PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Głębokie badania geoelektryczne struktury skorupy i płaszcza Ziemi w Polsce

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
Deep geoelectrical investigations of the crust and mantle conductivity in Poland
Języki publikacji
PL
Abstrakty
PL
Badania eksperymentalne w Transeuropejskiej Strefie Szwów (TESZ), oddzielającej Platformę Wschodnioeuropejską od młodszej, faneorozoicznej Europy, były prowadzone we współpracy międzynarodowej metodami zarówno sejsmicznymi (projekt POLONAISE '97 i CELEBRATION 2000), jak i elektromagnetycznymi (projekty PREPAN, CEMES, EMTESZ). W artykule przedstawiono przegląd wyników głębokich sondowań elektromagnetycznych uzyskanych w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu. Podstawowym wynikiem było odkrycie dobrze przewodzącej anomalii w górnym płaszczu (150-250 km) w środkowej Polsce pod Transeuropejską Strefą Szwów. Porównanie danych z obserwatoriów geomagnetycznych wokół Polski wykazuje, że tylko dwa z nich - Belsk i Niemegk odznaczają się zwiększoną intensywnością składowej horyzontalnej pola magnetycznego. Świadczy to o występowaniu pod nimi anomalii dobrze przewodzącej. Analiza wyników sondowań magnetowariacyjnych z całej Europy wskazuje na istnienie niejednorodności w średnim płaszczu Ziemi lub, ewentualnie, zmiany jego struktury pod Europą. Możliwe, że te niejednorodności są związane z TESZ.
EN
The experimental investigations of the Trans-European Suture Zone (TESZ) separating the East European Plate from the younger, phanerozoic Europe are carried actively out by the international community both seismic (projects POLONAISE'97, CELEBRATION 2000) and electromagnetic (projects PREPAN, CEMES, EMTESZ) methods. The review of the results of the deep electromagnetic soundings obtained in Poland for the recent decade is presented in this work. The main result is discovery of a conductive anomaly in the upper mantle (150-250 km) in the middle Poland beneath the Trans-European Suture Zone. In accordance with observations at geomagnetic observatories around Poland, only two of them: Belsk and Niemegk have an increased intensity of the horizontal magnetic field. This fact can be interpreted as existence of the conductive structures beneath them. Analysis of the collected response functions all over European observatories allows suggesting existence of electrical inhomogeneities in the mid-mantle or changing in its structure beneath Europe. Maybe the structure is connected with TESZ.
Rocznik
Tom
Strony
55--69
Opis fizyczny
wykr., bibliogr. 41 poz.
Twórcy
autor
  • Instytut Geofizyki PAN, Warszawa
Bibliografia
  • Adam A., Ernst T., Jankowski J., Jóźwiak W.,Hvozdara M.,Szarka L.Weszter-gom V.,Logvinov I.,Kulik S., 1997, Electromagnetic induction profile (PREPAN95) from the East European Platform (EEP) to the Pannonian Basin. Acta Geod. Geophys. Hung., 32(1-2), 203-229.
  • Banks R .J ., 1969, Geomagnetic variations and the electrical conductivity of the upper mantle. Geophys. Roy. Astr. Soc, 17, 1-6.
  • Berdichevsky M.N., Vanyan L. L., Fainberg E.B., 1969, Magnitovariation sounding using spatial derivatives of the field. Geomag. and Aeronomy, 9, 2, 369-371 (in Russian).
  • Ernst T.,Jankowski J., Jóźwiak W., Lefeld J.,Logvinov I., 2002, Geoelectrical model along a profile across the Tornquist-Teisseyre zone in south-eastern Poland. Acta Geophys.
  • Cagniard L., 1953,Basic theory ofthe magnetotelluric method of geophysical prospecting. Geophysic, 18, 605-635.
  • Fujii I. i Schultz A., 2002. The 3D electromagnetic response of the Earth to ring current and auroral oval excitation. Geophys. J. Int., 151, 689-709.
  • Gordienko V.V. iZavgorodnyaya O.V., 1996, Estimation of heat flow in Poland. Acta Geophys. Pol., 44 (2), 173-180.
  • Grad M., Guterch A., Mazur S ., 2002, Seismic evidence for crustal structure in the central part of the Trans-European Suture Zone in Poland, [w:] Winchester J.A., Pharaoh T.C., Verniers J., 2002, Paleozoic Amalgamation of Central Europe. Geological Society, London, Special Publications, 201, 295-309.
  • Gutech A., Grad M., Thybo H., Keller G. R., The POLONAISE Working Group, 1999, Polonaise-97' - an interpretational seismic experiment between Precambrian and Variscan Europe in Poland. Tectonophysics, 314, 101-121.
  • Gutech A., Grad M., Keller R. G ., CELEBRATION Organizing Committee, 2001, Seismologists Celebrate the new Millennium with an experiment in Central Europe. Eos. Transection, American Geophys. Union, 82, 45, 529, 534-535.
  • Jankowski J., 1967, The Marginal Structure of the East European Platform in Poland on the basis of data on geomagnetic field variations, Publs. Inst. Geophys. Pol. Acad. Sci., 14
  • Jankowski J., Ernst X, Jóźwiak W., 200Ą, Effect of the near-surface layer on the geomagnetic induction arrows: an example from the East European platform. Acta Geophys. Pol., 52, 3, 349-361.
  • Jóźwiak W., 2001, Stochastic inversion method for modeling the electrical conductivity distribution within the Earth's mantle. Warsaw. Inst. Geophys. PAS. 2001. C-78(327). 75.
  • Jóźwiak W, Semenov V.Yu., 1998, Deep geoelectrical structure estimation in the West Antarctic. Acta Geophys. Polon., 46, 1, 61-66.
  • Keller G.R.,Hatcher R.D., 1999, A summary ofcrustal structure along the Appalacheian Ouachita orogenic belt in North America: a comparison with the TESZ. Tectonophysics, 314 (1-3), 43-68.
  • Kuvshinov A.V.,Avdeev D .B., Pankratov O.V. ,1999, Global induction by Sq and Dst sources in the presence of oceans: bimodal solutions for non-uniform spherical surface shells above radially symmetric earth models in comparison to observations. Geophys. J. Int., 137, 630-650.
  • Kuvshinov A.V.,Utada H.,Avdeev D.B.,Koyama T., 2005, 3-D modelling and analysis of Dst C-responses in the North Pacific Ocean region, revisited. Geophys. J. Int., 160, 505-526.
  • Lamb H ., 1883, On electrical motions in a spherical conductors, Phil. Trans. R. Soc. London, 174, 519.
  • Majorowicz J., 2004, Thermal lithosphere across the Trans-European Suture Zone in Poland. Geological Quarterly, 48 (1), 1-14.
  • Martinec Z., Pec K., 1989, The influence of the core-mantle boundary irregularities on the mass density distribution inside the Earth, [w:] Geophysical data inversion methods and applications. Proceedings of VII Int., Mathem., Geophys., Seminar. Free University of Berlin, Feb. 8-11, 233-256.
  • Olsen N., 1998, The electrical conductivity of the mantle beneath Europe derived from C-respon- sesfrom 3 to 720 hr. Geophys. J. Int., 133, 298-308.
  • Plewa M., Plewa S., Sroka K., Smiszek R., 1995, New determinations of the terrestrial heat flow in Poland. Bull. Pol. Acad. Sci., Earth Sci., 43 (4), 207-223.
  • Poprawa P., Jarosiński M., 2001, Evolution and geological structure of the Trans-European Suture Zone in Poland - key problems and questions. Abstract volume of NATO Advanced Res. Workshop in Belsk Duzy, Poland. Warsaw, 20-24.
  • Roberts R. G ., 1984, The long period electromagnetic response of the Earth, Geophys. J. R. Astron. Soc, 2, 547-572.
  • Schmucker U., Jankowski J., 1971, Geomagnetic induction studies and the electrical state of the upper mantle. Tectonophysics, 13. 1-4, 233-256.
  • Schultz A., Kurtz R.D., Chave A.D., Jones A. G., 1993, Conductivity discontinuities in the upper mantle beneath a stable craton. Geophys. Res. Lett., 20, 24. 2941-2944.
  • Semenov V.Yu., 1998, Regional conductivity structures of the Earth's mantle. Warsaw: Inst. Geophys. PAS. C-65 (302), ss. 122.
  • Semenov V.Yu., Ernst X, Jóźwiak W., Pawliszyn J., 1993, The crust and mantle electrical conductivity estimation using Polish observatory data. Acta Geophys. Pol., 41, 4, 375-384.
  • Semenov V.Yu.Jankowski J., Ernst X, Jóźwiak W., Pawliszyn J., Lewandowski M., 1998, Electromagnetic soundings across the Holy Cross Mountains, Poland. Acta Geophys. Pol., 46, 2, 171-187.
  • Semenov V.Yu., Jóźwiak W., 1999, Model of the geoelectrical structure of the mid- and lower mantle in the Europe-Asia region. Geophys. J. Int., 138, 549-552.
  • Semenov V.Yu., Jankowski J.,Jóźwiak W., 2002, New evidence of the anomalously conductive mantle beneath the Toornquist-Teisseyre zone in Poland. Acta Geophys. Pol., 50, 4, 517-526.
  • Semenov V.Yu., Jóźwiak W., Pek J., 2003, Deep Electromagnetic Soundings conducted in Trans-European Suture Zone. Eos Xrans. of AGU, 84, 52, 30 December, 581, 584.
  • Semenov V.Yu.,Jóźwiak W., 2005, Changing in the upper mantle conductance beneath the margine of the East European plate in Poland. Physics of the solid Earth, 41, 5, 363-370.
  • Semenov V.Yu., Jóźwiak W., 2006, Lateral variations of the mid-mantle conductance beneath Europe. Xectonophysics, 416, 279-288.
  • Shuman V, Kulik S., 2002, The fundamental relations ofimpedance type in general theories of the electromagnetic induction studies. Acta Geophys. Pol., 50, 4, 607-618.
  • Shuman V, 2003, The general theory of geoelectromagnetic sounding systems accounting the electrodynamics of spherical sources. 3DEMIII Workshop, February, Adelaide, USA.
  • Sochelnikov V.V., 1979, Principles ofthe theory ofthe natural electromagnetic field in sea. Gidrometeoizdat, Leningrad, ss. 215 (in Russian).
  • Tikhonov A.N., 1950, On investigation of electrical characteristic of deep strata of Earth's crust. Dokl. Akad. Nauk SSSR, 73, 295-297.
  • Varentsov I., EMXESZ-Pomerania WG, 2004, EMTESZ-Pomerania: an integrated EM sounding of the lithosphere in the Trans-European Suture Zone (NW Poland and NE Germany). Abstracts of the 17th Workshop on the Electromagnetic induction in the Earth (India, Hyderabad).
  • Zharkov V.N., 1983, Internal structures of the Earth and Planets. Nauka, Moscow, 415. (in Russian).
  • Zielhuis A., Nolet G., 1994, Deep seismic expression of an ancient plate boundary in Europe. Science, 265,79-81.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS2-0010-0010
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.