Geofizyczne badania współczesnej i plejstoceńskiej zmarzliny na Kasprowym Wierchu

• Autorzy: Dobiński W. , Żogała B. , Wziętek K. , Litwin L.

Warianty tytułu

EN

Geophysical investigation of the contemporary and Pleistocene permafrost in the Kasprowy Wierch, Tatra Mts., Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizy klimatyczne pokazują, że Szczyt Kasprowego Wierchu jest prawdopodobnie miejscem występowania granicy nieciąglej zmarzliny. W celu sprawdzenia tej hipotezy wykonano badania terenowe z wykorzystaniem następujących metod geofizycznych: punktowych sondowań elektrooporowych, płytkich sondowań elektromagnetycznych, pomiarów temperatury BTS oraz obrazowania elektrooporowego. Rezultaty badań potwierdzają tezę o występowaniu wieloletniej zmarzliny na Kasprowym Wierchu na wysokości od około 1850 m npm. Pozwalają podtrzymać także tezę o występowaniu na głębokości ok. 1-4 m współczesnego, związanego z obecnym klimatem permafrostu, oraz znacznie starszego, być może plejstoceńskiego permafrostu na głębokości ok. 20 metrów pod powierzchnią gruntu.

EN

Climatological analysis shows that Kasprowy Wierch summit is the place where lower limit of discountinuous permafrost probably occurs. DC resistivity tomography, BTS, VES, and shallow electromagnetic soundings were used in the fieldwork to examine the possibility of permafrost occurrence there. The data gathered indicates that permafrost is present from the peak of Kasprowy Wierch to the altitude of about 1850 m asl. The results support the thesis on the existence of two layers of permafrost in the Tatra Mountains: the active one, connected with the present climate, which occurs on Kasprowy Wierch at the depth of about 1.2-4.0 m and the one of pleistocene origin. The depth at which the latter occurs depends on altitude above sea level, and occur from about twenty meters below the ground surface.

Słowa kluczowe

PL

permafrost; Tatry; geofizyka

EN

permafrost; Tatra Mts.; geophysics

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2006
• Tom: Z. 1
• Strony: 71--82
• Opis fizyczny: mapki, wykr., bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Dobiński W.

autor

Żogała B.

autor

Wziętek K.

autor

Litwin L.

• Wydział Nauk o Ziemi UŚ

Bibliografia

• Bac-Moszaszwili M., Gąsienica Szostak M., 1990, Tatry Polskie. Przewodnik geologiczny dla turystów. Wyd. Geol., Warszawa, s. 159.
• Barsch D., King L., 1989, Origin and geoelectńcal resistivity of rock glaciers in semi-arid subtropical mountains (Andes of Mendoza, Argentina). Zeitschrift fur Geomorphologie NF. 33, (2), 151-163.
• Claerbout J.F., Muir F., 1973, Robust modeling with erratic data. Geophysics, 38, 826-844.
• Dobiński W., 1997, Distribution of mountain permafrost in the High Tatras based on freezing and thawing indices. Biuletyn Peryglacjalny, 36, 29-37.
• Dobiński W., 2004a, Granica występowania wieloletniej zmarzliny w Tatrach. Czas. Geogr., 75 (1-2), 123-132.
• Dobiński W., 2004b, Wieloletnia zmarzlina w Tatrach: geneza, cechy, ewolucja. Prz. Geogr., 76, 327-343.
• Etzelmiiller B., Berthling I., Sollid J.L., 1998, The Distribution of Permafrost in Southern Norway - a G1S Approach, [w:] Proceedings of the Seventh International Conference on Permafrost, ]une 23-27, 1998, Yellowknife, Canada, A.G., (red.) Lewkowicz, M. Allard, Nordicana, 57, 251-257.
• Etzelmuller B., Hoelzle M., Solbjorg Flo Heggem E., Isaksen K., Mittaz C, Vonder Muhll D., Ødegard R.S., Haeberli W., Sollid J.L., 2001, Mapping and modelling the occurence and distribution of mountain permafrost. Norsk Geografisk Tidsskrift, 55,186-194.
• Evin M., Fabre D.,\990, The Distribution ofPermafrost in Rock Glaciers ofthe Southern Alps (France). Geomorphology, 3. Elsevier Sci. Publ. B.V., Amsterdam, 57-71.
• Fisch W. Sen., Fisch W. Jun., Haeberli W., 1977, Electrical soundings with long profiles on rock glaciers and moraines in the Alps of Switzerland. Zeitschrift fur Gletscherkunde und Glazialgeologie, 13 (1/2), 239-260.
• Gądek B., 1988, Würmskie zlodowacenie Tatr w świetle rekonstrukcji lodowców wybranych dolin na podstawie prawidłowości glacjologicznych. Wyd. US, Katowice, 152.
• Gryczmański M, Dobiński W., Sołowski W., 2004, Ekspertyza geotechniczna dla potrzeb przebudowy kolei linowej na Kasprowy Wierch (odcinek Myślenickie Turnie - Kasprowy Wierch). Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych, Gliwice, 19.
• Haeberli W., 1973, Die Basis - Temperatur der winterlichen Schneedecke als moglicher indikatorfur die Verbreitung von Permafrost in den Alpen. Zeitschr. für Gletscherkunde und Glazialgeologie, 9, (1-2), 221-227.
• Haeberli W., 1985, Creep of mountain permafrost: Internal structure and flow of Alpine rock glaciers. Mitteilungen der Versuchsanstalt fur Wasserbau, Hydrologie und Glaziologie VAW/ETH, 77, Zurich, 142.
• Hauck C, Guglielmin M., Isaksen K., Vonder Muhll D., 2001, Applicability of frequency-domain and time-domain electromagnetic methods for mountain permafrost studies. Permafrost and Periglacial Processes, 12, 39-52.
• Hess M., 1974, Piętra klimatyczne Tatr. Czas. Geogr., 45 (1), 75-93.
• Jahn A., 1970, Zagadnienia strefy peryglacjalnej. PWN, Warszawa.
• Klimaszewski M., 1988, Rzeźba Tatr Polskich. PWN, Warszawa, 667.
• Kneisel C., Hauck C., 2003, Multi-method geophysical investigation of a sporadic permafrost occurrence. Z. Geomorph. N.F. Suppl., 132, 145-159.
• Vonder Mühll D., 1993, Geophysikalische Untersuchung im Permafrost des Oberengadins. Mitteilungen der Versuchsanstalt für Wasserbau, Hydrologie und Glaziologie, 122 Zurich, 222.
• Vonder Mühll D., Hauck C., Gubler H., McDonald R., Russill N., 2001, New Geophysical Methods of Investigating the Nature and Distribution of Mountain Permafrost with Special Reference to Radiometry Techniques. Permafrost and Periglacial Processes, 12, (1) 27-38.