„Złota Sztolnia” koło Zieleńca - historia rozkwitu i degradacji

• Autorzy: Zagożdżon P. P. , Lorenc M. W.

Warianty tytułu

EN

The "Golden Adit" near Zieleniec - its rise and fall

• Konferencja: Dziedzictwo i historia górnictwa oraz możliwości wykorzystania pozostałości dawnych robót górniczych. Lądek Zdrój, 21-23 kwietnia 2005 r.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiona została nadspodziewanie złożona historia niewielkiego obiektu podziemnego -tzw. „Złotej Sztolni” położonej w pobliżu Zieleńca w Kotlinie Kłodzkiej. Działalność górnicza była tu prowadzona prawdopodobnie od polowy XIV wieku, zaś aż do lat 20. ubiegłego wieku obiekt ten stanowił szeroko znaną w regionie atrakcję turystyczną. W ostatnich latach „Złota Sztolnia” ulega szybkiej degradacji w wyniku zapełniania jej korytarzy nanoszonym do wnętrza materiałem skalnym. Zwrócono uwagę na możliwości i potrzebę odtworzenia pierwotnej formy obiektu i ponowne przystosowanie go do ruchu turystycznego.

EN

Small underground object, so-called "Golden Adit", is located in the Kłodzko dstrict close to the village Zieleniec. Mining activity was led here probably till the middle of 14th century. The "Golden Adit" was very well known tourist artraction until 20-ties of the last century. During last years the adit was partly destroyed relatively fast and its galleries were filled mud and rocks from the outside. Surprisingly complex structure of the "Golden Adit", which in deeper levels reach a small karst structure of a cave type is shown. The fame and influence of the "Golden Adit" into cultural development of people from the adjacent areas in the past is undoubtful. Taking into account recent international importance of the mining heritage there are, however, good grounds to re-active this adit as underground tourist object as it was once before.

Słowa kluczowe

PL

historia górnictwa; górnictwo podziemne; Zieleniec; Złota Sztolnia

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 111, nr 43
• Strony: 223--228
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys.

Twórcy

autor

Zagożdżon P. P.

• Politechnika Wrocławska, Instytut Górnictwa, 50-051 Wrocław, pl. Teatralny 2

autor

Lorenc M. W.

• Akademia Rolnicza, Instytut Budownictwa i Architektury Krajobrazu, 50-363 Wrocław, pl. Grunwaldzki 24

Bibliografia

• [1] CIĘŻKOWSKI W., Wstępne wyniki badań znacznikowych wód podziemnych w metamorfiku Gór Orlickich, Pr. Nauk. Inst. Geotechn. Polit. wr. 58, Studia i Materiały 29, 1989, 25-29.
• [2] CYMERMAN Z., Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów 1:25000, Ark. Lewin Kłodzki, PIG, 1991.
• [3] CYMERMAN Z., Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Sudetów 1:25000, Ark. Lewin Kłodzki, PIG, 1996.
• [4] DITTRICH J.J., Reinerz, Seine Heilquellen und Umgegend, (wyd.:) Wilhelm Gottlieb Korn, Breslau, 1838.
• [5] GLUZIŃSKI W., Zarys dziejów górnictwa i hutnictwa metali w Kłodczyźnie (XIV—XVII wieku), Rocznik Ziemi Kłodzkiej t. IV—V, wyd. nakładem Stow. Miłośn. Ziemi Kłodzkiej przy Instytucie Śląskim, Kłodzko, 1960.
• [6] GÜRICH G., Die Untersuchung des Goldenen Stollens bei Reinerz, Verzehnter Jahresbericht nebst Mitglieder — Verzeichnis des Glatzer-Gebirgs Vereins., die Zeit vom 1. April 1894 bis 1. April 1895, Glatz, 1894-1895, 51-57.
• [7] JAWORSKI K., Ruiny, bzy i żonkile, o wyludnionych i zapomnianych wioskach na Ziemi Kłodzkiej, Pielgrzymy, Informator krajoznawczy poświęcony Sudetom, SKPS, Wrocław, 1995, 72—85.
• [8] KINCEL R., Początki turystyki i przewodnictwa turystycznego na Ziemi Kłodzkiej, V Forum Krajoznawstwa Dolnośląskiego, PTTK, Polanica Zdrój, 1976, 9—35.
• [9] KŁODNICKI Z. (red.), Dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska. T. 1. Polskie Tow. Ludoznawcze, Wrocław, 1996.
• [10] LORENC M.W. Petrografia łupków metamorficznych okolic Dusznik i Zieleńca. Acta Univ. Wrat., 521, Prace Geol.-Min., 8, 1981, 77-99.
• [11] LORENC M.W., ZAGOŻDŻON P.P., „Złota Sztolnia” koło Zieleńca - charakterystyka i historia eksploracji, Pr. Nauk. Inst. Górn. Polit. Wr. 102, Studia i Materiały 29, 2002, 119-126.
• [12] LORENC M.w., ZAGOŻDŻON P.P., Historia, stan aktualny i plany zagospodarowania „Złotej Sztolni” pod Orlicą. [w:] Grodzicki A., Lorenc M.W. (red.), Uczniowie Agricoli, materiały z konferencji górniczej w Kowarach z 1999 roku, Jelenia Góra, 2002, 127—135.
• [13] MAZURSKI K.R., Złota Sztolnia pod Orlicą. Wszechświat, z. 3, 1975, 77-78.
• [14] STAFFA M. (red.), Słownik geografii turystycznej Sudetów, Góry Bystrzyckie i Orlickie, 1992.
• [15] WELTZEL C.J., WELTZEL C.P., Die Molken-, Brunnen- und Bade- kur-Anstalt bei Reinerz in der Preussisch-schlesischen Grafschaft Glatz, Zweiter Theil, Für die Kurgäste, (wyd.:) Georg Philipp Aderholz, Breslau, 1841.
• [16] WOJTOŃ A., Złota Sztolnia, Jaskinie 1 (14), 19, 1999.
• [17] ZAGOŻDŻON P.P., Pieczary i lochy południowo-zachodniej części Ziemi Kłodzkiej, Pielgrzymy, Informator krajoznawczy poświęcony Sudetom, SKPS, Wrocław, 2001, 94—111.
• [18 ZAGOŻDŻON K., ZAGOŻDŻON P., Wybrane sztolnie Sudetów w aspekcie możliwości ich udostępnienia, Pr. Nauk. Inst. Górn. Polit. Wr. 85, Studia i Materiały 27, 1998, 139—147.