Tytuł artykułu
Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
Definition and classification of loesses and loess-like deposits
Języki publikacji
Abstrakty
Less był kształtowany przez różne procesy proto-, syn- i epigenetyczne. Nie jest więc łatwo zdefiniować ten najbardziej znany spośród plejstoceńskich utworów ekstraglacjalnych. Dlatego niektórzy preferują najprostsze kryterium składu granularnego. W rezultacie obok " lessu typowego " wyróżniają pylasty także " less eluwialny " lub " less warwowy ", łącząc w ten sposób utwory o bardzo różnej genezie. Pojęcie lessu typowego również nie jest jednoznaczne, gdyż znane są trzy główne typy strefowo-geograficzne lessów: peryglacjalnych, perydesertycznych i perymedyterańskich (ryc. 1). Trudności nie unikamy stosując zamiast lessu pojęcie "formacji lessowej ". Podstawą wyodrębniania winny być kryteria genetyczne i to nie tylko lessu, ale także utworów do niego podobnych. Do lessów można zaliczać tylko te utwory pylaste, które w stadium syngenetycznym były transportowane i sedymentowane głównie drogą eoliczną. Tworzą one zwykle dość miąższe pokrywy obejmujące oprócz różnowiekowych warstw właściwego lessu węglanowego, warstwy zwietrzałe (odwapnione) oraz przekształcone pedogenetycznie. Lessy w takich pokrywach dzielą się na predysponowane rzeźbą różne facje genetyczne; katenę głównych facji lessu peryglacjalnego w Europie Środkowej przedstawia ryc. 2. Inne kryteria klasyfikacji lessu można stosować tylko jako podrzędne, np. według uziarnienia (lessy gliniaste, lessy, lessy piaszczyste) lub ukształtowania terenu (lessy wierzchowinowe, stokowe i dolinne - p. tab. 1). Utwory lessopodobne natomiast, przeważnie o znacznie bardziej zróżnicowanym uziarnieniu, były kształtowane w stadium syngenetycznym przy znacznym udziale innych procesów; zwykle są one mniej miąższe ifacjalnie mniej zróżnicowane. Peryglacjalne utwory lessopodobne w Polsce reprezentują głównie póżnoglacjalne utwory pokrywowe (eoliczne i deluwialne).
Loess was formed by various proto-, syn- and epigenetic processes. Therefore, it is difficult to define loess which is known best among the Pleistocene extraglacial deposits. That is why some researchers prefer the simplest criterion of grain size and, besides " typical loess ", they distinguish " eluvial loess " and " varved loess " which are also silt deposits, including them into one group despite their very different origin. However, the concept of typical loess is not unequivocal because three main zonal-geographical types of loess are recognized: periglacial, peridesertic andperimediterranean (Fig. I). Using the concept of "loess formation" instead of loess, we have unavoidable difficulties. Genetic criteria should be the basis to distinguish not only loess but also similar deposits. Only those silt deposits, which were transported and sedimented mainly by wind during their syngenetic stage, can be included into loesses. They usually form rather thick blankets containing beds of proper carbonate loess of different ages, weathered (decalcified) beds, and pedogenetically transformed beds. Such blankets contain various genetic fades of loess which are conditioned by the relief; the catena of main fades of the periglacial loess in Central Europe is presented in Fig. 2. Other criteria for loess classification can be used only secondarily, e.g. classification according to the grain size (loamy loesses, loesses, sandy loesses), or relief (interfluve, slope and valley loesses) - vide Table I. Loess-like deposits have usually a much more differentiated grain size. They were formed at their syngenetic stage with a considerable participation ofnon-eolian processes; they are usually less thick and facially less differentiated. Periglacial loess-like deposits in Poland are mainly represented by the Late Glacial cover deposits (eolian and deluvial).
Słowa kluczowe
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
580--586
Opis fizyczny
bibliogr. 38 poz., wykr.
Twórcy
autor
- Instytut Nauk o Ziemi, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS2-0013-0059
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.