Identyfikatory
Warianty tytułu
Języki publikacji
Abstrakty
The distribution of red-algal limestones in the Middle Miocene marine deposits of the Carpathian Foredeep is described. Main facies types are briefly characterized, based on the morphology of red-algal thalli and major rock-forming fossil groups. The following facies have been recognized to date: algal-vermetid reefs, biohermal limestones, rhodolith pavement facies, branching algal facies, algal-bryozoan facies, and algal-amphisteginid facies. An organodetrital facies rich in red-algal fragments has also been reported. Basing on comparison with the present day, algal-vermetid reefs and biohermal limestones are referred to the shallowest, high-energy conditions, typical of intertidal to shallow subtidal zones. Rhodolith pavements, along with associated algal-bryozoan and algal-amphisteginid facies, formed in a wide range of environmental conditions: from nearshore to open marine, under various hydrodynamic regimes. The branching algal facies was confined to bottom elevations in open marine conditions. The red-algal limestones from the Middle Miocene of Poland are here recognized as a direct, close analogue of the recent rhodalgal lithofacies, typical of the temperate climatic zone, and thus indicating temperate depositional conditions. This interpretation conflicts with the traditional one based on faunal indicators suggesting subtropical to tropical conditions.
Wśród wapieni krasnorostowych, stanowiących częsty element przybrzeżnych serii miocenu zapadliska przedkarpackiego, opisano dotychczas następujące odmiany facjalne (nie obejmujące rozmaitych wapieni organodetrytycznych): rafy glonowo-wermetusowe, wapienie biohermowe, bruk rodolitowy, fację glonów gałązkowych oraz facje mieszane: glonowo-mszywiołową i glonowo-amfisteginową/heterosteginową. Rafyglonowo-wermetusowe, o rozciągłości kilkuset metrów i miąższości do 15 m, znane są z górnego badenu Roztocza. Zbudowane są z laminarnie narastających plech krasnorostów, którym towarzyszą inkrustujące ślimaki, mszywioły, otwornice i wieloszczety. Wapienie biohermowe, o miąższości do 2,5 m, występują w badenie zatoki rzeszowskiej, Tworzą je, obok naskorupiających krasnorostów, inkrustujące mszywioły i wieloszczety. Bruk rodolitowy, facja o dużym rozprzestrzenieniu zarówno w dolnym, jak i w górnym badenie, tak wzdłuż północnej, jak i południowej krawędzi zapadliska przedkarpackiego, składa się z rodolitów - mniej lub bardziej kulistych tworów glonowych, zbudowanych z plech o zróżnicowanych formach wzrostu. Niewielki udział w budowie rodolitów mają mszywioły, wieloszczety, wąsonogi i otwornice. Warstwy bruku rodolitowego mają zmienną miąższość, od kilku centymetrów do 8 m. Wapienie facji glonów gałązkowych zbudowane są z plech o gałązkowej formie wzrostu, nagromadzonych w cienkich ławicach, tworzących kompleksy o miąższości 2-3 m. Krasnorostom towarzyszą charakterystyczne dla tej facji, występujące masowo, mięczaki. Jej występowanie ograniczone jest do dolnego badenu Pasma Wójczo-Pińczowskiego. W facji glonowo-mszywiotowej dominują krasnorosty (o różnych formach wzrostu) i mszywioły (głównie duże kolonie celleporów), a pozostałe skamieniałości - ramienionogi, mięczaki, duże otwornice, szkarłupnie są niezwykle urozmaicone. Facja ta znana jest z dolnego badenu Pasma Wójczo-Pińczowskiego oraz zatoki rzeszowskiej. Facja glonowo-amfisteginowa/heterosteginowa, charakterystyczna dzięki masowo nagromadzonym dużym otwornicom, zawiera podobny do poprzedniej zespół skamieniałości. Występuje w dolnym badenie południowego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Środowisko depozycji poszczególnych odmian facjalnych jest trudne do jednoznacznego odtworzenia. Jedynie w przypadku raf glonowo-wermetusowych i wapieni biohermowych można je określić jako płytkowodne, burzliwe. Pozostałe facje krasnorostowe tworzą się współcześnie w różnych warunkach: od strefy międzypływowej do głębokości kilkudziesięciu metrów, blisko brzegu i w warunkach otwartego morza. Z tego względu wysnuwanie wniosków paleogeograficznych na podstawie samej tylko obecności krasnorostów uznać należy za ryzykowne. Powszechne występowanie w osadach dolnego badenu wapieni krasnorostowych i krasnorostowo-mszywiołowych z dużym udziałem mięczaków, jeżowców i dużych otwornic, przy braku natomiast szczątków korali, zielenic oraz nieorganicznych ziarn węglanowych, wskazuje na warunki klimatyczne typowe dla strefy umiarkowanej (na pograniczu ze strefą subtropikalną), nie zaś na klimat subtropikalny/tropikalny, jak sugerują rekonstrukcje oparte na analizie kopalnych zespołów fauny.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
395--404
Opis fizyczny
wykr., bibliogr. 76 poz.
Twórcy
autor
- Bernardyńska 5/36, PL-02-304 Warszawa, Poland
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS1-0013-0056
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.