Ocena przydatności topinamburu [Helianthus tuberosus L.] do fitoremediacji gleby zanieczyszczonej Cd, Pb, Ni, Cu i Zn

• Autorzy: Antonkiewicz J. , Jasiewicz C.

Warianty tytułu

EN

The assessment of Jerusalem artichoke usability for phytoremediation of soils contaminated with Cd, Pb, Ni, Cu, and Zn

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań ze ścisłego doświadczenia wazonowego dotyczące oceny przydatności topinamburu do fitoremediacji gleby zanieczyszczonej metalami ciężkimi. Średnia zawartość badanych pierwiastków mieściła się w granicach: 0,65-29,69 mg Cd; 1,40-7,32 mg Pb; 1,76-57,61 mg Ni; 1,65-9,23 mg Cu; 25,04-691,35 mg Zn/kg s.m. Najmniejsze zróżnicowanie w zawartości badanych metali zarejestrowano w przypadku miedzi i ołowiu. Natomiast procentowe pobranie (wykorzystanie) pierwiastków przez testowaną roślinę z wazonu w stosunku do zawartości w glebie wahało się od 2,14 do 7,10% Cd; od 0,03 do 0,57% Pb; od 0,83 do 3,49% Ni; od 0,07 do 2,35% Cu; od 0,97 do 5,39% Zn. Porównując procentowe wykorzystanie metali ciężkich przez topinambur, niezależnie od obiektu można ustalić szereg od wartości najwyższych w następującej kolejności: Cd, Zn, Ni, Cu, Pb. Z powyższego szeregu wynika, że Cd był w największym procencie wykorzystywany przez topinambur, a Pb w najmniejszym. Uzyskane wyniki pozwalają wstępnie stwierdzić, że topinambur mógłby być wykorzystany do rekultywacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi.

EN

A significant effect of soil pollution levels on yielding of Jerusalem artichoke was determined. Depending on the treatment, the decrease in the yield ranged between 6.62% and 88.74% in comparison with the control. High soil concentrations of Cd, Pb, Ni, Cu and Zn are confirmed by their contents in the test plant. The contents in Jerusalem was increasing with the level of soil pollution with heavy metals and ranged between 0.65-29.69 mg Cd; 1.40-7.32 mg Pb; 1.76-57.61 mg Ni; 1.65-9.23 mg Cu; 25.04-691.35 mg Zn/kg soil d.m. The smallest diversification of the studied metals contents was registered for lead and copper. A comparison of heavy metal per cent utilisation by Jerusalem reveals that it is possible to arrange the elements in the following order beginning from the highest values: Cd, Zn, Ni, Cu and Pb. The order shows that Jerusalem utilised Cd to the greatest extent and Pb to the smallest. The obtained results allow for a conclusion that Jerusalem artichoke could be utilised for reclamation of soils contaminated with heavy metals.

Słowa kluczowe

PL

fitoremediacja; metale ciężkie; zanieczyszczenia gleby; topinambur

EN

Jerusalem artichoke; phytoremediation; heavy metal; soil pollution

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 29, no. 4
• Strony: 81--87
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Antonkiewicz J.

• Akademia Rolnicza im. H.Kołłątaja, Katedra Chemii Rolnej 31-120 Kraków, al. Mickiewicza 21

autor

Jasiewicz C.

• Akademia Rolnicza im. H.Kołłątaja, Katedra Chemii Rolnej 31-120 Kraków, al. Mickiewicza 21

Bibliografia

• [1] Baran S.: Ocena stanu degradacji i rekultywacji gleb, Wyd. AR w Lublinie, 2000.
• [2] Borkowska H., I. Jackowska, J. Piotrowski, B. Styk: Wstępna ocena przydatności kilku gatunków roślin wieloletnich do rekultywacji osadów pościekowych, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 434, 927-930 (1996).
• [3] Borkowska H., В. Styk: Ślazowiec pensylwański (Sida hermaphrodita Rusby). Uprawa, wykorzystanie, Wyd. AR Lublin, ss. 50, 1997.
• [4] Bradshaw A.D.: International Conf of Heavy Metal in the Environment, Vol. 2, Part 2, 509-522, 1981.
• [5] Brej Т., J. Fabiszewski: Testy wzrostu i rozwoju korzeni w ocenie skażenia roślin metalami ciężkimi. Bioindykacja skażeń przemysłowych i rolniczych, [w:] Materiały pokonferencyjne pod redakcją J. Fabiszewskiego, PAN oddział we Wrocławiu, Komisja Nauk o Ziemi, Wrocław, 223-236 (1983).
• [6] Gworek B., A. Barański, K. Czarnomski, J. Sienkiewicz, J. Porębska: Procedura oceny ryzyka w zarządzaniu gruntami zanieczyszczonymi metalami ciężkimi, Wyd. IOŚ, Warszawa 2000.
• [7] Jasiewicz Cz., J. Antonkiewicz: Wpływ zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi na właściwości fizykochemiczne gleby, plon i skład chemiczny topinamburu (Helianthus Tuberosas L.), Folia Univ. Agrie. Stetin. 211, Agricultura (84), 141-146 (2000).
• [8] Jasiewicz Cz., J. Antonkiewicz: Heavy metal contents in maize cultivated in soils contaminated with these metals, Chemia i Inżynieria Ekologiczna, 9, 4, 373-377 (2002).
• [9] Klimont K., S. Góral: Glebotwórcze działanie traw i topinamburu na gruncie z wapna poflotacyjnego, [w:] Mat. Konf. nt. Przyrodnicze użytkowanie osadów ściekowych. Ochrona i rekultywacja gruntów, Bydgoszcz 4-6 czerwca 2001, Wyd. PT1E, Inż. Ekolog., 3, 198-201 (2001).
• [10] Kucharski R., A. Sas-Nowosielska, M. Pogrzeba, K. Kryński, E. Małkowski: Perspektywy stosowania metody fitoekstrakcji do oczyszczania gleb w warunkach polskich, Ochr. Środ. i Zasób. Natur., 18, 469-475 (1999).
• [11] Małkowski E., A. Sas-Nowosielska, M. Pogrzeba, R. Kucharski, J.M. Kuperberg, S. Dushenkow, R. Górecki: Effect of agents stimulating opening or closing of stomata on Pb and Cd accumulation in shoots of plants. The role in phytoekstraction, Ochr. Środ. i Zasób. Natur., 18, 403-411 (1999).
• [12] Ostrowska A., S. Gawliński, Z. Szczubiałka: Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin, Katalog, Wyd. IOŚ, Warszawa, ss. 334, 1991.
• [13] Spiak Z.: Badania nad określeniem szkodliwej dla roślin uprawnych zawartości cynku w glebach, Zesz. Nauk. AR Wrocław, Rozpr. hab. 121, ss. 88, 1993.