Cechy teksturalne osadów jako źródło informacji o warunkach środowiska, sedymentacji, na przykładzie osadów plejstoceńskich z profilu Glinojeck (Równina Raciąska)

• Autorzy: Bujak Ł. , Woronko B. , Wrotek K.

Warianty tytułu

EN

Texture features of Pleistocene deposits as a source of information on sedimentary environment conditions; a case study of Glinojeck borehole (Raciąż Plain)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Analysis of the texture of sediments from the Glinojeck borehole (sheet Sochocin) allowed to better understand conditions of their accumulation environment. Sandy sediments were divided into fluvioglacial, fluvioperiglacial and fluvial units. Rate and duration of the accumulation processes were determined. The analysis also allowed to distinguish between thick units of glacial till. No sediments representing climatic optimum of any interglacial were found in the borehole since the sediments must have been accumulated in harsh environmental conditions (sparse vegetation and intensive aeolian processes during the Małopolanian and Great Interglacials).

Słowa kluczowe

PL

osad mineralny; stratygrafia osadów; cechy teksturalne

EN

Raciąż Plain; textural features of Pleistocene mineral deposits; deposition environments

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 54, nr 4
• Strony: 319--325
• Opis fizyczny: wykr., bibliogr. 53 poz.

Twórcy

autor

Bujak Ł.

autor

Woronko B.

autor

Wrotek K.

• Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa,

Bibliografia

• BAŁUK A. 1976 - Mapy geologicznej Polski, 1 : 200 000, ark. Mława. Wyd. A i B. Wyd. Geol.
• BAŁUK A. 1979 - Objaśnienia do arkusza Mława Mapy geologicznej Polski, 1 : 200 000. Wyd. Geol.
• BAŁUK A., MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2002 - Profil osadów plejstoceńskich w Niksowiznie na Równinie Kurpiowskiej - wyniki badań litologicznych i ich interpretacja. Prz. Geol., 50: 447-451.
• BARANIECKA M. D. 1974 - Plejstocen nad dolną Wkrą. Biul. Inst. Geol., 268.
• BARCZUK A. & MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 2001- Znaczenie składu mineralnego osadów dla rozpoznania obecności procesów eolicznych. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Prac. Sedyment. WGiSR UW: 39-42.
• BEDNAREK R. 1988 - Próba zastosowania mikroskopii elektronowej i mikroanalizy rentgenowskiej w badaniach genezy poziomów rdzawych w niektórych glebach piaskowych. [W:] Mycielska- Dowgiałło E. (red.), Geneza osadów i gleb w świetle badań w mikroskopie elektronowym. Wyd. UW: 115-125.
• BŁASZKIEWICZ M., WORONKO B. & JASTRZĘBSKI E. 2004 - Rozwój procesów eolicznych w okresie czwartorzędu na Pojezierzu Starogardzkim zapisany w cechach teksturalnych osadów. Pr. Geograf., 200: 27-45.
• BRUD S., MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2001 - Interpretacja stratygraficzna osadów z otworu Kozły-1 z wykorzystaniem stopnia ich eolizacji. Prz. Geol., 49: 688-691.
• BUJAK Ł. 2003 - Cechy teksturalne osadów czwartorzędowych w profilu Glinojeck (Równina Raciąska). Arch. WGiSR UW.
• CAILLEUX A. 1942 - Les actiones éoliennes périglaciaires en Europe. Mm. Soc. Géol. de France, 41: 1-176.
• GIBBARD P.L. & LEWIN J. 2002 - Climate and related controls on interglacial fluvial sedimentation in lowland Britain. Sediment. Geol., 151: 187-210.
• GOŹDZIK J. 1980 - Zastosowanie morfometrii i graniformametrii do badań osadów w kopalni węgla brunatnego Bełchatów. Stud. Region., 9: 101-114.
• GOŹDZIK J. 1995 - Wybrane metody analizy kształtu ziarn piasku dla celów paleogeograficznych i stratygraficznych. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. & Rutkowski J. (red.), Metody badań osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. WGiSR UW: 115-132.
• GOŹDZIK J. & MARUSZCZAK H. 2001 - Znaczenie paleogeograficzne osadów fluwioperyglacjalnych poprzedzających nasunięcie lądolodu odrzańskiego w dolinie Wisły środkowej. [W:] Mycielska- Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Prac. Sedyment. WGiSR UW: 65-81.
• GOŹDZIK J. & WIATRAK M. 2001 - O genezie i wieku utworów czwartorzędowych z profilu wiercenia Lesiów PIG-1 w świetle analizy kształtu ziarn kwarcowych. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów czwartorzędowych jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Prac. Sedyment. WGiSR UW: 65-81.
• ISARIN R.F.B., RENSSEN H. & KOSTER E.A. 1997 - Surface wind climate during the Younger Dryas in Europe as inferred from Aeolian records and model simulations. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 134: 127-148.
• JAŃCZYK-KOPIKOWA Z. 1995 - Stratygrafia plejstocenu Polski NE na podstawie roślinności. CAG PIG.
• JELEŃSKI O. 2003 - Badania petrograficzno-litologiczne osadów czwartorzędowych dla ark. Sochocin (408). CAG PIG, Arch. PG, Warszawa.
• KAMIŃSKA R., KONECKA-BETLEY K. & MYCIELSKA- DOWGIAŁŁO E. 1986 - The Liszyno dune in the Vistula valley (east of Płock). Biul. Peryglacjalny, 31: 141-162.
• KASSE C., VANDENBERGHE J., VAN HUISSTEDEN J., BOHNCKE S.J.P. & BOS J.A.A. 2003 - Sensitivity of Weichselian fluvial systems to climate change (Nochten mine, eastern Germany). Quater. Sc. Rev., 22: 2141-2156.
• KOBENDZA J. & KOBENDZA R. 1958 - Rozwiewane wydmy Puszczy Kampinoskiej. Wydmy śródlądowe Polski, t. 1: 95-170.
• KOTARBIŃSKI J., MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2000 - Wybrane cechy sedymentologiczne osadów ułatwiające ich podział stratygraficzny, na przykładzie otworu Galumin I. Prz. Geol., 48: 1030-1034.
• KOWALKOWSKI A. 1988 - Cechy urzeźbienia powierzchni ziarn piasku kwarcowego w kwaśnych i alkalicznych glebach klimatu zimnego. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Geneza osadów i gleb w świetle badań w mikroskopie elektronowym. Wyd.UW: 87-101.
• KRUMBEIN W.C. 1941 - Measurement and geological significance of shape and roundness of sedimentary particles. J. Sediment. Petrol., 11: 64-72.
• KRYGOWSKI B. 1964 - Graniformametria mechaniczna. Teoria, zastosowanie. Pr. Kom. Geogr.-Geol. PTPN, 4: 1-112.
• LEWKOWICZ A.G. & YOUNG K.L. 1991 - Observations of Aeolian transport and niveoaeolian deposition at three lowland sites, Canadian Arctic Archipelago. Permafrost and Periglac. Proc., 2: 197-210.
• LINDNER L. (red.) 1992 - Czwartorzęd, osady, metody badań, stratygrafia. Wyd. PAE.
• LISICKI S. 2003 - Zasięgi lądolodu skandynawskiego w dorzeczu Wisły wyznaczone na podstawie petrograficznych badań glin lodowcowych, w nawiązaniu do izotopowych stadiów tlenowych. Prz. Geol., 51: 217-223.
• MICHALSKA Z. 1961 - Stratygrafia plejstocenu i paleogeomorfologia północno-wschodniego Mazowsza. Stud. Geol. Pol., 7.
• MICHALSKA Z. 1967 - Stratygrafia plejstocenu północnego Mazowsza w świetle nowych danych. Acta Geol. Pol., 17: 398-418.
• MOJSKI J.E. 1993 - Europa w Plejstocenie. Ewolucja środowiska przyrodniczego. Wyd. PAE, Warszawa.
• MOL J., VANDENBERGHE J. & KASSE C. 2000 - River response to variations of periglacial climate in mid-latitude Europe. Geomorphology, 33: 131-148.
• MOUNTNEY N.P. & RUSSELL A.J. 2004 - Sedimentology of cold-climate aeolian sandsheet deposits in the Askia region of northeast Iceland. Sediment. Geol., 166: 223-244.
• MORAWSKI W. 2001 - Czy ostatnie zlodowacenie obejmowało wschodnie Mazowsze i Podlasie? Prz. Geol., 49: 551-558.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 1993 - Estimates of Late Glacial and Holocene aeolian activity in Belgium, Poland and Sweden. Boreas, 22: 165-170.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 1995 - Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. & Rutkowski J. (red.), Metody badań osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. WGiSR UW: 29-104.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. 2001 - Wpływ warunków klimatycznych na cechy strukturalne i teksturalne osadów mineralnych. [W:] Kaczewski A. & Zwoliński Z. (red.), Funkcjonowanie geosystemów w zróżnicowanych warunkach morfoklimatycznych - monitoring, ochrona, edukacja. Stow. Geomorf. Polskich, Poznań: 377-394.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 1998 - Analiza obtoczenia i zmatowienia powierzchni ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej i jej wartość interpretacyjna. Prz. Geol., 46: 1275-1281.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2001 - Wybrane cechy sedymentologiczne osadów ułatwiające ich podział stratygraficzny, na przykładzie otworów Galumin 1, Kozły K-1, Niksowizna i Olszewo Węgorzewskie. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Pr. Sedyment. WGiSR UW: 43-58.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2004a - The degree of aeolization of Quaternary deposits in Poland as a tool for stratigraphic interpretation. Sediment. Geol., 168: 149-163.
• MYCIELSKA-DOWGIAŁŁO E. & WORONKO B. 2004b - Zagadnienie serii interglacjalnych w świetle cech teksturalnych osadów. [W:] Kostrzewski A. (red.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. UAM, Ser. Geogr., 68: 313-328.
• NOWACZYK B. 1986 - Wiek wydm, ich cechy granulometryczne i strukturalne a schemat cyrkulacji atmosferycznej w Polsce w późnym vistulianie i holocenie. UAM, Ser. Geogr., 26: 1-245.
• SEPPÄLÄ M. 1971 - Evolution of aeolian relief of the Kaamasjoki- Kiellajoki river basin in Finnish Lapland. Fennia, 104: 1-88.
• SEPPÄLÄ M. 2004 - Wind as geomorphic agent in cold climates. Cambridge University Press.
• SŁODKOWSKA B. 2002 - Wyniki badań palinologicznych osadów trzeciorzędowych przeprowadzonych dla ark. Sochocin 408, 1 : 50 000. CAG PIG, PG Warszawa.
• VAN HUISSTEDEN (KO) J., VANDENBERGHE J., VAN DER HAMMEN T. & LAAN W. 2000 - Fluvial and aeolian interaction under permafrost conditions Weichselian Late Pleniglacial, Twente, eastern Netherlands. Catena, 40: 307-321.
• VANDENBERGHE J. & MING-KO WOO 2002-Modern and ancient periglacial river types. Progress in Physical Geography, 24: 479-506.
• WINTER H. 2002a - Orzeczenie dotyczące wyników analizy pyłkowej próbek z profilu Glinojeck, ark. Sochocin. CAG PIG, Arch. PG, Warszawa.
• WINTER H. 2002b - Orzeczenie dotyczace wyników analizy pyłkowej próbek z profilu Bury Brzeg (ark. Sochocin SMGP). Arch. Przedsięb. "POLGEOL" S.A., Warszawa.
• WORONKO B. 2001a - Znaczenie analizy obtoczenia i zmatowienia powierzchni ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej w interpretacji genetycznej osadów czwartorzędowych. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Prac. Sedyment. WGiSR UW: 33-38.
• WORONKO B. 2001b - Stopień eolizacji osadów czwartorzędowych na stanowisku Dębe k. Warszawy. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu. Pr. Sedyment. WGiSR UW: 33-39.
• WROTEK K. 2006 (w druku) - Szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1 : 50 000, ark. Sochocin. Wyd. Geol.
• ZIELIŃSKI T. 1998 - Litofacjalna identyfikacja osadów rzecznych. [W:] Mycielska-Dowgiałło E. (red.), Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartość interpretacyjna. WGiSR UW: 195-253.