Nowa generacja programów badań głębokich struktur litosfery: eksperymenty sejsmiczne POLONAISE'97 i CELEBRATION 2000 w Europie Środkowej

• Autorzy: Guterch A. , Grad M.

Warianty tytułu

EN

New generation of deep lithospheric studies; POLONAISE'97 and CELEBRATION 2000 seismic experiments in Central Europe

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Duży sejsmiczny eksperyment POLONAISE '97 został zrealizowany w maju 1997 r. na obszarze Polski w strefie transeuropejskiego szwu i złożonych struktur związanych z basenem polskim. W badaniach wzięły udział zespoły geofizyczne z Polski, Danii, USA, Litwy, Niemiec, Finlandii, Szwecji i Kanady. Badania przeprowadzono na dużą skalę wzdłuż profili sejsmicznych o łącznej długości około 2000 km, z udziałem 613 stacji sejsmicznych, które wykonały rejestrację fal sejsmicznych wzbudzonych w 64 punktach strzałowych. Jednym z ważniejszych rezultatów badań było stwierdzenie wybitnej asymetrii między maksymalną miąższością pokrywy osadowej w rowie polskim (16-20 km) i skorupowym korzeniem (o50 km) związanym z TESZ/TTZ. Inny wielki eksperyment sejsmiczny nazwany CELEBRA TION 2000 był wykonany w Europie Środkowej w czerwcu 2000 r., na obszarze południowej i wschodniej Polski, Słowacji, Węgier, Austrii, Czech, SE Niemiec oraz częściowo na Białorusi i w Rosji. Sejsmiczny eksperyment CELEBRATION 2000 został zlokalizowany na obszarze południowo-wschodniego obrzeżenia Baltiki (wschodnioeuropejski kraton), południowej części TESZ, struktur inwersyjnych TESZ, orogenu karpackiego, basenu panońskiego i masywu czeskiego. Prace zostały sfinansowane przez międzynarodowe konsorcjum 28 instytucji z 13 krajów z Europy i Ameryki Północnej. Z 1200 aparatur sejsmicznych, które zostały użyte do rejestracji, zdecydowaną większość dostarczyły Centrum Aparaturowe IRIS/PASCAL w Waszyngtonie i Uniwersytet Teksański w El Paso w USA. Pozostałe aparatury sejsmiczne dostarczyły Kanadyjska Służba Geologiczna, uniwersytet w Kopenhadze w Danii, Instytut Badań Ziemi w Gebze w Turcji i inne organizacje z pozostałych krajów. Całkowita długość profili sejsmicznych wynosi około 9000 km. Wzdłuż profili sejsmicznych zlokalizowano 147punktów strzałowych.

EN

A large seismic experiment, the POLONAISE '97 project, was conducted in Poland during May 1997 and targeted the deep structure of the Trans European Suture Zone (TESZ) and the complex series of upper crustal features associated with the Polish Basin. It included contributions from the geophysical communities in Poland, Denmark, the USA, Lithuania, Germany, Finland, Sweden and Canada. This large lithospheric seismic experiment deployed 613 instruments to record 64 shots along five profiles with a total length of about 2000 km. One of the most important result is a very distinct asymmetry between the maximum thickness of the sedimentary cover in the Polish Trough (16-20 km) and the crustal root (a50 km) associated with TESZ/TTZ. Another large scale experiment named CELEBRATION 2000 was carried out in Central Europe during June 2000 in the territory of Southern and Eastern Poland, Slovak Republic, Hungary, Austria, the Czech Republic, SE Germany, and partly in Belarus and Russia. The CELEBRATION 2000 seismic experiment is located in the area of the southern portion of the TESZ region, the margin ofBaltica (East European Craton), inversion structures along the TESZ, the Carpathian orogenic belt, the Panonian Basin and the Bohemian Massif. Funding for the CELEBRATION 2000 experiment was made by the International Consortium consisted of 28 institutions from 13 countries in Europe and North America. The majority of the recording instruments was provided by IRIS/PASCAL Instrument Center and the University of Texas atEl Paso in the USA, the Geological Survey of Canada, the University of Copenhagen in Denmark, the Earth Research Institute in Gebze (Turkey) and others. The total number was 1200 stations and 147 shot points located along seismic lines of a total length of about 9000 km.

Słowa kluczowe

PL

eksperyment sejsmiczny; POLONAISE'97; CELEBRATION 2000; skorupa ziemska; litosfera; struktura skorupowa; transeuropejska strefa szwu

EN

POLONAISE’97; CELEBRATION 2000; seismic experiment; Earth's crust; lithosphere; crustal structure; Trans-European Suture Zone

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2000
• Tom: Vol. 48, nr 12
• Strony: 1085--1095
• Opis fizyczny: bibliogr. 19 poz., wykr.

Twórcy

autor

Guterch A.

autor

Grad M.

• Instytut Geofizyki, Polska Akademia Nauk, ul. Księcia Janusza 64, 01 -452 Warszawa