Oznaczanie metodą PIXE i RBS pierwiastków śladowych we frakcjach ziarnowych pyłu emitowanego z kotłów energetycznych

• Autorzy: Staisz J. , Rajchel B. , Konieczyński J.

Warianty tytułu

EN

PIXE/RBS method in analysis of granulometric composition of dust emitted from dry-bottom boilers burning pulverised coal

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki badań składu frakcyjnego pyłów emitowanych z kotłów pyłowych w elektrowniach opalanych węglem kamiennym. Do oznaczenia składu frakcyjnego zastosowano impaktor kaskadowy, pozwalający na rozdzielenie pyłu w trakcie poboru próbki zapylonego gazu na frakcje o następujących równoważnych średnicach odcięcia: 0,38; 0,88; 1,9; 2,9; 6,3; 10,0 μm. W oparciu o uzyskane wyniki dotyczące składu frakcyjnego określono udziały masowe poszczególnych frakcji w emitowanym pyle. W pobranych próbkach pyta wykonano oznaczenia następujących pierwiastków śladowych; Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Zr, Sr, Pb, Br. W artykule przedstawiono metodę PIXE/RBS w zastosowaniu do oznaczania śladowych ilości metali w próbkach o niewielkiej masie. Przedstawiono przykładowe wyniki badań przeprowadzonych dla jednej z polskich elektrowni opalanej węglem kamiennym.

EN

The paper presents the results of the research on particle sizc distribution of dust emittcd from dry-bottom boilers burning puWerized coal. A cascade impactor separated fly-ash particlcs into scvcn sizc fractions with the following equivalcnt acrodynamic diameters: 0.38; 0.88; 1.9; 2.9; 6.3; 10.0 μm. Cumulativc size-specific cmission factors were determined. In order to obtain some information on the tracę elements distribution in the fly-ash size-fraction concentration of Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Zr, Sr, Pb, Br was determined in the samplcs collcctcd. The elcmental analysis was performed by Proton Induccd X-Ray Emission Spcctroscopy. Smali mass loadings obtained from the cascadc impactor, which are often insufficient for other analytical methods, are wcll within the sensitivity rangę of the P1XE/RBS analysis. The results of the research concerning one of the domestie power stations arc presented as an cxamplc.

Słowa kluczowe

PL

zanieczyszczenia powietrza; spalanie węgla; pierwiastek śladowy; zanieczyszczenia pyłowe

EN

air pollutants; coal combustion; trace elements; particulate matter; size distribution

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 30, no. 1
• Strony: 65--78
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., wykr.

Twórcy

autor

Staisz J.

• Politechnika Śląska, Katedra Ochrony Powietrza, ul. Akademicka 2, 44-100 Gliwice

autor

Rajchel B.

• Instytut Fizyki Jadrowej, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków

autor

Konieczyński J.

• Politechnika Śląska, Katedra Ochrony Powietrza, ul. Akademicka 2, 44-100 Gliwice

Bibliografia

• [1] Chu W.K., J.W. Mayer, M.A. Nicolet: Backscattering Spectrometry, Academic Press, New York 1978.
• [2] Feldman L.C., J.W. Mayer: Fundamentals of Surface and Thin Films Analysis, Elsevier Science Publ. 1986.
• [3] Hrynkiewicz A.: Fizyczne metody badań w biologii, medycynie i ochronie środowiska, PWN, Warszawa 1999.
• [4] Janni J.F.: Atomic Data and Nuclear Data Tables, 27, no. 4/5, 1982.
• [5] Maszek L.: Błędy oszacowania wielkości cząstek w wielostopniowych impaktorach kaskadowych, Ochrona Powietrza, 32, 159-163 (1998).
• [6] Maszek L.: Wyznaczanie przedziałowej skuteczności urządzeń odpylających za pomocą wielostopniowych impaktorów kaskadowych, Ochrona Powietrza, 33, 87-91 (1999).
• [7] Maszek L., A. Mieszkowski, Z. Roszak: Impaktory kaskadowe. Ochrona Powietrza, 21, 149-153 (1987).
• [8] Minczewski J., Z. Marczenko: Chemia analityczna, tom 3, PWN, Warszawa 1987.
• [9] Pyłka-Gutowska E.: Ekologia z ochroną środowiska, Wydawnictwo Oświata, Warszawa 1996.
• [10] Sokhi R.S., D. Crumpton: Atomic Data and Nuclear Data Tables, 30, no. 1 1984.
• [11] Staisz J., A. Pasoń-Konieczyńska, J. Konieczyński: Bilans pierwiastków śladowych emitowanych w procesie spalania węgla kamiennego, Konferencja naukowo-techniczna, Spalanie Węgla ’99, Ustroń-Zawodzie, 24-26 marzec 1999, 89-98.
• [12] Staisz J., A. Pasoń-Konieczyńska, J. Konieczyński: Wstępna ocena emisji pierwiastków śladowych w wyniku spalania węgla kamiennego, Archiwum Ochrony Środowiska, 26, 7-20, (2000).
• [13] U.S. Department of Health, Education, and Welfare Public Health Service: Air quality criteria for particulate matter, Washington D.C. 1969.
• [14] Wolak W., R. Leboda, Z. Hubicki: Metale ciężkie w środowisku i ich oznaczanie, Biblioteka monitoringu środowiska, Chełm 1995.
• [15] Zakrzewski S.F.: Podstawy toksykologii środowiska, PWN, Warszawa 1995.