Oribatid fauna (acari: Oribatida) of abandoned galena-calamine wastelands

• Autorzy: Skubała P.

Warianty tytułu

PL

Fauna mechowców (acari: Oribatida) na nieużytkach galeno-galmanowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The recapitulation of the investigations on oribatid mite fauna carried out at various kinds of abandoned galena-calamine wastelands in the south of Poland is presented. Soil samples were collected at nine sites in three regions of zinc-lead mining. In total, 24267 oribatid individuals belonging to 160 species were analyzed. The sites differing in the period of ceasing exploitation, species composition of plants and their stage of succession were chosen. The abundance and species richness of oribatid mites were generally higher on afforested sites and sites of older origin. The abundance of oribatids noted on wastelands was generally lower than in most natural or semi-natural biotopes. Surprisingly, the species richness on afforested waste lands was higher than in many natural forest biotopes. With regard to species similarity, the oribatid communities have been grouped due to localities instead of been organized due to the type of wastelands or vegetation. Correspondence analysis (CA) indicated that certain species of Oribatida preferentially occurred in a certain type of wastelands. Species characteristic of afforested new and old or unforested wastelands were distinguished. The biodiversity of oribatid fauna on galena-calamine wastelands was high with many new species for the Polish fauna. Some of them were recorded only from a few localities in the world.

PL

W pracy zaprezentowano podsumowanie wyników badań nad fauną mechowców (Oribatida) prowadzonych na różnego typu nieużytkach galeno-galmanowych w Polsce południowej. Próby glebowe pobierano na 9 stanowiskach usytuowanych w trzech rejonach górnictwa rud cynku i ołowiu. W pracy analizowano materia! obejmujący ogółem 24267 osobników z rzędu Oribatida należących do 160 gatunków. Analizowane stanowiska różniły się okresem kiedy zaprzestano na nich eksploatację, składem gatunkowym roślinności i stopniem jej sukcesji. Zagęszczenie i bogactwo gatunkowe mechowców (Oribatida) było wyższe na zalesionych stanowiskach i stanowiskach wcześniej ukształtowanych. Zagęszczenie Oribatida na nieużytkach było ogólnie niższe niż w wielu naturalnych czy sem i-naturalnych biotopach. Godnym podkreślenia jest fakt, że bogactwo gatunkowe roztoczy na zalesionych stanowiskach warpii byto wyższe niż w wielu naturalnych lasach. W analizie klasterowej wyróżniono dwie grupy zgrupowań Oribatida na "młodych" i "slarych" nieużytkach galeno-galmanowych. Ponadto zauważono, że charakter zadrzewień (liściaste lub iglaste) nie wpływał na grupowanie się zespołów mechowców. W oparciu o analizę korespondencji (CA) wyróżniono gatunki charakterystyczne dla poszczególnych typów galeno-galmanowych nieużytków. Występowały gatunki charakterystyczne dla zalesionych nowych nieużytków, warpii oraz roztocze typowe dla nieużytków niezalesio-nych. Bioróżnorodność fauny mechowców odnotowanych na badanych stanowiskach należy ocenić jako bardzo wysoką. Wystąpiło tutaj 15 gatunków nowych dla fauny Polski, niektóre z nich znane są tylko ; pojedynczych stanowisk w świecie.

Słowa kluczowe

EN

Oribatida; galena-calamine wastelands; species composition; biodiversity

PL

Oribatida; mechowce; nieużytki galenowo-kalaminowe; skład gatunkowy; bioróżnorodność

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 29, no. 2
• Strony: 67--75
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Skubała P.

• University of Silesia , Department of Ecology, Bankowa 9, 40-007 Katowice

Bibliografia

• [1] Bielska I.: Communities of moss mites (Acari, Oribatei) of degraded and recultivated areas in Silesia. I. Communities of moss mites of mine dumps, Pol. Ecol. Studies, 8, 499-510 (1982).
• [2] Dziuba S., P. Skubała: Soil Oribatida (Acarida) of the pine forest on the example of Zloty Potok forest inspectorate (in Polish), Acta Biol. Siles., 6,23,164-182 (1987).
• [3] Grobler L., P. Skubała: Description of Oribatula dentata sp. nov. (Oribatulidae, Oribatida) from Spain and complementary data on O. longelamellata and O. macrostega, Acarologia, 40, 3, 343-353 (2000).
• [4] Howard P.J.A., C.H. Robinson: The use of correspondence analysis in studies of successions of soil organisms, Pedobiologia, 39, 6, 518-527 (1995).
• [5] Huhta V.: Evaluation of different similarity indices as measures of succession in arthropod communities of the forest floor after clear-cutting, Oecologia, 41, 11-23 (1979).
• [6] Lamparska- Wieland M.: Dolomitic dump in Tarnowskie Góry Bobrowniki as a potential preservation object (in Polish), Geographia. Studia Dissertations, 21, 101-115 (1997).
• [7] Ludwig J.A., J.F. Reynolds: Statistical Ecology. A primer on methods and computing, Wiley, New York 1988.
• [8] Maciak F.: Ochrona i rekultywacja środowiska, Wyd. SGGW, Warszawa 1996.
• [9] Madej G., P. Skubała: Communities of mites (Acari) on old galena-calamine mining wastelands at Galman, Poland, Pedobiologia, 40, 311-327 (1996).
• [10] Madej G., P. Skubała: Gamasid and oribatid mites of anthropogenically transformed galena- calamine mining wastelands, Zesz. Nauk. ATR, Ochrona Środowiska, Bydgoszcz, 2, 229-234 (1998).
• [11] Niedbała W., С. Błaszak, J. Błoszyk, M. Kaliszewski, A. Kaźmierski: Mites (Acari) (in polish), Fragm. Faun., 26, 105-200 (1981).
• [12] Olszanowski Z., A. Rajski, W. Niedbała: Catalogus faunae Poloniae. Acari. Oribatida (in Polish), PAN, Muzeum i Instytut Zoologii, SORUS, Poznań, 34, 9, 1-243 (1996).
• [13] Rajski A.: Faunistic-ecological investigations on moss mites (Acari, Oribatei) in several plant associations (in polish), Pr. Kom. mat. przyr. PTPN, 25, 1-161 (1961).
• [14] Rommensburg H. C.: Cluster analysis for researchers, Lifetime Learning, Belmont, Calif 1984.
• [15] Rostański A.: Spontaneous flora of post-industrial sites of the Upper Silesia Region. A summary of investigations (1989-1999) (in Polish), Acta Biol. Siles., 35, 52, 131-154 (2000).
• [16] Schatz H.: Catalogus Fauna Austriae, Teil IXi U. - Ordn.: Oribatei, Hornmilben, Vienna: Österreichischen, Akademie der Wissenschaften 1983.
• [17] Skubała P.: Moss mites (Acarina: Oribalida) on industrial dumps of different ages, Pedobiologia, 39, 170-184(1995).
• [18] Skubała P.: Moss mites communities (Acarida, Oribatida) on galena - calamine mining wastelands, Acta Biol. Siles., 28, 45, 147-169 (1996).
• [19] Skubała P.: Colonization of a dolomitic dump by oribatid mites (Acari, Oribatida), Pedobiologia, 43, 145-159(1999).
• [20] Skubała P.: Comparison of adult oribatid mites (Acari, Oribatida) from three mountain forests in Poland: I. Abundance, biomass and species richness, [in:] Ecology and Evolution of Acari (Bruin J., van der Geest L.P.S., Sabelis M.W., eds.), Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, The Netherlands 1999, 547-555.
• [21] Skubała P., S. Dziuba: Soil mites (Acarida) of urban green in Katowice, Fragm. Faun., 37, 22, 485-504(1995).
• [22] Skubała P., R. Niemi: Oribatid mites (Acari: Oribatida) new to the Polish fauna from galenacalamine mining wastelands, Roczn. Muz. Gónośl. (Przyr.), 15, 31-44 (1998).
• [23] Trueman I.C., E.V. Cohn, В. Tokarska-Guzik, A. Rostański, G. Woźniak: Calce rous waste slurry as wildlife habitat in England and Poland, GREEN 3. The exploitation of natural re- sources and the consequences, Thomas Telford, London, 527-534 (2001).
• [24] Zalewska М., A. Rajski: Moss-mites (Oribatida, Acarida) of disforested regions of the Świętokrzyski National Park (in polish), Fragm. Faun., 33, 13, 191-201 (1990).
• [25] Żbikowska-Zdun K.: Moss mite communities (Oribatida, Acarida) in three different biotopes in Upper Silesia (in Polish), University of Silesia, Faculty of Biology and Environmental Protection, Department of Ecology. Ph.D. thesis, Katowice 1986.