Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych

• Autorzy: Nita J. , Myga-Piątek U.

Warianty tytułu

EN

Landscape directions in management of post-mining areas.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article presents the role post-mining objects and forms play in the diversity of Polish landscape. More and more often, post-mining areas, heavily transformed by human economic activities, are no longer a danger for the environment, but enhance the monotonous urban-industrial landscape of a particular region and are its identifying value instead. We would like to point to some of the problems that result from legal barriers regarding the concept of more diversified management of post-mining areas as substantial forms of our landscape. We will emphasize the need for geologists' and geomorphologists' participation in the process of complex shaping of the natural environment in reclamation actions regarding post-mining areas. The current rate of transformation of the environment and changes in spatial management is faster than ever; geologists should therefore actively participate in solving many problems related to shaping and protection of the environment. One of such issues is utilization of exploitation hollows and mining heaps remaining after mineral exploitation as an important cultural and scenic element for regional distinctness in the uniting Europe. This is so because it is important to participate not only in the process of searching for and exploiting Earth's resources, but also in dealing with negative consequences of such activities, including shaping the surrounding of these objects. Thus, we should break the stereotypes, regarding narrow specialization of people dealing with only mineral exploitation, spatial planning or nature protection, and suggest the need of joint, interdisciplinary projects, also in the field of shaping the landscape of post-mining areas.

Słowa kluczowe

EN

landscape management; shaping of landscape; engineering landscape; reclamentation; past mining areas

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2006
• Tom: Vol. 54, nr 3
• Strony: 256--262
• Opis fizyczny: fot., bibliogr. 51 poz.

Twórcy

autor

Nita J.

autor

Myga-Piątek U.

• Uniwersytet Śląski,Wydział Nauk o Ziemi, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec,

Bibliografia

• ALEXANDROWICZ S. W. 1973 - Walery Goetel (1889-1972). Rocz. Pol. Tow. Geol., 43: 555-568.
• ANDRZEJEWSKI R. 1992 - Znaczenie i potrzeba badań nad krajobrazem. [W:] Wybrane problemy ekologii krajobrazu. Mater. Konf. Pod L. Ryszkowskiego (red.) i S. Bałazego, PAN, Poznań: 5-15.
• ALEXANDROWICZ Z. & URBAN J. 2003 - Zagospodarowanie kamieniołomów dla ochrony dziedzictwa geologicznego - projekty i ich realizacja. [W:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mater. Międz. Konf., AGH, Politech. Krakowska, Kraków: 193-195.
• BOGDANOWSKI J. 1972 - Konserwacja i kształtowanie w architekturze krajobrazu, Kraków.
• BORSA M. 2002 - Kształtowanie krajobrazu jak efekt polityki przestrzennej i regionalnej. [W:] J. Rybarkiewicz (red.), Krajobraz jako wizerunek tożsamości regionalnej. Zagrożenia, ochrona i kształtowanie. Mater. IV Forum architektury krajobrazu. Katowice: 5-9.
• BUDZIŁO J. 1998 - Piękno obiektów inżynierskich w krajobrazie. Czasopismo Techniczne, 1A: 102-107.
• CHYBIORZ R. & NITA J. 1999 - Model przestrzenny wybranych elementów środowiska przyrodniczego na podstawie map numerycznych i interpretacji zdjęć lotniczych. Prz. Geol., 47: 231-232.
• CHWASTEK J., JANUSZ W., MACIASZEK J., REPELOWSKI A. & SZEWCZYK J. 1990 - Deformacje powierzchni terenu spowodowane działalnością górniczą. Zesz. Nauk. AGH, 1363, Sozologia i Sozotechnika, 30: 1-132.
• CZYLOK A. 2004 - Wyrobiska po eksploatacji piasku na Wyżynie Śląskiej i ich roślinność. [W:] J. Partyka (red.), Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej. Tom I Przyroda, Wyd. Ojcowski Park Narodowy, Ojców: 205-212.
• CZYLOK A. & RAHMONOV O. 1996 - Unikatowe układy fitocenotyczne w wyrobiskach wschodniej części województwa katowickiego. [W:] Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrona przyrody na obszarach uprzemysłowionych i zurbanizowanych. Wyd. WBiOŚ, WNoZ UŚ, Katowice-Sosnowiec. 23: 27-31.
• DYBCIAK A., HELIASZ Z. & OSTAFICZUK S. 2000 - Ciepło z hałd kopalnianych. Arch. IGSMiE PAN Kraków.
• GASIDŁO K. 2002 - Krajobraz postindustrialny w rozwoju aglomeracji katowickiej. [W:] J. Rybarkiewicz (red.) Krajobraz jako wizerunek tożsamości regionalnej. Zagrożenia, ochrona i kształtowanie. Mater. IV Forum architektury krajobrazu. Katowice: 73-79.
• GREŃ K. & POPIOŁEK E. 1990 - Wpływ eksploatacji górniczej na powierzchnię i górotwór. Skrypt uczelniany AGH, 1179. Kraków.
• KOZIOŁ W. & KAWALEC P. 2003 - Zastosowanie specjalistycznych programów komputerowych do planowania zagospodarowania terenów pogórniczych. [W:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, Politech. Krakowska, Kraków: 254-265.
• KOZŁOWSKI S. 1986 - Surowce skalne Polski. Wyd. Geol.
• LAMPARSKA-WIELAND M. 1999 - Zmiany wybranych elementów krajobrazów terenów górniczych i pogórniczych Płaskowyżu Tarnowickiego od przełomu XVIII/XIX w. do końca XX w. Arch. WNoZ UŚl., Sosnowiec.
• LAMPARSKA-WIELAND M. 2001 - Zabytkowe krajobrazy dawnych zagłębi górnictwa srebra, galeny, i galmanu: ośrodki górnictwa sztolniowego okolic Tarnowskich Gór, Trzebini, Olkusza i Bolesławca. [W:] U. Myga-Piątek, Krajobraz kulturowy idee, problemy i wyzwania. WNoZ UŚ, Oddz. Katowicki PTG, Sosnowiec: 44-51.
• LIPIŃSKI A. 2000 - Elementy prawa ochrony środowiska. Kantor Wydawniczy, Zakamycze.
• MICHAŁOWSKI A. 2001 - Krajobraz kulturowy i naturalny - zagrożenia i nowe wyzwania. [W:] K. Sałaciński (red.), Bezpieczeństwo dóbr kultury. Nowe idee i technologie. Mat. Konf. Warszawa- Radziejowice: 36-42.
• MYGA-PIĄTEK U. 2001 - Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych. Prz. Geograf., 73: 163-176.
• MYCZKOWSKI Z. 2003 - Studia i aranżacje krajobrazowe wybranych obiektów poeksploatacyjnych. [W:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, Politech. Krakowska, Kraków: 87-100.
• NITA J. 2001- Ewolucja krajobrazu środkowej części Wyżyny Częstochowskiej - Aspekt przyrodniczy. [W:] K. German, J. Balon (red.), Przemiany środowiska przyrodniczego Polski i jego funkcjonowanie. Problemy ekologii krajobrazu, 10, Inst. Geograf. Gosp. Przestrz. UJ, Kraków: 350-357.
• NITA J., PERSKI Z. & CHYBIORZ R. 2004 - Wstępne założenia metodyczne mapy geosynoptycznej dla potrzeb systemu informacji przestrzennej na poziomie gminy. Prz. Geol., 52: 569-574
• NITA J. & MAŁOLEPSZY Z. 2004 -Metody usprawnienia wizualizacji i interpretacji powierzchniowej budowy geologicznej. Tech. Poszuk. Geol. Gesynopt. Geoterm., 227: 39-44.
• NITA J. & MYGA-PIĄTEK U. 2005 - Poszukiwanie możliwości zagospodarowania obszarów poeksploatacyjnych w celu zachowania ich walorów geologicznych i krajobrazowych. Tech. Poszuk. Geol. Gesynopt. Geoterm., 233: 53-72.
• ORCZEWSKA A., CZYLOK A. & KIMSA T. 1993 - Charakterystyka florystyczno faunistyczna projektowanego rezerwatu przyrody na wyrobisku kopalni dolomitu "Blachówka" w Bytomiu. [W:] Kształtowanie środowiska geograficznego i ochrony przyrody na obszarach uprzemysłowionych i zurbanizowanych. WBiOŚ, WNoZ, UŚ, Katowic-Sosnowiec 9: 13-23.
• OSTAFICZUK S. 2000 - Ekologiczne możliwości utylizacji zamykanej kopalni węgla - restrukturyzacja z perspektywą. [W:] A.T. Jankowski, U. Myga-Piątek, S. Ostaficzuk (red.), Środowisko przyrodnicze regionu górnośląskiego, stan poznania, zagrożenia i ochrona. WNoZ UŚ, Oddz. Katowicki PTG, Sosnowiec: 155-166.
• OSTROWSKI J. 1995 - Zasady sporządzania oceny wpływu działalności górniczej na środowisko. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 2.
• OSTROWSKI J. (red.) 2001 - Ochrona środowiska na terenach górniczych, Wyd. Inst. Gosp. Sur. Min. i Ener. PAN, Kraków.
• PAWŁOWSKA K. 1994 - O percepcji własnego miejsca i jej skutkach czyli o swojskości architektury [W:] J. Bogdanowski (red.), O percepcji środowiska. Inst. Ekologii PAN, Zesz. Nauk., 9: 77-109.
• PAWŁOWSKA K. & SWARYCZEWSKA M. 2002 - Ochrona dziedzictwa kulturowego. Zarządzanie i partycypacja społeczna. Wyd. UJ, Kraków.
• PIETRZYK-SOKULSKA E. 2001 - Waloryzacja występowania i eksploatacji złóż zwięzłych surowców skalnych na przykładzie Beskidów Zachodnich. Studia i Rozpr. Monografie 98.Wyd. Inst. Gosp. Surow. Miner. Energią PAN, Kraków.
• PIETRZYK-SOKULSKA E. 2004 - Kamieniołomy kopalin skalnych w krajobrazie Karpat -atrakcyjność złóż i ich otoczenia. [W:] U. Myga-Piątek (red.), Przemiany krajobrazu kulturowego Karpat - wybrane aspekty. Pr. Kom. Krajobrazu Kulturowego, 3. Sosnowiec: 63-76.
• PRZENIOSŁO S. (red.) 2004 - Bilanse zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce. Ministerstwo Środowiska, Państw. Inst. Geol.
• RASZEJA E. 2003 - Przegląd europejskich metod i instrumentów ochrony krajobrazu. Biul. Parków Krajobrazowych Wielkopolski, 11: 9-29.
• RICHLING A. & SOLON J. 1994 - Ekologia krajobrazu. PWN.
• ROSTAŃSKI K. 2003 - Sukcesja naturalna jako sposób na zagospodarowanie terenów poprzemysłowych. [W:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, Polit. Krakowska, Kraków: 145-155.
• SPAID S. 2002 - Econvention: current atr to transform ecologiest. Cincinnati.
• STAWICKI H. 2003 - Kształtowanie krajobrazu wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym. [W:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf. AGH, Politech. Krakowska, Kraków: 25-42.
• SZYMCZYK A. 2002 - Uwarunkowania siedliskowe sukcesji roślinności na wyrobiskach po eksploatacji piasku. Arch. WNoZ UŚl.
• TOKARSKA-GUZIK B. 1996a - Kształtowanie i ochrona szaty roślinnej i krajobrazu w Anglii. Prz. Przyrod., 7: 273-280.
• TOKARSKA-GUZIK B. 1996b - Rola hałd zasadowych w utrzymaniu lokalnej bioróżnorodności. Prz. Przyrod., 7: 261-266.
• TOKARSKA-GUZIK B. 2003 - Rekultywacja czy renaturalizacja? Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych. [W:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf. AGH, Politech. Krakowska, Kraków: 155-171.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. - O ochronie przyrody. Dz. U. Nr 92, poz. 880.
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska. Dz. U. Nr 62, poz. 627.
• Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze. Dz. U. Nr 27, poz. 96.
• WIELGUS K. & ŚRODOULSKA-WIELGUS J. 2003 - Zarys zasad rejestracji zintegrowanej: postaci, wartości i przemian krajobrazów inżynieryjnych, dotyczących wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym. [W:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, Politech. Krakowska, Kraków: 112-139.
• WOJCIECHOWSKI K.H. 1986 - Problemy percepcji i oceny estetycznej krajobrazu. Rozpr. Wydz. Biologii i WNoZ, UMCS, Lublin.
• WOJCIECHOWSKI K. 1994 - O przydatności badań percepcji krajobrazu. [W:] J. Bogdanowski (red.), O percepcji środowiska. Inst. Ekologii PAN, Zesz. Nauk., 9: 109-125.
• ZACHARIASZ A. 2003 - Park w kamieniołomie. [W:] Kształtowania krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, Politech. Krakowska, Kraków: 102-111.
• ŻARSKA B. 2003 - Ochrona krajobrazu. Wyd. SGGW, Warszawa.