Alokacja metali ciężkich w osadach dennych Zbiornika Rybnickiego

• Autorzy: Kostecki M. , Kowalski E.

Warianty tytułu

EN

Distribution of heavy metals in the Rybnik dam-reservoir bottom sediments

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykazano, że rozmieszczenie metali ciężkich w osadach dennych badanego zbiornika jest silnie zróżnicowane przestrzennie. Stanowi ono wypadkową ruchów wody, stopnia troficzności, procesu biokumulacji oraz antropopresji. Jako wynik specyficznego ruchu wody wewnątrz ekosystemu transportującego biomasę wykształciła się strefa, w której kumulacja metali ciężkich jest zintensyfikowana. Strefa ta (o powierzchni około 150 ha) została w przybliżeniu zlokalizowana. Znajduje się on w północno-zachodniej części zbiornika a maksymalne stężenia oznaczanych metali w tym rejonie wynoszą dla: kadmu - 30 mg Cd/kg, niklu - 55 mg Ni/kg, chromu - 130 mg Cr/kg, ołowiu - 160 mg Pb/kg, miedzi - 1000 mg Cu/kg i cynku - 1300 mg Zn/kg. Zlokalizowanie stref podwyższonego zanieczyszczenia ma znaczenie z punktu widzenia ewentualnych zabiegów rekultywacyjnych dla podniesienia jakości wody w zbiorniku oraz poprawy ogólnego stanu ekosystemu.

EN

The distribution of heavy metals in the bottom sediments has been determined. It has been shown that they are spaciously differentiated. The differentiation is a result of water movement, eutrofication, bioaccumulation and anthropopresion processes. As a result of specific water movement the area of intensity of the heavy metals accumulation was created. This area (about 150 ha) is located in the northwest part of the reservoir. The maximal concentrations of heavy metals for this region are: for cadmium 30 mg Cd/kg, for nickel 55 mg Ni/kg, for chromium 130 mg Cr/kg, for lead 160 mg Pb/kg, for copper 1000 mg Cu/kg, for zinc 1300 mg Zn/kg. The localization of the most polluted areas is essential for possible reclamation procedures to improve water and overall ecosystem quality.

Słowa kluczowe

PL

alokacja zanieczyszczeń; metale ciężkie; osad denny; zbiornik zaporowy; zbiornik wodny Rybnik

EN

allocation of pollutants; heavy metal; bottom sediments

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 30, no. 4
• Strony: 53--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Kostecki M.

• Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk, ul. M. Sktodowskiej-Curie 34, 41-819 Zabrze

autor

Kowalski E.

• Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk, ul. M. Sktodowskiej-Curie 34, 41-819 Zabrze

Bibliografia

• [1] Calmano W., U. Forster: Chemical Extraction of Heavy Metal in Polluted River Sediments in Central Europe, The Science of the Total Environment, 28, 163-172 (1983).
• [2] Helios-Rybicka E.: Rola minerałów ilastych w wiązaniu metali ciężkich przez osady rzeczne górnej Wisły, Zeszyty Naukowe AGH, Geologia 32, 1986.
• [3] Kostecki М.: Alokacja i przemiany wybranych zanieczyszczeń w zbiornikach zaporowych hydrowęzła rzeki Kłodnicy i Kanale Gliwickim, Prace i Studia IPIŚ-PAN, nr 57, 2003.
• [4] Kostecki М.: Wpływ zabudowy kaskadowej na zawartość metali ciężkich w osadach dennych Kanału Gliwickiego, Archiwum Ochrony Środowiska, 27, 4, 63-87 (2001).
• [5] Kostecki M.: Metale ciężkie w osadach dennych zbiorników zaporowych Hydrowęzła rzeki Kłodnicy (Dzierżno Duże, Dzierżno Małe, Plawniowice), Konferencja Naukowa Odra 2000, Karpacz 2000.
• [6] Kostecki M.: Zawiesina jako element zanieczyszczeń antropogennego ekosystemu wodnego na przykładzie zbiornika zaporowego Dzierzno Duże, Archiwum Ochrony Środowiska, 26, 4, 75-94, (2000).
• [7] Kostecki M., A. Domurad, E. Kowalski, J. Kozłowski: Badania limnologiczne zbiornika zaporowego Dzierżno Małe. Część ¡II. Metale ciężkie w osadach dennych zbiornika. Archiwum Ochrony Środowiska, 2, 73-81, (1998).
• [8] Kostecki M., M. Czaplicka, A. Węglarz: Wybrane związki organiczne (BTEX, WWA) w osadach dennych antropogennego zbiornika wodnego Dzierżno Duże, Archiwum Ochrony Środowiska, 26, 4, 95-108, (2000).
• [9] Kostecki M., E. Kowalski, A. Domurad, J. Kozłowski, B. Zych: Ocena stopnia skażenia wody i osadów dennych systemy transportu wodnego Kłodnica - Kanal Gliwicki, Prace IPIS PAN, 1999-2000, Raport końcowy - Etap I (niepublikowane).
• [10] Kostecki M., M. Leśniak, M. Stenzel: Metale ciężkie w opadach atmosferycznych na terenie wyrobiska popiaskowego KPP „Szczakowa" oraz zbiornika retencyjnego „Dziećkowice", Archiwum Ochrony Środowiska, 1-2, 93-103, (1993).
• [11] Kyzioł J.: Minerały ilaste jako sorbenty metali ciężkich, Prace i studia IPIŚ PAN, 43, (1994).
• [12] Tessier A., P.G.C. Campbell, M. Bisson: Trace Metal Speciation in the Yamashe and St. Francois River (Quebec), Canadian Journal of Earth Sciences, 4, 92-107 (1980).