Niże śródziemnomorskie

• Autorzy: Bartoszek K.

Warianty tytułu

EN

Cyclones in the Mediterranean region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest charakterystyka niżów śródziemnomorskich. Na podstawie rezultatów badań innych klimatologów wskazano typowe miejsca cyklogenezy układów niskiego ciśnienia oraz zmienność szlaków ich przemieszczania się w ciągu roku. Silną cyklogenezą, szczególnie w chłodnej porze roku, odznacza się Zatoka Genueńska. Wiosną wyróżnia się obszar na południe od gór Atlas, natomiast wiecie Półwysep Iberyjski, gdzie zalegają niże pochodzenia termicznego. Intensywność cyklogenezy jest znacznie słabsza we wschodniej części obszaru śródziemnomorskiego aniżeli w części zachodniej. Niże śródziemnomorskie przyczyniają się często do występowania burz oraz silnych opadów deszczu na obszarze Europy Południowo-Wschodniej. Pomimo prognozowanego przez model ECHAM/OPYC3 wzrostu temperatury powierzchni Morza Śródziemnego powyżej 26°C (przy podwojeniu się zawartości C02w atmosferze), nie należy spodziewać się wzrostu częstości głębokich niżów na tym obszarze z powodu zalegania suchej warstwy powietrza w troposferze.

EN

The aim of this paper is description of Mediterranean lows. On the basis of the results of other researches typical cyclogenesis maxima and intermonthly variability of cyclone tracks were pointed. Strong cyclogenesis maxima for the winter months were found in the Gulf of Genoa. The area south of the Atlas Mountains region is distinguished in the spring months and the Iberian Peninsula during the summer where thermal lows are formed. The cyclogenesis in the eastern part of the Mediterranean are significantly weaker than in the western part. Moreover lows from the Mediterranean contribute permanently to the occurrence of storms and heavy rains in the Southern-East Europe. The ECHAM/ OPYC3 general circulation model simulates increase of SST (sea surface temperature) above 26°C - in a double CO_2 scenario -but cyclone activity will probably be the same as a result of existence of dry air in the whole troposphere in Mediterranean environment.

Słowa kluczowe

PL

niż śródziemnomorski; cyrkulacja atmosferyczna; klimatologia regionalna; szlaki niżów; cyklogeneza

EN

Mediterranean lows; atmospheric circulation; regional climatology; cyclone tracks; cyclogenesis

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2006
• Tom: Z. 1
• Strony: 35--43
• Opis fizyczny: wykr., bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Bartoszek K.

• Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS

Bibliografia

• Alpert P., Meeman U., Shau-El Y., 1990aInterannual variability of cyclone tracks in the Mediterranean. Journal of Climate, t.3, nr 12, s. 1474-1478.
• Alpert P., Neeman U., Shau-El Y., 1990b, Climatological analysis of Mediterranean cyclone using ECMWF data. Tellus, t.42A, nr 1, s. 65-77.
• Degirmendzič J., 2004, Fale temiczne nad Polską w zimie w zależności od pola wiatru w Europie. Prz.Geof., t.49, nr 1-2, s.11-23.
• Gadomski S., 1970, warunki powstawania niżów wtórnych wpływających na stan pogody w Polsce. Prace PIHM, nr 100, s. 147-157.
• Gueiko L., 1997, The travel of the Mediterranean cyclones on the territory of Ukraine, [w:] International symposium INM/WMO on cyclones and hazardous weather in the Mediterranean. Palma de Mallorca, Spain, 14-17 April 1997.
• Kaszewski B. M., Siwek K., 2000, O częstości maksymalnych dobowych opadów atmosferycznych w dorzeczu Wieprza w latach 1991-1998 na tle wieloletnim. Prz. Geof., t. 45, nr 2, s. 161-169.
• Knippertz P., Ulbrich U., Speth P., 2000, Changing cyclones and surface wind speeds over the North Atlantic and Europe in a transient GHG experiment. Climate Research, t. 12, nr 2, s. 109-122.
• Lionello P., Dalan F., Elvini E., 2002, Cyclones in the Mediterranean region: the present and the doubled CO2 climate scenarios. Climate Research, t. 22, nr 2, s. 147-159.
• Martyn D., 2000, Klimaty kuli ziemskiej. PWN, Warszawa.
• Merecki R., 1915, Klimatologia ziem polskich. Drukarnia i Litografia Jana Cotty, Warszawa.
• Morozowska J., 1971, Opady ciągłe w Polsce związane z niżami pochodzenia południowo-europejskiego. Prace PIHM, nr 103, s. 57-67.
• Trigo I., Davies T., Bigg G., 1999, Objective climatology of cyclones in the Mediterranean region. Journal of Climate, t. 12, nr 6, s. 1685-1696.