Badania nad parazytofauną słonecznicy Leucaspius delineatus (Heckel, 1843) w wybranych antropogenicznych zbiornikach wodnych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

• Autorzy: Kwiatkowski S. , Pokora Z.

Warianty tytułu

EN

Studies on parasite fauna of the sunbleak, Leucaspius delineatus (Heckel, 1843) from selected anthropogenic water reservoirs in the Upper-Silesian Industrial Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W wybranych zapadliskach górniczych i wyrobiskach popiaskowych, sytuowanych w mezoregionie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, odłowiono 346 słonecznic, w klasach wiekowych I-5, o przeciętnej długości i masie ciała odpowiednio 4,5 cm oraz 1,34 g. U badanych ryb stwierdzono występowanie: dojrzałych tasiemców Caryophyllaeides fennica, plerocerkoidów Ligula iutestinalis oraz Schristocephalus .solids,. metacerkrii przywry Posthodiplostomum cuticola oraz dwóch skorupiaków Leruea cyprinacea i Argulas foliaceus. W przypadku zarażenia plerocerkoidami obu tasiemców, wyraźnie wyższą ekstensywność inwazji obserwowano w wyrobiskach popiaskowych, natomiast najwyższą ekstensywność zarażenia skorupiakiem Argulus foliaceus - w badanych zapadliskach. Zjawisko to autorzy dyskutują w kontekście różnic w zakresie temperatury wody oraz warunków tlenowych w obu typach :analizowanych zbiorników.

EN

In selected mining sinkhole ponds and Band-pits in the Upper-Silesian Industrial Region there were collected 346 sunbleak, in the age classes 1-5, with mean length and body weight 4.5 cm and 1.34 g, respectively. In the infected fish there were found: adult cestodes Caryophyllaeides fennica, plerocercoids of Ligula intestinalis and Schistocephalus solidus, metacercariae of the trematode Posthodiplostomum cuticola, as well as two crustaceans Lernea cyprinacea and Argulus foliaceus. In the case of the infection with plerocercoids of both cestodes distincly greater prevalence of the infection was observed in Band-pits, whereas maximal prevalence of the infection with the crustacean Argulus foliaceus - in examined sinkhole ponds. Authors discuss this phenomenon in the context of differences in temperature and oxygen conditions in both types of analyzed reservoirs.

Słowa kluczowe

PL

zbiornik antropogeniczny; słonecznica; parazytofauna; Górnośląski Okręg Przemysłowy

EN

anthropogenically; changed water environment; Leucaspius delineatus; parasite fauna

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 29, no. 3
• Strony: 61--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kwiatkowski S.

• Śląska Akademia Medyczna, Katedra i Zakład Biologii Ogólnej, Molekularnej i Genetyki, ul. Medyków 18, 40-752 Katowice

autor

Pokora Z.

• Śląska Akademia Medyczna, Katedra i Zakład Biologii Ogólnej, Molekularnej i Genetyki, ul. Medyków 18, 40-752 Katowice

Bibliografia

• [1] Białokoz W., T. Krzywosz, J. Zachwieja: Tempo wzrostu, skład pokarmu i współczynnik pokarmowy słonecznicy (Leucaspius delineatus Heckel) z jeziora Piecek, Rocz. Nauk Roln., 98H, 9-24(1978).
• [2] Brylińska M. (red.): Ryby słodkowodne Polski, PWN, Warszawa 1991.
• [3] Czapliński B., T. Sulgostowska, D. Czaplińska: Katalog fauny pasożytniczej Polski (Catalogus faunae parasiticae Poloniae). Część IV. Pasożyty ptaków (Parasiti avium). Zeszyt 2A. Tasiemce (Cestoda), Polskie Towarzystwo Parazytologiczne, Komisja Faunistyczna, Warszawa (1992).
• [4] Dąbrowski K., K. Szpilewski: Studies on the roach, Rutilus rutilus (L.), infected with Ligula intestinalis (L) plerocercoids (Cestoda, Pseudophyllidea), Acta Parasitol. Polon., 27, 37-44 (1980).
• [5] Deryło A., M. Kostecki, Z. Pokora, P. Szilman: Skład gatunkowy i liczebność skorupiaków planktonowych (Cladocera i Copepoda) stwierdzonych w mikrobentosie i toni wodnej zbiorników zapadliskowych na terenie Górnego Śląska, [in:] Mat. konferencji nt. Kształtowanie środowiska. Uwarunkowania przyrodnicze, techniczne i społeczno-ekonomiczne, Olsztyn 26-28 czerwca 2001,267.
• [6] Grabda J.: Katalog fauny pasożytniczej Polski (Catalogus faunae parasiticae Poloniae). Część II. Pasożyty krągłoustych i ryb (Parasiti cyclostomatorum et piscium), PWN, Warszawa, Wrocław 1971.
• [7] Hermanowicz W., W. Dożanska, J. Dojlido, B. Koziorowski: Fizyko-chemiczne badania wody i ścieków, Arkady, Warszawa 1976,
• [8] Jara Z., A. Chodyniecki: Ichtiopatologia, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław 1999.
• [9] Karabin A.: Pelagie plankton (Rotatoria+Crustacea) variation in the process of lake eutrophication. 1. Structural and quantitative features, Ekol. pol., 33, 567-616 (1985).
• [10] Kennedy C. R.: Aquatic birds as agents of parasite dispersal: a field test of the effectiveness of helminth colonisation strategies, Bull. Scand. Soc. Parasitol., 8, 23-28 (1998).
• [11] Kennedy C. R., R. J. Burrough: The establishment and subsequent history of a population of Ligula intestinalis in roach Rutilus rutilus (L), J. Fish Biol., 19, 105-126 (1981).
• [12] Kennedy C. R., P. C. Shears, J. A. Shears: Long-term dynamics of Ligula intestinalis and roach (Rutilus rutilus L.): a study of three epizootic cycles over thirty-one years, Parasitology, 123, 257-269 (2001).
• [13] Kostecki M.: Jakość wody w niewielkich zbiornikach pochodzenia przemysłowego na terenie GOP, Gosp. Wodna, 10, 381-384 (1974).
• [14] Kozicka J.: Attempt of fishery-parasitologic estimation of the lakes of Węgorzewo, Acta Parasitol. Polon., 11, 113-131 (1960).
• [15] Kwiatkowski S., Z. Pokora: Liguloza u dwuletniej wzdręgi w zbiorniku zaporowym „Przeczy- ce”, Med. Wet., 51, 751-753 (1995).
• [16] Loot G., S. Lek, S. P. Brown, J. F. Guegan: Phenotypic modification of roach (Rutilus rutilus L.) infected with Ligula intestinalis L. (Cestoda: Pseudophyllidea), J. Parasitol., 87, 1002- 1010(2001).
• [17] Mikulski J. S.: Biologia wód śródlądowych, PWN, Warszawa (1974).
• [18] Oktaba W.: Elementy statystyki matematycznej i metodyka doświadczalnictwa, PWN, Warszawa 1974.
• [19] Pilarczyk K.: Plankton skorupiakowy Jeziora Paprocańskiego, Acta Biologica, 14, 227-237 (1984).
• [20] Prost M.: Choroby ryb, Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych, Lublin 1994.
• [21] Radwan S.: Helminth parasites of unbred fishes of a pond husbandry, Acta Parasitol. Polon., 17, 289-297 (1960).
• [22] Starmach K., Wróbel S., Pasternak K.: Hydrobiologia. Limnologia, PWN, Warszawa (1976).
• [23] Strzelec M.: Ślimaki (Gastropoda) antropogenicznych środowisk wodnych Wyżyny Śląskiej, Uniwersytet Śląski, Katowice (1993).
• [24] Tabacki A. P.: Wpływ ścieków przemysłowych na skład gatunkowy widłonogów (Copepoda) rzeki Gostynki, Acta Biologica, 5, 40-51 (1978).
• [25] Widuto J.: Zjawisko zaniku planktonu skorupiakowego w jeziorze i stawach rybnych jako skutek wyżerowania przez nadmiernie zagęszczone, naturalne populacje ryb: słonecznicy (Leucaspius delineatus (Heckel)) i ciernika (Gasterosteus aculeatus L.), [in:] Mat. XVI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, Łódź 14-16 IX 1995, 174.