Rozwój nauki o złożach na przestrzeni wieków

• Autorzy: Kaczmarek W.

Warianty tytułu

EN

The development of mineral deposits knowledge through the ages

• Konferencja: Dziedzictwo i historia górnictwa oraz możliwości wykorzystania pozostałości dawnych robót górniczych. Lądek Zdrój, 21-23 kwietnia 2005 r.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł prezentuje wybrane zagadnienia z historii nauki o złożach w kontekście jej wpływu na rozwój kultury materialnej. Bez zagospodarowania "naturalnych skarbów Ziemi" - kopalin użytecznych, postęp kultury i cywilizacji materialnej byłby znacznie spowolniony, a wręcz niemożliwy. Pierwsze próby użycia surowców naturalnych polegały na wykorzystaniu ich podstawowych właściwości - kształtu (bez obróbki) i twardości w celu zdobycia pokarmu lub obrony. Znaczenie surowców naturalnych rosło wraz z postępem metod obróbki (jednym z najważniejszych efektów tej działalności była możliwość krzesania ognia). Takie pojmowanie "nauki o złożach" odpowiadało celom użytkowym - służyło codziennym potrzebom społeczności, bez potrzeby poznania ich genezy. Poznawanie nowych kopalin (kamieni budowlanych, metali, ropy, węgli) spowodowało rozwój systematyki. Celowe poszukiwania surowców i próby ich pozyskania warunkowały rozwój geologii i górnictwa; natomiast pierwotne formy obróbki doprowadziły do rozkwitu metod obróbki kamienia jak i do wypracowania metod metalurgicznych.

EN

The article presents some aspects of the history of deposit knowledge and its influence on human culture. The expansion of our civilisation without utilisation of natural resources would be significantly reduced or even impossible. First trials of application of natural minerals were carried in order to use its basic qualities: shape and hardness to get food and for defence. The meaning of natural resources increased together with the improvement of tooling methods. That kind of understanding the mineral deposit knowledge let human societies use it without recognising its genesis. Identification of new minerals (building stones, metals, hydrocarbons, coals) caused the systematics development. Intentional prospecting, exploration and extraction of mineral deposits resulted in geology and mining improvement and primitive forms of tooling led to metallurgy expansion.

Słowa kluczowe

PL

geologia złóż; poszukiwanie złóż; udostępnianie złóż; działalność górnicza; dawne hutnictwo; rozwój cywilizacji materialnej

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 111, nr 43
• Strony: 109--116
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Kaczmarek W.

• KGHM Polska Miedź SA, O/ZG Rudna w Polkowicach

Bibliografia

• [1] AGRICOLA G., De Re Metallica, Wyd. Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, 2000.
• [2] BOLEWSKI A., Mineralogia wczoraj i dziś, Warszawa-Kraków, 1974.
• [3] DUDA R., REIL L., Wielka Encyklopedia Minerałów, Wyd. Elipsa 2, Warszawa, 1994.
• [4] DZIEKOŃSKI T., Dawne górnictwo i hutnictwo miedzi na ziemiach polskich, [w:] Szkice Legnickie z. 2, Ossolineum, 1965.
• [5] DZIEKOŃSKI T., Górnictwo, hutnictwo i przerób miedzi na ziemiach polskich do połowy XIX, [w:] Monografia Przemysłu Miedziowego w Polsce t. 1, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1971, 5-26.
• [6] DZIEKOŃSKI T, Wydobywanie I metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII w. do połowy XX w., Ossolineum, 1972.
• [7] JAROS J., Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich, SIN, Katowice, 1984.
• [8] KOZŁOWSKI S., Surowce skalne Polski, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1986, 11-21.
• [9] LIPIŃSKA J., KOZIŃSKI W., Cywilizacja miedzi i kamienia — Technika starożytnego Egiptu, PWN, Warszawa, 1977.
• [10] MARTIN M.A., The Genius of Arab Civilisation, Edited by J.R. Hayes, London, Eurabia Publishing, 1983, 7-196.
• [11] PALMER L.S., Jak człowiek wędrował przez wieki, Warszawa, 1966.
• [12] RUDZKI J., Al-Biruni — Wszechstronny Uczony Renesansu Islamu, Matematyka 4/81.
• [13] SMIRNOW W.I., Geologia złóż kopalin użytecznych, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1986.
• [14] SYLWESTRZAK H., Od krzemienia do piezokwarcu, PWN, Warszawa, 2000.
• [15] TYMOWSKI M., Horyzonty geograficzne Europejczyków w okresie rozkwitu średniowiecza (X—XIII w.), [w:] Rozkwit średniowiecznej Europy, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001, 468-524.