Hałda huty im. T. Sendzimira w Krakowie- miejscem występowania interesujących obcych gatunków roślin

• Autorzy: Guzik J.

Warianty tytułu

EN

Dump of T. Sendzimir steelwork in Cracow as locality of interesting alien plant species

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Efektem długoletniej działalności zbudowanego w Krakowie w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku dużego kombinatu metalurgicznego - Huty im. W. I. Lenina (obecnie im. T. Sendzimira S.A.) są olbrzymie ilości odpadów poprodukcyjnych. Składają się na nie odpady hutnicze i odlewnicze, popioły i żużle energetyczne, gruz materiałów ogniotrwałych, gruz poremontowy itp. Są one odprowadzane, głównie transportem kolejowym, na Centralne Składowisko HTS (hałda) w Pleszowie (156 ha) oraz rurociągami na Stawy Osadowe HTS (osadniki) w Pleszowie-Kujawach (113 ha). Na wschodnim krańcu hałdy składowane są także odpady bytowe z kombinatu oraz wszelkiego rodzaju śmieci. Od 1982 roku składowiska odpadów kombinatu byty obiektem badań florystycznych autora i do 1998 roku odwiedzane wielokrotnie. Szczególnie interesujące okazało się występowanie kilku rzadkich gatunków, które znalazły tu dogodne warunki siedliskowe, rosną obficie i utrzymują się nieprzerwanie od co najmniej kilkunastu lat. Są to: Brachyactis ciliata Ledeb., dotychczas z Polski nie podawany, Gypsophila perfoliata L. znany tylko z 2 stanowisk oraz Corispermum leptopterum (Asch.) Iljin, Hordeum jubatum L., Kochia .scoparia (L.) Schrader i Salsola kali L. subsp. ruthenica (Iljin) Soó. Podano ich krótkie opisy, rozmieszczenie pierwotne i wtórne, zajmowane siedliska oraz występowanie w Polsce i na badanych składowiskach.

EN

Floristical studies on dumps of metallurgical complex (T. Sendzimir steelwork in Cracow) were carried out in the years 1982-1998. Several rare alien plant species: Brochyacti.s ciliata Ledeb. - not recorded earlier in Poland, Gypsophila perfoliata L. - recorded in 2 localities only, Corispermum leptopterum (Asch.) Iljin, Hordeum jubatum L., Kochia scoparia (L.) Schrader, and Salsola kali L. subsp. ruthenica (Iljin) Soó were found. They have been growing numerously and permanently on dumps for several years. Original and secondary geographical distribution, habitats in Poland and on dumps of metallurgical complex have been presented.

Słowa kluczowe

PL

hałda huty; Kraków; rośliny obce; rozmieszczenie

EN

dumps of steelwork; alien plants; distribution; Cracow

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2003
• Tom: Vol. 29, no. 2
• Strony: 13--19
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., wykr.

Twórcy

autor

Guzik J.

• Instytut Botaniki im. W.Szafera Polskiej Akademii Nauk, ul. Lubicz 46, 31-512 Kraków

Bibliografia

• [1] Baradziej E.: Rozmieszczenie rodzaju Salsola L w Polsce, Fragmenta Floristica et Geobotanica, 18, 3-4, 299-307 (1972).
• [2] Chwastek J.: Wprowadzenie do problemu o stanie i możliwościach zagospodarowania odpadów w województwie krakowskim, Zeszyty Naukowe AGH 1067, Sozologia i Sozotechnika, 23, 7-17 (1987).
• [3] Dihoru G.: Areal limits in the Romanian territory: Brachyactis ciliata (Ledeb.) Ledeb. 1845, Analele Univ. Bucureęti, Biologie, 38, 67-70 (1989).
• [4] Dubina D. V., V. V. Protopopova, O. M. Dubovik: Novij dlya flori URSR rid Brachyactis Ledeb., Ukr. Bot. Zhum., 43, 2, 51-54 (1986).
• [5] Dworak T. Z., Z. Jonak: Odpady i zanieczyszczenia atmosfery aglomeracji krakowskiej, Zeszyty Naukowe AGH 1058, Sozologia i Sozotechnika, 22, 39-64 (1986).
• [6] Garścia E., К. Kasprzykowski: Gospodarka odpadami w Hucie im. Lenina, Zeszyty Naukowe AGH 499, Sozologia i Sozotechnika, 6, 29-36 (1975).
• [7] Góra E.: Naturalne sukcesje roślinne na składowiskach popiołów elektrownianych, Zeszyty Naukowe AGH 479, Sozologia i Sozotechnika, 5, 49-66 (1975).
• [8] Guzikowa M.: Corispermum leptopterum (Aschers.) lljin na stanowiskach synantropijnych w Karpatach polskich. Fragmenta Floristica et Geobotanica, 21, 1, 13-15 (1975).
• [9] Jalas J., J. Suominen, red.: Atlas Florae Europaeae. 5. Chenopodiaceae to Basellaceae, Committee for Mapping the Flora of Europe and Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki 1980.
• [10] Janowski В.: Biologiczne umocnienie skarp nasypów utworzonych ze szlamów i popiołów Kombinatu Huty im. Lenina, Roczniki Gleboznawcze, 29, 3, 133-147 (1978).
• [11] Kamiński B., Z. Jonak, H. Nagawiecka, B. Rajpolt, M. Żelazny: Składowiska i wysypiska odpadów jako potencjalne ogniska zanieczyszczenia zasobów wodnych, Zeszyty Naukowe AGH 1067, Sozologia i Sozotechnika, 23, 91-108 (1987).
• [12] Kuc M.: Gypsophila trichotoma Wend. w środkowej Polsce, Fragmenta Floristica et Geobotanica, 3, 2, 29-33 (1958).
• [13] Mikolaś V.: Brachyactis ciliata (Ledeb.) Ledeb., eine für die Tschechoslowakei neue Art einer Blütenpflanze, Biologia (Bratislava), 43, 9, 841-848 (1988).
• [14] Mirek Z., H. Piękoś-Mirkowa. A. Zając, M. Zając: Vascular plants of Poland. A checklist, Polish Botanical Studies, Guidebook Ser. 15, 1-303 (1995).
• [15] Pacyna A.: Corispermum L., Wrzosowiec, [w:] Jasiewicz A., red.: Flora Polski. Rośliny naczyniowe. 3, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków 1992, 172-175.
• [16] Rostański K., R. Sowa: Alfabetyczny wykaz efemerofitów Polski, Fragmenta Floristica et Geobotanica, 31-32, 1-2, 151-205 (1986-1987).
• [17] Sychowa M.: Gypsophila L., Łyszczec, [w]: Jasiewicz A., red.: Flora Polski. Rośliny naczyniowe. 3, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków 1992, 241-246.
• [18] Trzcińska-Tacik H.: Flora i roślinność zwałów Krakowskich Zakładów Sodowych, Fragmenta Floristica et Geobotanica, 12, 3, 243-319 (1966).
• [19] Trzcińska-Tacik H.: Flora synantropijm Krakowa, Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1979.
• [20] Turzański K. P., red.: Raport o stanie środowiska w 1998 roku na obszarze województwa małopolskiego, Oficyna Wydawnicza „TEXT”, Kraków 1999.
• [21] Wróbel J., J. Marcinek: Gospodarka odpadami stałymi w Kombinacie Metalurgicznym Huta im. Lenina, Zeszyty Naukowe AGH 1067, Sozologia i Sozotechnika, 23, 19-31 (1987).
• [22] Zając A., M. Zając, red.: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.