Tytuł artykułu
Treść / Zawartość
Pełne teksty:
Identyfikatory
Warianty tytułu
Wielkoskalowe rynny erozyjne w piaskowcach kambru dolnego w okolicach Gieraszowic (blok kielecki, Góry Świętokrzyskie)
Języki publikacji
Abstrakty
Unique erosional channels of meridional strike have been recognized in the Lower Cambrian sandstones (Ociesęki Sandstone Formation) at Gieraszowice village within the Klimontów Anticlinorium (Kielce Block). These channels have been interpreted as "strom-cut cross-shelf channels" related to the undertow induced by strong storm waves (waves generated by a series of submarine seismic shocks) during deposition of the Cambrian sediments within a shelf zone. It is highly probable that earthquakes occurring in short time intervals generated the current which eroded the channels. After the deepest channel had been formed the earthquakes led to a sliding of partly consolidated sediments onto is floor.
W okolicach Gieraszowic w antyklinorium klimontowskim (blok kielecki), w formacji piaskowców z Ociesęk, udokumentowanej tu trylobitami i śladami organicznymi, stwierdzono unikatowe rynny erozyjne o rozciągłości południkowej. Warstwy osadów wypełniających rynny są nachylone skośnie do powierzchni uławicenia, w której są wycięte, i dochodzą pod kątem około 40° do powierzchni rozdzielającej sekwencję dolną, w której wycięte są rynny, z przykrywającą ją sekwencją górną. Na spągowych powierzchniach warstw wypełniających rynny stwierdzono ślady organiczne. Na podstawie badań płytek cienkich pobranych z różnych miejsc odsłonięcia, a także na podstawie obserwacji terenowych, rynny te zinterpretowano jako utworzone w wyniku działania powrotnego prądu przydennego lub rozrywającego powstałego na skutek silnego falowania sztormowego (falowania wywołanego serią podmorskich wstrząsów tektonicznych) w trakcie sedymentacji utworów kambryjskich w strefie szelfu. Jest wielce prawdopodobne, iż przyczyną powstania prądu, który wyerodował rynny, była seria wstrząsów tektonicznych, występujących w krótkich odstępach czasu, powodujących: - spiętrzenie wód w strefie brzegu i powstanie powrotnego prądu przydennego lub rozrywającego o tak dużej energii, że wyerodował na powierzchni dna rynny o głębokości dochodzącej do 5m i przebiegu prostopadłym do linii brzegowej; omawiane formy można prawdopodobnie zaliczyć do storni-cut cross-shelf channels (W. L. Duke i in.,1991); - naruszenie stateczności osadów w sąsiedztwie najgłębszej rynny, powodujące szybki zsuw materiału częściowo skonsolidowanego na dno rynny i jej wypełnienie oraz wzburzenie chmury osadu, która opadając zapełniła pozostałe zagłębienia dna; zsuw ten odbył się ku wschodowi z obszaru na W od rynny; - niewielką rotację bloku dna morskiego, po której, po wypełnieniu rynien, sedymentacja wróciła w zasadzie do pierwotnego planu sprawiając jednak, że osady sekwencji górnej mają nieco inne położenie warstw w porównaniu do sekwencji dolnej, w której wyerodowane są rynny. Po wypełnieniu rynien zbiornik nieznacznie się pogłębił i kontynuowała się sedymentacja analogicznych utworów z podobnym zespołem śladów organicznych, do zs
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
353--364
Opis fizyczny
fot., wykr., bibliogr. 27 poz.
Twórcy
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS1-0013-0053
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.