Zmiany w środowisku hydrochemicznym Sudetów Wschodnich na skutek redukcji zanieczyszczeń atmosferycznych - zlewnie Kamienicy i Małej Bystrzycy

• Autorzy: Modelska M. , Buczyński S.

Warianty tytułu

EN

Amplitude of changes in the hydrochemical environment of East Sudety Mts. as a result of atmospheric pollution reduction - Kamienica and Mała Bystrzyca river catchments

• Konferencja: Zagadnienia interdyscyplinarne w górnictwie i geologii. V Konferencja Naukowa Doktorantów pod patronatem Prorektora Politechniki Wrocławskiej dr hab. inż. Jerzego Świątka, prof. PWr. Szklarska Poręba, 30 marca-1 kwietnia 2005
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań hydrochemicznych (odczynu pH oraz stężeń jonów siarczanowych i azotanowych) prowadzonych w latach 2002 - 2003 w dwóch zlewniach górskich położonych w Masywie Śnieżnika i Górach Bystrzyckich w Sudetach Wschodnich. Wyniki porównano z badaniami przeprowadzonymi na tym samym obszarze w latach 80. i 90. Pozwoliło to stwierdzić wzrost wartości odczynu pH i spadek stężenia jonów siarczanowych w wodach podziemnych i powierzchniowych badanych obszarów. Świadczy to o powrocie stanu środowiska przyrodniczego Sudetów do równowagi przyrodniczej po okresie oddziaływania tzw. kwaśnych deszczy. Jednocześnie nie zaobserwowano spadku stężeń jonów azotanowych, co świadczy o tym, że spalanie paliw płynnych i stałych emitujące związki azotu nie uległo zmniejszeniu i może w przyszłości stać się poważnym problemem.

EN

Paper presents results of hydrogeochemical investigations (pH, sulfate and nitrate ions) that was made between 2002 - 2003 in two mountainous river catchments located in Śnieżnik Massif and Bystrzyckie Mts. in East Sudety Mts. Results of our work were compared to older ones (from 80. and 90.). It allowed to establish that during that period pH values has increased while sulfate and ions concentration decreased both in groundwater and surface water. It proves that state of environment reached equilibrium after harmful acid rains period. Simultaneously decrease in nitrate ions concentrations is not observed. That means that liquid and solid fuels combustion that emit nitrogen compounds has not decreased and may be a serius problem in near future.

Słowa kluczowe

PL

zmiany jakości wód; masywy krystaliczne; zanieczyszczenia atmosferyczne

EN

changes of water quality; crystalline massifs; atmospheric pollution

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 110, nr 42
• Strony: 153--160
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Modelska M.

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Przyrodniczych

autor

Buczyński S.

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Przyrodniczych

Bibliografia

• [1] BANKS D., SAETHER O. M., RYGHAUD P., REIMANN C., Hydrochemical distribution patterns in stream waters, Trondelag, central Norway. The Science of the Total Environment 267, 2001, 1— 21.
• [2] CIĘŻKOWSKI W.. KRAWCZYK W., KRYZA H.. KRYZA J., REHAK J., 1997, Mapa hydrogeochemiczna Masywu Śnieżnika, [w:] Masyw Śnieżnika., Wydawnictwo Polskiej Agencji Ekologicznej, Warszawa.
• [3] CIĘŻKOWSKI W., KRYZA H., KRYZA J., PULINA M., REHAK J., STAŚKO S., TARKA R., Wody podziemne i wpływ czynników antropogenicznych na ich zasoby i jakość, [w:] Masyw Śnieżnika., Wydawnictwo Polskiej Agencji Ekologicznej, Warszawa. 1997, 147-167.
• [4] CIĘŻKOWSKI W., KRYZA H., KRYZA J., Zmiany składu wód podziemnych pod wpływem zanieczyszczonych opadów — przebieg procesu w ultrasłodkich wodach krystaliniku Sudetów, Prace Naukowe Instytutu Geotechniki Politechniki Wrocławskiej nr 49, Wrocław, 1988, 194-198.
• [5] DON J., DUMICZ M., WOJCIECHOWSKA I., ŻELAŹNIEWICZ A., Lithology and tectonics of Orlica-Śnieżnik Dome, Sudets — Recent state of knowledge, N. Jb. Geol. Paleont. Abh, Stuttgart, 1990, 179-213.
• [6] DUMICZ M., Budowa geologiczna krystaliniku Gór Bystrzyckich, Geologia Sudetica I, 1964, Warszawa.
• [7] DZIDOWSKA K., ŘEHAK J., Zakwaszenie środowiska wodnego jako przyczyna powstania osadu ilastego w potokach Masywu Śnieżnika, Współczesne Problemy Hydrogeologii t. VII, Kraków—Krynica, 1995, 117-122.
• [8] GŁOWACKI P., PULINA M., REHAK J., Zmiany składu chemicznego wód powierzchniowych i opadów atmosferycznvch, [w:] Masyw Śnieżnika., Wydawnictwo Polskiej Agencji Ekologicznej, Warszawa, 1997, 169-187.
• [9] HACH COMPANY, 2000, DR/2010 Spectrophotometer Hand Book 1996 - 2000, USA, 871.
• [10] KRYZA H., 1985, Hydrogeologiczne warunki odpływu podziemnego w zlewni Kamienicy w Masywie Śnieżnika, rozprawa doktorska, archiwum ING Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław: 165
• [11] KRYZA H., Wody podziemne północnej części Masywu Snieżnika, W: Współczesne Problemy Hydrogeologii Regionalnej, Wrocław, 1983, 59-77.
• [12] KRYZA J., Zasoby wód podziemnych Sudetów na tle odpływu podziemnego, Prace Geologiczno — Mineralogiczne X12, AUW No 964, 25-37, Wrocław, 1988, 25-37.
• [13] MAŁECKI J. J., Rola strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych, Biuletyn 381 Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa, 1998.
• [14] MODELSKA M., Interakcja wód podziemnych i powierzchniowych z środowiskiem skalnym w wybranych zlewniach Sudetów, Rozprawa doktorska. Archiwum ING UWr., Wrocław, 2004. 183.
• [15] MODELSKA M., SZYNKIEWICZ A., STAŚKO S., JĘDRYSEK M.O., Analiza izotopowa tlenu jako potencjalne narzędzie do studiów nad genezą jonu S042- w wodach podziemnych na przvkładzie zlewni Kamienicy (Sudety), W: Współczesne Problemy Hydrogeologii, Toruń, 2005 (w druku).
• [16] POPRAWSKI L., LIMISIEWICZ P., MĄDRALA M., General Characteristics of Groundwater Chemistry in Hard Rock Aquifers of the Middle Sudety Mts., W: Hardrock Hydrogeology of The Bohemian Massif, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 1997, 135-146
• [17] QUANTA — G, 2000, Operating Manual, Hydrolab Corporation, Austin, Texas, 260.
• [18] Raport o stanie środowiska województwa dolnośląskiego w 2002 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, 2002.
• [19] TARKA R., Formy zasilania a odpływ podziemny na przykładzie zlewni górskiej w Masywie Śnieżnika, AUW No 1517, Prace Geologiczno- Mineralogiczne XXXVI, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 1993, 129-144.
• [20] TWAROWSKI R., SZYJKOWSKI A., GENDOLLA T., Monitoring zanieczyszczeń wnoszonych przez opady atmosferyczne na obszary zlewni górnej i środkowej Odry i ocena wynikających stąd zagrożeń geoekosystemów, Problemy Hydrogeologiczne Południowo-Zachodniej Polski, Wrocław, 1996, 115-127.