Pollution degree and sanitary state indicator bacteria as the indicators of the purity of lake Hańcza waters

• Autorzy: Gotkowska-Płachta A. , Korzeniewska E. , Niewolak S.

Warianty tytułu

PL

Bakterie wskaźnikowe stopnia zanieczyszczenia i stanu sanitarnego jako indykatory czystości wód jeziora hańcza

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper presents the results of a sanitary and bacteriological study of Lake Hańcza and its influents and an outflow. The study was conducted from April to October in the years 1998-2000, at 9 sites situated on the lake (pelagic zone, near-shore waters, ecotonal zone), 4 sites situated on the influents (the Czarna Hańcza and Stara Hańcza Rivers, the Spod Przełomki stream and the stream flowing from Lake Boczniel) and one situated on the Czarna Hańcza River, which flows out of Lake Hańcza. Total Viable Count at 20°C (TVC 20°C) and Total Viable Count at 37°C (TVC 37°C) were used as indicators of pollution, while Total Coli (TC), Faecal (thermotolerant) Coli (FC) and Faecal Streptococcus - Enterococcns (FS) - as indicators of the sanitary state. The indicator bacteria number in the waters of Lake Hańcza and in the outflowing waters were usually typical of clean surface waters (purity class I). The bacteria number in the water inflowing to Lake Hańcza was much higher than that measured in the water of the lake and was usually similar to the values typical of slightly polluted (purity class II) and heavily polluted waters (purity class III). Throughout the study period, higher indicator bacteria numbers were measured in summer months; in other periods a higher number was found only sporadically. Its increase in subsequent years of study in the water at the established sites may be an indication of the increasing effect of allochtonic factors on the waters of Lake Hańcza.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań sanitarno-bakteriologicznych wód jeziora Hańcza, jego dopływów i odpływu. Badania prowadzono w latach 1998-2000 od kwietnia do października na 9 stanowiskach usytuowanych na jeziorze (pelagial, wody przybrzeżne, strefa ekotonalna), 4 stanowiskach usytuowanych na dopływach (rzeka Czarna Hańcza, Stara Hańcza, dopływ "Spod Przełomki" i z jeziora Boczniel) oraz jednym na rzece Czarnej Hańczy odpływającej z jeziora Hańcza. Bakteriologicznymi wskaźnikami były bakterie TVC 22°C i 37°C, bakterie TC, FC, i FS. W wodzie jeziora Hańcza i w wodzie odpływu liczby badanych bakterii wskaźnikowych były najczęściej typowe dla czystych wód powierzchniowych (I klasa czystości). W wodzie cieków dopływających do jeziora Hańcza liczby oznaczanych drobnoustrojów były znacznie wyższe niż w wodzie jeziora i odpowiadały przeważnie wartościom typowym dla wód nieznacznie zanieczyszczonych (II klasa czystości) i wyraźnie zanieczyszczonych (III klasa czystości). W całym okresie badawczym wyższe liczebności bakterii wskaźnikowych stwierdzano zazwyczaj w miesiącach letnich, sporadycznie więcej było ich w innym okresie. Wzrost ich liczebności w kolejnych latach badań w wodzie na wyznaczonych stanowiskach może wskazywać na coraz intensywniejsze oddziaływanie czynników allochtonicznych na wody jeziora Hańcza.

Słowa kluczowe

EN

Hańcza lake; total coliforms; faecal (thermotolerant) coliforms; faecal streptococci

PL

Hańcza jezioro; zanieczyszczenia wody; bakterie wskaźnikowe

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 31, no. 2
• Strony: 53--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Gotkowska-Płachta A.

• The University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Chair of Environmental Microbiology, ul. R. Prawocheńskiego 1, 10-957 Olsztyn-Kortowo

autor

Korzeniewska E.

• The University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Chair of Environmental Microbiology, ul. R. Prawocheńskiego 1, 10-957 Olsztyn-Kortowo

autor

Niewolak S.

• The University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Chair of Environmental Microbiology, ul. R. Prawocheńskiego 1, 10-957 Olsztyn-Kortowo

Bibliografia

• [1] APHA (American Public Health Association): Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, 18 Ed., Eds.: G.E. Greenberg, L.S. Clesceri, A.D. Eaton, Publ. Office American Public Health Association, Washington, D.C. 9-1-9-147 (1992).
• [2] Bajkiewicz-Grabowska E.: Waloryzacja zlewni jezior Suwalskiego Parku Krajobrazowego i ich naturalnej podatności na degradacją, [w:] Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego-związki z krajobrazem, stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Zeszyty Naukowe Komitetu PAN „Człowiek i Środowisko”, 7, 47-54 (1994).
• [3] Cabejszek J., S. Kołaczkowski, B. Koziorowski, J. Łuczak: Projekt ujednoliconych wytycznych do klasyfikacji zanieczyszczeń wód powierzchniowych. Gaz Woda i Technika Sanitarna, 34, 18-21 (1960).
• [4] Cydzik D., D. Kudelska, H. Soszka: Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1979-1983, Inst. Ochr. Środ., Wyd. Geol., Warszawa 1988.
• [51 Doran I.W., D.M. Linn: Bacteriological quality of runoff water from pastureland, Appl. Envir. Microbiol., 37, 985-991 (1979).
• [6] Geldreich E.E.: Faecal coliform and faecal Streptococcus density relationship in waste discharge and receiving waters, Crit. Rev. Environ. Control., 6, 349-369 (1976).
• [7] Hendry G.S., A. Toth: Some effects of land use on bacteriological water quality in recreational lake, Wat. Res., 16, 105-112 (1981).
• [8] Heufelder G.R.: Bacteriological monitoring in Buttermilk Bay, United States Environmental Protection Agency Technical Report, EPA 503/4-88-001, Washington, D.C., 98 (1988).
• [9] Hillbricht-Ilkowska A., R.J. Wiśniewski: Zróżnicowanie troficzne jezior Suwalskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny - stan obecny, zmienność wieloletnia, miejsce w klasyfikacji troficznej jezior, [w:] Suwalski Park Krajobrazowy. Związki z krajobrazem, stan eutrofizacji i kierunki ochrony, Zeszyty Naukowe Komitetu PAN „Człowiek i środowisko”, 7, 181-200 (1994).
• [10] Hilbricht-llkowska A., R.J. Wiśniewski: Jeziora w krajobrazie Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Podsumowanie wyników i wniosków badawczych, propozycje kierunków ochrony. (W:) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego, związki z krajobrazem, stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Komitet Naukowy przy Prezydium PAN. „Człowiek i Środowisko” Zeszyty Naukowe 7, Wrocław- Warszawa-Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich., 267-281 (1994).
• [11] Hunter C., A. McDonald: Seasonal changes in the sanitary bacterial quality of water draining a small upland catchments in Yorkshire Dales, Wat. Res., 25, 447-453 (1991).
• [12] Korzeniewska E., A. Gotkowska-Płachta: Pionowe rozmieszczenie drobnoustrojów wskaźnikowych oraz stosunki termiczno-tlenowe w wodzie pelagialu i profundalu jeziora Wigry, Archives of Environmental Protection, 30, 3, 13-26, (2004).
• [13] Korzeniewska E., S. Niewolak, A. Gotkowska-Płachta: Ocena sanitarno-bakteriologiczna wód pelagialu i profundalu jeziora Wigry w latach 1997-1999, Słupskie Prace Przyrodnicze, 1, 61-74 (2001).
• [14] Niemi R.M., J.S. Niemi: Bacterial pollution of waters in pristine and agricultural lands, J. Environ. Qual., 20, 620-627 (1991).
• [15] Niewolak S., E. Kaczor: Badania mikrobiologiczne oligotroficznego Jeziora Wukśniki, Zeszyty Naukowe AR-T w Olsztynie, 16, 212-220 (1988).
• [16] Niewolak S.: Bacteriological Monitoring of Lake Water in Wigry National Park in the Summer, Polish Journal of Environmental Studies, 8, 231-249 (1999).
• [17] Niewolak S.: Badania bakteriologiczne spływów powierzchniowych i drenarskich ze zlewni Jeziora Bęskiego, Acta Acad. Agricult. Tech. Olszt., Protectio Aquarum et Piscatoria, 17, 25-34 (1989).
• [18] Niewolak S.: Ocena stopnia zanieczyszczenia i stanu sanitarno-bakteriologicznego wód powierzchniowych i podziemnych na obszarze Wigierskiego Parku Narodowego w latach 1994-1996, Funkcjonowanie i Ochrona Ekosystemów Wodnych na Obszarach Chronionych. Praca zbiorowa pod red. B. Zdanowskiego, M. Kamińskiego, M. Martyniaka, IRŚ-Olsztyn, 447-473 (1999).
• [19] Niewolak S.: The evaluation of the contamination degree and the sanitary and bacteriological state of the waters in the Czarna Hańcza River in the region of Suwałki and the Wigry National Park, Polish Journal of Environmental Studies, 7, 229-241 (1998).
• [20] Niewolak S.: Total viable count and concentration of enteric bacteria in bottom sediments from River Czarna Hańcza, North-East Poland. Polish Journal of Environmental Studies, 7, 295-306 (1998).
• [21] Polska Norma PN-75/C-04615/03: Woda i Ścieki. Badania mikrobiologiczne. Oznaczanie liczby bakterii metodą płytkową, Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości, (1975).
• [22] Rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód, Dz. U. 2004, nr 32, poz. 284.
• [23] Stanisz A.: Przystępny kurs statystyki w oparciu o program STAT/STICA PL na przykładach z medycyny, StatSoft Polska Sp. z o.o., Kraków 1998, 263-292.
• [24] USEPA (United States Environmental Protection Agency): Water Quality Criteria, Federal Water Pollution Control Administration, Department of Interior, Washington D.C. 7-14 (1986).
• [25] Williams J., M. Bahgat, E. May, M. Ford, J. Butler: Mineralization and removal in gravel bed hydroponic constructed wetlands for wastewater treatment, Wat. Sci. Tech., 32, (3), 49-58 (1995).
• [26] Zdanowski B., A. Hutorowicz: Charakterystyka hydrochemiczna Czarnej Hańczy i wpływ tej rzeki na wody jezior Hańcza i Wigry, [w:] Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego. Stacja Bazowa Wigry (Wigierski Park Narodowy), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1997.