Badanie związku eksploatacji i likwidacji wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego z mineralizacją wód leczniczych Szczawna Zdroju

• Autorzy: Czabaj W. , Klich J.

Warianty tytułu

EN

The investigation on relations between exploatation and liquidation of Wałbrzych coal mines and the mineralization of curative waters of Szczawno Zdrój

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the Wałbrzych area there existed coal deposits and nearby springs with natural mineral waters of oxalate type. Many years of underground coal mining resulted in the disap-pearance or demineralization of most springs. Only the springs of Szczawno Zdrój curative waters remained. Regression analysis demonstrated a statistically significant decrease in their mineralization in the 1963–1993 period. It was assumed that the reason was an intense exploi-tation of coal in the “Thorez” mine. The use of Fourier harmonic analysis for time series from 1982 to 1998 has shown a strong correlation between the amount of CO₂ vented from the “Thorez” mine and the content of typical ions and free CO₂ in curative waters of Szczawno Zdroj. The liquidation of mines, and especially, the end of ventilation in August 1998, should increase the migration of endogenous CO₂ to the region of curative waters formation. A reversal of the trend towards their demineralization is expected, as confirmed by the increasing trend of the content of typical ions in Szczawno Zdrój curative waters between 1990 and 1999.

Słowa kluczowe

PL

woda lecznicza; wody podziemne; mineralizacja; chemizm wód; dwutlenek węgla; analiza harmoniczna

EN

curative waters; mining water; ventilation; carbon dioxide; harmonic analysis

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 53, nr 3
• Strony: 230--236
• Opis fizyczny: Biibliogr. 12 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Czabaj W.

• Instytut Górnictwa Odkrywkowego Poltegor –Instytut, ul. Parkowa 25, 51-616 Wroclaw

autor

Klich J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza), Wydzia³ Górniczy, al. Mickiewicza, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. CIĘŻKOWSKI W. 1990 - Studium hydrochemii wód leczniczych Sudetów polskich. Pr. Nauk. Inst. Geot. Polit. Wr., 60 (seria monografie) 19.
• 2. CZABAJ W. & JARODZKI L. 1996 - Warunki hydrogeologiczne w rejonie Wałbrzycha-Szczawna Zdroju w 1995 r. (przed likwidacją kopalń węgla kamiennego). Prz. Geol., 44. 185-190.
• 3. CZABAJ W. & JARODZKI L. 1997 - Wpływ eksploatacji węgla i likwidacji kopalń wałbrzyskich na wody lecznicze w Szczawnie Zdroju. Prz. Geol., 45. 526-530.
• 4. DOWGIAŁŁO J. 1978 — Pochodzenie dwutlenku węgla w szczawach Karpat i Sudetów na obszarze Polski. Biul. Inst. Geol., 312: 191-217.
• 5. FISTEK J., IWANOWSKI S., ICIEK A. & JAGODZIŃSKI A. 1975 - Badania geologiczne, geofizyczne i hydrogeologiczne jako przykład kompleksowego rozwiązania problemu poszukiwań wód leczniczych w uzdrowiskach sudeckich. Biul. Infor. Geofizyka, 1: 5-30.
• 6. FISZER J. 1994 - Prognoza rekonstrukcji zwierciadła wód podziemnych i jej wpływ na powierzchnię terenu w obszarach górniczych kopalń wałbrzyskich w następstwie ich likwidacji, Wrocław, Arch. Polit. Wroc. Filia Wałbrzych, nr F3/F/1/94.
• 7. FISZER J. & WINNICKI A. 1999 - Konsekwencje hydrogeologiczne likwidacji wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego oraz sposoby zabezpieczenia przed ich negatywnymi skutkami. Dolnośląskie Dni Nauki i Techniki Dzień Hydrogeologa. Konf. Naukowo-Techniczna, Lubin.
• 8. KILDISZEW G. & FRENKIEL A. 1976 - Analiza szeregów czasowych i prognozowanie. PWE Warszawa.
• 9. KOTARBA M. 1988 - Geochemiczne kryteria genezy gazów akumulowanych w serii węglonośnej górnego karbonu niecki wałbrzyskiej. Zesz. Nauk. AGH (1199). Geologia 42.
• 10. KOTARBA M. 1990 - Geneza gazów akumulowanych w górnokarbońskiej serii węglonośnej Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego i południowej części Rybnickiego Okręgu Węglowego. Opracowanie zbiorowe pod redakcją J. Litwiniszyna, t. I. Kraków Wyd. AGH.
• 11. KRZOSKA T. 1970 - Warunki doprowadzania i migracji dwutlenku węgla a potencjalne zagrożenia wyrzutami CO2, węgla i skał w Zagłębiu Wałbrzyskim. Prz. Górn., 26.
• 12. TEISSEYRE H. 1958 - Sedymentacja paleografia i tektonika karbonu dolnego w Sudetach Środkowych. Kwart. Geol., 2: 588-591.