku cieszynitów. Kwart. Geol., 21:499-513.
13. KOSZARSKI L. & ŚLĄCZKA A. 1976 - Cretaceous. The Outer (Flysch) Carpathians. [In:] Sokołowski S. (ed.) Geology of Poland vol. 1. Stratigraphy, p. 2 Mesozoic. Wyd. Geol: 657-662.
14. KSIĄŻKIEWICZ M. 1964 - On the Tectonics of the Cieszyn Zone. A Reinterpretation. Bull. Acad. Pol. Sc., Sér. Géol. Géogr., 12.
15. KUDELÁSKOVÁ J. 1987 - Petrology and geochemistry of selected rock types of teschenite association, Outer Western Carpathians. Geol Zbor. Geol. Carpath., 38: 545-573.
16. LUCIŃSKA-ANCZKIEWICZ A., VILLA I.M., ANCZKIEWICZ R. & ŚLĄCZKA A. 2002 - 40Ar/39Ar dating of alkaline lamprophyres from the Polish Western Carpathians. Geol. Carpath., 53: 45-52.
17. MAHMOOD A. 1973 - Petrology of the teschenitic rock series from the type area of Cieszyn in the Polish Carpathians. Ann. Soc. Geol. Pol.,43: 153-216.
18. MATĚJKA A. & ROTH Z.1953 -Zpráva o geologickem mapovaní v širším okoli Starice a Brušperka. Zprávy o geol. vyzkumech v roce 1952:57-61.
19. NOWAK W. 1968 - Stomiosphaerids of the Cieszyn Beds (Kimmeridgian-Hauterivian) in the Polish Cieszyn Silesia and their stratigraphical value. Ann. Soc. Geol. Pol., 38: 275-327.
20. NOWAK W. 1970 - Zagadnienie litologicznej i stratygraficznej korelacji wapieni cieszyńskich na obszarze Kotliny Żywieckiej. Kwart. Geol., 14:916-917.
21. NOWAK W. 1971 - Geologiczne spostrzeżenia nad występowaniem cieszynitów w profilu rzeki Soły na obszarze Kotliny Żywieckiej. Kwart. Geol., 15: 725-726.
22. NOWAK W. 1976 - Jurassic. The Outer (Flysch) Carpathians - Cieszyn zone. [In:] Sokołowski S. (ed.) Geology of Poland, vol. 1. Stratigraphy, p. 2 Mesozoic. Wyd. Geol.: 413-420.
23. NOWAK W. & WIESERT. 1978 (ed.) - Pozycja stratygraficzna cieszynitów i warunki ich występowania. Mat. Konfer., Kraków, 22-24 kwietnia 1978.
24. OLSZEWSKA B. 1997 - Foraminiferal biostratigraphy of the Polish Outer Carpathians: a record of basin geohistory. Ann. Soc. Geol. Pol., 67: 325-337.
25. ROTH Z. 1967 - Nova geologická mapa středni casti Moravsko slezskych Beskyd (Frydlandt nad Ostravici). Zprávy o geol. vyzkumech v roce 1966: 191-193.
26. ŠMID B. 1962 - Přehled geologie a petrografie hornin tešiniticke associácie na severním upáti Beskyd. Geol. Pr., 63: 53-60.
27. SMULIKOWSKI K. 1929 - Materiały do znajomości skał magmowych Śląska Cieszyńskiego. Arch. Nauk. we Lwowie, III, vol. V, 1: 1-122.
28. SMULIKOWSKI K. 1980 - Uwagi o cieszyńskiej prowincji magmowej. Ann. Soc. Geol. Pol., 50: 41-54.
29. SZYDŁO A. 2004 (w druku) - Otwornice warstw cieszyńskich z Pogórza Cieszyńskiego, Karpaty zewnętrzne. Biul. Państw. Inst. Geol.
30. SZYDŁO A. & JUGOWIEC M. 1999 - Foraminifera and calcareous nannoplankton assemblages from ? Tithonian-Neocomian “Cieszyn Beds” (Silesian Unit), Polish Western Carpathians. Geol. Carpath., 50:203-211.
31. ŚLĄCZKA A. & KAMIŃSKI M.A. 1998 -A guidebook to excursions in the Polish Flysch Carpathians. Grzybowski Foundation Spec. Publ.,6.
32. WIESER T. 1971 - Przeobrażenia egzo- i endokontaktowe związane z cieszynitami Karpat fliszowych Polski. Kwart. Geol., 15: 901-922.
33. WIESER T. 1985 - The teschenite formation and other evidences of magmatic activity in the Polish Flysch Carpathians and their geotectonic and stratigraphic significance. [In:] Wieser T. (ed.). Fundamental researches in the western part of the Polish Carpathians. Guide to excursion 1. CBGAXIII Congres, Cracow 1985: 23-36.
34. WŁODYKA R., KARWOWSKI Ł. & STARNAWSKA E. 1999 - Chromium-bearing spinels from glimmerite sill in Międzyrzecze near Bielsko-Biała. Miner. Soc. Poland, Spec. Pap., 14:140-142.
35. ŻYTKO K., ZAJĄC R. & GUCIK S. 1989 -Map of tectonic elements of the Western Outer Carpathians and their foreland, 1 : 500 000. Państw. Inst. Geol.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BUS3-0022-0001