Sedymentacja utworów miocenu we wschodniej części zapadliska przedkarpackiego

• Autorzy: Dziadzio P. , Maksym A. , Olszewska B.

Warianty tytułu

EN

Miocene deposition in the eastern part of the Carpathian Foredeep in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Results of new biostratigraphical investigations correlated with nannoplankton zones permit to suggest that deposits which are filling the eastern, Polish part of the Carpathian Foredeep Basin include also the late Sarmatian and Panonian deposits. The filling of eastern parts of the Carpathian Foredeep, as in most foredeep basins, took place in two main stages; (1) underfilled flysch stage - lasting from the early Badenian to the lower part of late Badenian (Moravian– Wieliczian) and (2) overfilled molasse stage — lasting from upper part of the late Badenian to Panonian (Kosovian–Meotian). Classically, this flysch to molasse transition is interpreted as a record of the migration of the thrust wedge and foreland basin over the hinge line of the inherited passive margin. Also, the Badenian and Sarmatian successions are characterised by very diverse facies, which were deposited in various depositional environments. A detailed sedimentological analysis of cores, together with well log analysis, and seismic sections permitted to fit the stratigraphic column into a sequence stratigraphic framework. Within this framework, the Badenian and Sarmatian successions are interpreted to have been deposited within 3 third-order depositional sequences: the first two in the Badenian (not recognised in seismic scale), and the third during the Sarmatian, which consists of 4 fourth-order sequences (Dziadzio, 1999, 2000), with total thickness of 800 to over 3000 m. The M3 boundary is interpreted as a flooding surface within the fourth order, oldest Sarmatian depositional sequence. The M2 boundary corresponds to the boundary between two foraminiferal zones Anomalinoides dividens and Varidentella reussi, within the Sarmatian succession, which lies in the upper part of the second Sarmatian sequences, near the maximum flooding surface, in late phase of highstand sea level. The M1 boundary is interpreted as a transgressive surface within the third Sarmatian sequence. The boundary M0 marks transgressive surface within the fourth Sarmatian sequence and also is a stratigraphical boundary between two youngest foraminiferal zones Velapertina reussi and Porosononion granosum, and marks a border between the Wolhynian and Bessarabian stages.

Słowa kluczowe

PL

miocen; stratygrafia; sedymentacja; zapadlisko przedkarpackie

EN

Carpathian Foredeep; Miocene; stratigraphy; depositional sequences

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 54, nr 5
• Strony: 413--420
• Opis fizyczny: rys., wykr., bibliogr. 45 poz.

Twórcy

autor

Dziadzio P.

autor

Maksym A.

autor

Olszewska B.

• PGNIG S.A. w Warszawie, Departament Poszukiwania Złóż, Ośrodek Regionalny Południe w Jaśle, ul. Asnyka 6, 38-200 Jasło,

Bibliografia

• ALEXANDROWICZ S.W. 1971 - Regional stratigraphy of the Miocene in the Polish part of the Fore-Carpathian Trough. Acta Geol. Acad. Sc. Hung., 15: 49-61.
• ALEXANDROWICZ S.W., GARLICKI A. & RUTKOWSKI J. 1982 - Podstawowe jednostki litostratygraficzne miocenu zapadliska przedkarpackiego. Kwartalnik Geologiczny, 26: 470-471.
• ALLEN P. A. & ALLEN J. R. 1990 - Basin analysis: Principles and products. Oxford, United Kingdom, Blackwell Scientific Press.
• ALLEN P.A., HOMEWOOD P. & WILLIAMS G.D. 1986 - Foreland basins: an introduction. [In:] Allen P.A. & Homewood P. (eds.), 41 Foreland Basins. Inter. Association of Sedimentologists, Spec. Publ., 8: 3-12.
• CZAPOWSKI G. 2004 - Wschodnia część Zapadliska. [In:] Budowa geologiczna Polski, t. I, część 3a, 233-239.
• CZEPIEC I. 1996 - Biostratygrafia i warunki depozycji osadów północnej strefy brzeżnej sarmatu Polski. Zesz. Nauk. AGH, Geol., 22: 309-338.
• DZIADZIO P. 1999 - Sedymentologia utworów miocenu wschodniej części zapadliska przedkarpackiego między Leżajskiem a Lubaczowem. Biblioteka Państw. Inst. Geol.
• DZIADZIO P. 2000 - Sekwencje depozycyjne w utworach badenu i sarmatu w SE części zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 48: 1124-1138.
• DZIADZIO P. & JACHOWICZ M. 1996 - Budowa podłoża utworów mioceńskich na SW od wyniesienia Lubaczowa. Prz. Geol., 44: 1124-1130.
• DZIADZIO P., LISZKA B., MAKSYM A. & STARYSZAK G. 1997 - Środowisko sedymentacji utworów miocenu autochtonicznego w brzeżnej strefie Karpat, a interpretacja geologiczno-złożowa w obszarze Husów-Albigowa-Krasne. Nafta-Gaz, 9: 407-414.
• DZIADZIO P. & OLSZEWSKA B. 2000 - Analiza biostratygraficzna utworów miocenu E części zapadliska przedkarpackiego. Arch. PGNiG S.A. Warszawa.
• GARECKA M. & JUGOWIEC M. 1999 - Wyniki badań biostratygraficznych miocenu zapadliska przedkarpackiego na podstawie nanoplanktonu wapiennego. Pr. Państw. Inst. Geol., 158: 29-42.
• GŁOWACKI E., JURKIEWICZ H. & KARNKOWSKI P. 1966 - Geologia rejonu Przemyśla w świetle głębokich wierceń. Kwart. Geol., 10: 211-249.
• GRADSTEIN F., OGG J. & SMITH A. 2004 - Geologic Time Scale. Cambridge University Press.
• JASIONOWSKI M, 1997 - Zarys litostratygrafii osadów mioceńskich wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. Biul. Inst. Geol., 375: 43-60.
• JURKIEWICZ H. & KARNKOWSKI P. 1961- Poziom spirialisowy w tortonie Przedgórza Karpat. Prz. Geol., 9: 24-27.
• KARNKOWSKI P. 1969 - Formowanie się złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na tle geologii przedgórza Karpat Polskich. Wyd. Geol.
• KARNKOWSKI P. 1974 - Zapadlisko przedkarpackie. Część wschodnia (na wschód od Krakowa). [In:] Budowa geologiczna Polski, t. IV, część 1, 402-416.
• KARNKOWSKI P. 1989 - Utwory deltowe Przedgórza Karpat. Prz. Geol., 37: 28-32.
• KRZYWIEC P. 1997 - Large-scale tectono-sedimentary middle Miocene history of the central and eastern Polish Carpathian Foredeep, basin - Results of seismic data interpretation. Prz. Geol., 45: 1039-1053.
• KRZYWIEC P. 1999 - Mioceńska ewolucja tektoniczna wschodniej części zapadliska przedkarpackiego (Przemyśl-Lubaczów) w świetle interpretacji danych sejsmicznych. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 249-275.
• ŁUCZKOWSKA E. 1958 - Mikrofauna mioceńska przedgórza karpackiego. Kwart. Geol., 2: 105-125.
• ŁUCZKOWSKA E. 1964 - Stratygrafia mikropaleontologiczna miocenu w rejonie Tarnobrzeg- Chmielnik. Pr. Geol. Kom.Nauk PAN Oddz. w Krakowie, 20: 1-52.
• MAKSYM A., LISZKA B., STARYSZAK G. & DZIADZIO P. 1997 - Środowisko sedymentacji utworów miocenu autochtonicznego w brzeżnej części Karpat, a interpretacja geologiczno-złożowa w obszarze Husów-Albigowa-Krasne. Arch. PGNiG S.A., Jasło.
• MORYC W. 1961 - Budowa geologiczna rejonu Lubaczowa. Rocz. Pol. Tow. Geol., 31: 47-76.
• MORYC W. 1995 - Lądowe utwory paleogenu na obszarze przedgórza Karpat. Nafta-Gaz, 51: 181-195.
• NEY R. 1969 - Miocen południowego Roztocza między Horyńcem a Łówczą i przyległego obszaru zapadliska przedkarpackiego. Pr. Geol. PAN, 60: 7-79.
• NEY R., BURZEWSKI W., BACHLEDA T., GÓRECKI W., JAKÓBCZAK K. & SŁUPCZYŃSKI K. 1974 - Zarys paleogeografii i rozwoju litologiczno-facjalnego utworów miocenu zapadliska przedkarpackiego. Pr. Geol. PAN Kraków, 82: 7-50.
• OLSZEWSKA B. 1999 - Biostratygrafia neogenu zapadliska przedkarpackiego w świetle nowych danych mikropaleontologicznych. Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 8-28.
• OSZCZYPKO N. 1997 - The Early through Middle Miocene dynamics of the Polish Carpathian Foredeep. Prz. Geol., 45: 1094-1095.
• OSZCZYPKO N. 1999 - From remnant oceanic basin to collision-related foreland basin - a tentative history of the Outer Western Carpthians. Geol. Carpathica, 50 (special issue): 161-163.
• OSZCZYPKO N. & ŚLĄCZKA A. 1989 -The evolution of the Miocene Basin in the Polish Outer Carpathian and their foreland. Geol. Carpathica, 40: 23-36.
• PERYT D. 1999 - Calcareous nannoplankton assemblanges of the Badenian evaporites in the Carpathian Foredeep. Biul. Państw. Inst. Geol., 387: 158-161.
• PERYT T. M. 2006 - Sedymentacja ewaporatów badeńskich w zbioniku przedkarpackim. Prz. Geol., 54: 438-444.
• PERYT T. M., PERYT D., SZARAN J., HAŁAS S. & JASIONOWSKI M. 1998 - O poziomie anhydrytowym w otworze wiertniczym Ryszkowa Wola-7 k. Jarosławia (SE Polska). Biul. Państw. Inst. Geol., 379: 61-77.
• PIETSCH K., BYŚ I., FRANKOWICZ E., HODIAK R., JARZYNA J., KOBYLARSKI M., KOWALCZUK J.J., KOTUŁA-KA_MIERCZUK, MACHOWSKI G., MADEJ K., MAKSYM M., MARZEC P., PAPIERNIK B., PORĘBSKI S.J., SEMYRKA R., SIMON-CZULAK E., TATARATA A., WAWRZYNIAK K. & ZAJĄC A. 2005 - Odwzorowanie zmienności parametrów petrofizycznych w geofizycznym obrazie stref akumulacji węglowodorów w południowo-wschodniej części zapadliska przedkarpackiego. Projekt badawczy MNiI, Nr 5 t12b 03723. Arch. PGNiG S.A. Warszawa.
• POŁTOWICZ S. 1994 - Dolnobadeńskie osady rynnowe i śródbadeńska erozja podmorska w okolicy Ropczyc (Dębica-Rzeszów). Nafta-Gaz, 9: 363-372.
• PORĘBSKI S. J. 1999 - Środowisko depozycyjne sukcesji nadewaporatowej (górny baden) w rejonie Kraków-Brzesko (zapadlisko przedkarpackie). Pr. Państw. Inst. Geol., 168: 97-118.
• POSAMENTIER H. W., JERVEY H.W. & VAIL P.R. 1988 - Eustatic controls on clastic deposition I- conceptual framework. [In:] Wilgus C.K. i in. (eds.). Sea-level changes: an integrated approach. SEPM Spec. Publ., 42: 110-124.
• RÖGL F. 1998 - Paratethys Oligocene-Miocene Stratigraphic Correlation. [In:] Cicha F. i in. (eds). Oligocene-Miocene foraminifera of the Central Paratethys. Abh. der Senckenbergischen Naturforsch. Gesellschaft, 549: 3-9.
• RONIEWICZ P. & WYSOCKA A. 1997 - Przykłady cykliczności sedymentacji w utworach miocenu Roztocza. Prz. Geol., 45: 799-802.
• SINCLAIR H. D. 1997 - Flysch to molasse transition in peripheral foreland basins: The role of the passive margin versus slab breakoff. Geology, 25: 1123-1126.
• WYSOCKA A. 2002 - Clastic Badenian deposits and sedimentary environments of the Roztocze Hills across the Polish-Ukrainian border. Acta Geol. Pol., 52: 535-563.
• VAIL P.R., MITCHUM R.M. Jr & THOMPSON S. 1977 - Seismic stratigraphy and global changes of sea level, Part 3: relative changes of sea level from coastal onlap. [In:] Payton Ch. E. (ed.), Seismic stratigraphy - applications to hydrocarbon exploration. AAPG Mem., 26: 63-97.
• VAN WAGONER J.C., MITCHUM R.M. , CAMPION K.M. & RAHMANIAN V.D. 1990 - Siliciclastic sequence stratigraphy in well logs, cores, and outcrops: concepts for high resolution correlation of time and facies. AAPG. Methods in Exploration Ser., 7: 1-55.