Pierwiastki śladowe w glebach wybranych rezerwatów Parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu"

• Autorzy: Raczuk J.

Warianty tytułu

EN

Trace elements in soils of selected reserve of the Landscape Park "The Podlasie Ravine of the Bug River"

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było poznanie zawartości Mn, Zn, Cu, Pb, Ni, Cr, Cd w glebach leśnych Parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu". Badania pierwiastków śladowych w glebach były prowadzone na obszarze rezerwatu "Łęg Dębowy" oraz "Stary Las". Zawartość pierwiastków śladowych oznaczono metodą ASA w roztworze uzyskanym po mineralizacji prób glebowych w mineralizatorze mikrofalowym w stężonym kwasic azotowym oraz 30% nadtlenku wodoru. Badane gleby nic są zanieczyszczone metalami ciężkimi. Średnia geometryczna zawartość pierwiastków w badanych glebach tworzyła następujący szereg: Mn (229) > Zn (23,1) > Pb (15,0) > Cr (11,6) > Cu (7,4) > Ni (6,4) > Cd (0,11) mg-kg^-1 s.m. Stwierdzono, że pierwiastki śladowe kumulowały się głównie w poziomach organicznych i mineralno-organicznych. Analiza statystyczna wykazała wysoce istotne korelacje pomiędzy badanymi metalami a zawartością części spławialnych i iłu koloidalnego oraz pomiędzy zawartością Mn, Zn, Cu, Pb, Cd a węglem organicznym.

EN

The aim of this work was to determine the content of Mn, Zn, Cu, Pb, Ni, Cr, Cd in forest soils of the Landscape Park "The Podlasie Ravine of the Bug River". The study of trace elements content in soils was done on the area of the "Łęg Dębowy" and "Stary Las" forest reserves. The trace elements were determined by the AAS method after the samples had been mineralized in a microwave mineralizer in concentrated nitric acid and in 30% hydrogen peroxide. The soils of the studied areas are not polluted with heavy metals. Geometric series of the occurrence was established as follows: Mn (229) > Zn (23.1) > Pb (15.0) > Cr (11.6) > Cu (7.4) > Ni (6.4) > Cd (0.11) mg.kg^-1 d.w. It was observed that trace elements (particularly Pb and Cd) were accumulated in organic and organo-mineral horizons. Statistical analysis showed a significant correlation between trace elements and clay particles and colloidal fraction amounts, and between the content of Mn, Zn, Cu, Pb, Cd and the organic carbon.

Słowa kluczowe

PL

gleba leśna; pierwiastek śladowy; rezerwat przyrody; Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu

EN

forest soil; trace elements; Reserve "The Podlasie Ravine of the Bug River"

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 30, no. 1
• Strony: 121--131
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., tab.

Twórcy

autor

Raczuk J.

• Akademia Podlaska, Instytut Biologii, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska 08-10 Siedlce, ul. B. Prusa 12

Bibliografia

• [1] ASTM D5258: Standard Practice for Acid-Extraction of Elements from Sediments using Closed Vessel Microwave Heating, American Society for Testing and Materials, 1992.
• [2] Berrow M.L., G.A. Reavers: Background levels of trace elements in soil, Int. Conf. Environmental Contaminations, CEP Consultants Ltd., London - Edinburgh 1986, 339-340.
• [3] Czarnowska K., В. Gworek T. Kozanecka: Zawartość metali ciężkich w glebach i mchu Kampinoskiego Parku Narodowego, [w:] Wpływ działalności człowieka na środowisko glebowe w Kampinoskim Parku Narodowym, Wyd. SGGW-AR, Warszawa 1983, 123-137.
• [4] Czarnowska K., H. Bontruk: Zawartość metali ciężkich w glebach aluwialnych Żuław, Rocz. Glebozn., 46 (1/2), 65-77 (1995).
• [5] Czarnowska K., D. Broda, J. Chojnicki, E. Turecka: Metale ciężkie w glebach aluwialnych doliny Wisły, Rocz. Glebozn., 47 (3/4), 5-18 (1995).
• [6] Czarnowska K., E. Turemka: Kadm w glebach aluwialnych doliny Wisły i Żuław, Rocz. Glebozn., 47 (1/2), 31-38 (1997).
• [7] Czępińska-Kamińska D., E. Janowska: Metale ciężkie w wybranych krajobrazach geochemicznych Kampinoskiego Parku Narodowego jako wskaźnik antropogenizacji środowiska, Zesz. Prob. Post. Nauk Rol., 471, 895-902 (2000).
• [8] De Ternnerman L.O., M. Hoening, P.O. Scokart: Determination of “normal” levels and upper limit values of trace elements in soils, Z. Planzenernahr. Bodenkd., 147 (6), 687-694 (1984).
• [9] Gworek В., K. Czarnowska: Metale ciężkie w glebach wytworzonych z utworów aluwialnych i eolicznych okolic Warszawy, Rocz. Glebozn., 47 (supl.), 65-73 (1996).
• [10] Gworek В., M. Degórski, Z. Brogowski: Trace metals in auto and semihydrogenic soils' found in three forest site types of Białowieża National Park, Polish Jour, of Environ. Stud., 8 (5), 305-308 (1999).
• [11] Kabata-Pendias A., T. Motowicka-Terelak, M. Piotrowska H. Terelak, T. Witek: Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką, Ramowe wytyczne dla rolnictwa, IUNG, Puławy 1993, 1-20.
• [12] Kabata-Pendias A., T. Motowicka-Terelak: Metale ciężkie i siarka w roślinie wskaźnikowej jako podstawa przestrzennej gospodarki gruntami kraju, Rap. Proj. KBN, 1996.
• [13] Kabata-Pendias A., H. Pendias: Biogeochemia pierwiastków śladowych, PWN, Warszawa 1999.
• [14] Krzemiński M.: Parki krajobrazowe Mazowsza, Wydział Ochrony Środowiska Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, 2001.
• [15] Kwasowski W., J. Chojnicki, M. Okołowicz, T. Kozanecka: Metale ciężkie w glebach powierzchni wzorcowych (GPN) w Puszczy Białej, Rocz. Glebozn., 51 (3/4), 85-90 (2000).
• [16] Królak E., G. Gołub: Ocena zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi na terenie Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”, Arch. Ochr. Środ., 27 (1), 115-131 (2001).
• [17] Ostrowska A., S. Gawliński, Z. Szczubiałka: Metody analizy chemicznej i oceny właściwości gleb i roślin, Inst. Ochr. Środ., Warszawa 1991.
• [18] Raczuk J„ J. Deska: Trace elements in soils of various ecosystems of the Siedlce Upland, Chemia i Inż. Ekolog., 7 (11), 1229-1235 (2000).
• [19] Systematyka Gleb Polski, Rocz. Glebozn., 40 (3/4), 1989.