Zmienność stężeń azotanów w warunkach silnej antropopresj1w wodach rzeki Strzegomki i zbiornika Dobromierz

• Autorzy: Lejcuś K.

Warianty tytułu

EN

Nitrate concentration changeability under strong anthropopressure in the Strzegomka River and Dobromierz reservoir

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki badań stężeń i ładunków azotanów w rzece Strzegomce. Badania były prowadzone w dwóch punktach pomiarowych: powyżej oraz poniżej zbiornika retencyjnego Dobromierz. Opisano zmiany stężeń i ładunków azotanów oraz określono wpływ zbiornika na jakość wody w rzece Strzegomce. Wskazano na dużą zmienność sezonową analizowanych wskaźników. Wykazano wpływ niewłaściwego zagospodarowania nawozów organicznych i nieuporządkowanej gospodarki wodno-ściekowej na jakość wody w rzece Strzegomce oraz na przyśpieszenie procesu eutrofizacji w zbiorniku Dobromierz.

EN

The results of research of nitrate concentration and loads in the Strzegomka River have been presented. The researches were carried out in two sampling points: on the inflow and outflow of Dobromierz reservoir. Nitrate concentrations and loads have been described. The influence of reservoir on water quality of the Strzegomka River has been characterised. Great seasonal trends of analysed indicators have been indicated. The influence of improper use of organic fertiliser on the Strzegomka River water quality and eutrophication of Dobromierz reservoir has been pointed out.

Słowa kluczowe

PL

azotan; woda powierzchniowa; eutrofizacja; zbiornik wodny

EN

nitrate; surface water; eutrophication; dam-reservoirs

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 30, no. 4
• Strony: 63--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Lejcuś K.

• Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Instytut Inżynierii Środowiska, pl. Grunwaldzki 24, 50-363 Wroclaw

Bibliografia

• [1] Czamara A.: Charakterystyka warunków fizjograficznych zlewni górnej Strzegomki, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Inżynieria Środowiska, 413 (2001).
• [2] Czamara A., K. Lejcuś: Wpływ wybranych czynników antropogenicznych na stosunki wodne zlewni rolniczych. Maszynopis, Wrocław 2002.
• [3] Dojlido Chemia wód powierzchniowych, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 118 (1995).
• [4] Environmental Agency: Aquatic eutrophication management strategy. First annual review, www.environmental-agency.gov.uk (2002).
• [5] Hermanowicz W., J. Dojlido: Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Wydanie 2, Arkady, Warszawa 1999.
• [6] Jarząbek A., S. Sarna: Zmiany ładunków azotanów w ciekach Pogórza Wielickiego, X Ogólnopolska Szkoła Naukowa Gospodarki Wodnej „Jakość wód powierzchniowych”, Jachranka 4-6 października, 45-52 (1999).
• [7] Johnes P. J., T. P. Burt: Nitrates in surface waters. In Nitrate, Progresses, Patterns and Management, (Edited by Burt T.P., Heathwaite A.L. and Trudgill S.Т.), 269-317 (1993).
• [8] Kajak Z.: Eutrofizacja jezior, PWN, Warszawa 1979.
• [9] Kowalski J.: Hydrogeologia z podstawami geologii. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, 127 (1998).
• [10] Lejcuś K., A. Czamara: Wpływ czynników antropogenicznych na jakość wody rzeki Strzegomki do przekroju wodowskazowego Dobromierz, Mat. Konf. Kom. Hydrologii PTG i IG AŚ. Wpływ użytkowania terenu i antropogenicznych przekształceń środowiska przyrodniczego na elementy obiegu wody w zlewni rzecznej, Kielce - Wólka Milanowska, 25-27 września, 69-71 (2001).
• [11] Lund S.: Introduction to the Baltic Agricultural run-off, Action Programme (BAAP) Phase 1: 1994-1997 and Phase 2: 1998-2002, 7-11 (2000).
• [12] Łomotowski J.: Projekt strefy ochrony sanitarnej zbiornika retencyjnego Dobromierz, Maszynopis, Wrocław 1996.
• [13] Łomotowski J., A. Czamara, K. Lejcuś: Analiza zmian wybranych wskaźników jakości wody obserwowanych w zbiorniku Dobromierz w latach 1992-2000, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych PAN, 475, 439-446 (2002).
• [14] Łysiak E., N. Drgas: Rola azotanów w eutrofizacji polskiej strefy południowego Bałtyku, Inżynieria Morska i Geotechnika, 2 (2002).
• [15] MacDonald A.M., A.C. Edwards, K.В. Pugh, P.W. Balls: Soluble nitrogen and phosphorus in the River Ythan, U.K.: Annual and seasonal trends. Water Res., 29, 3, 837-846 (1995).
• [16] Mitchell M.J., C.T. Driscoll, J.S. Kahl, G.E. Likens, P.S. Murdoch, L.H. Pardo: Climatic control of nitrate loss from forested watersheds in the northeast United States, Environ. Sci. Technol., 30, 2609-2612 (1996).
• [17] PN-82/C-04576/08. Woda i ścieki - Badania zawartości związków azotu - Oznaczanie azotu azotanowego metodą kolorymetryczną z salicylanem sodowym.
• [18] Praca zbiorowa: Zbiornik wodny Dobromierz na rzece Strzegomce. Operat hydrologiczny, gospodarka wodna, Hydroprojekt Wrocław, Maszynopis 1982.
• [19] Praca zbiorowa: Album Gleb Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1986.
• [20] Praca zbiorowa: Mapa hydrogeologiczna Polski (1:200 000) wraz z objaśnieniami, Wyd. Geol., Warszawa 1989.
• [21] Praca zbiorowa: Instrukcja obsługi i gospodarki wodnej zbiornika retencyjnego Dobromierz, Hydroprojekt Poznań, spółka z o.o. Maszynopis 2001.
• [22] Rybicki S.: Możliwości usuwania azotanów z wody do picia-wybrane zagadnienia, Ochrona Środowiska, 3(66), 10-14 (1997).
• [23] Sapek A.: Scientific basis to mitigate the nutrient dispersion into the environment in Poland, Naukowe podstawy ograniczenia rozpraszania składników nawozowych do środowiska, Falenty 1MUZ Publisher, 14-25, Falenty, 13-14 grudzień 2000.
• [24] Skolimowska J.: Wpływ nieuporządkowanej gospodarki wodno-ściekowej na jakość wód podziemnych na przykładzie wsi Poniatowice, Akademia Rolnicza we Wrocławiu, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji, Rozprawa doktorska 2002.
• [25] Świetlik R., D. Kowalczyk, J. Dojlido: Azotany w wodach studziennych, Gospodarka Wodna, 11, 382-385 (1999).
• [26] Taylor R.: Biogenne zanieczyszczenia obszarowe wód powierzchniowych. Gospodarka Wodna, 8, 175-176 (1988).
• [27] Teisseyre H.: Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Sudetów, Arkusz Stare Bogaczowice, Wydawnictwa Geologiczne 1973.
• [28] Vollenweider R. A.: Scientific fundamentals of eutrophication of lakes and flowing waters with particular references to nitrogen and phosphorus as factors in eutrophication, OECD, Dir. Sci. Affairs, Techn. Rep. DA 5/SCI/68.27, Paris 1968.