Identyfikatory
Warianty tytułu
Utwory lessopodobne w Harbutowicach w południowej części Pogórza Wielickiego
Języki publikacji
Abstrakty
Three beds of the loess-like deposits, separated by deluvial-solifluction and weathering deposits, were distinguished. The oldest loess-like deposits, together with the weathering and solifluction ones, were associated with the older Pleniglacial. The second bed of the loess-like deposits together with deluvial and solifluction ones were accumulated during the Interpleniglacial. Deposition terminated with soil forming processes, which led to development of a palaeosol during the Denekamp Interstadial, 14C dated at 31 200ą1000 ka BP. The youngest loess-like deposits, together with deluvial and weathering ones, represent the younger Pleniglacial.
Na obszarze Pogórza Wielickiego w zlewni górnej Harbutówki, między Sułkowicami a Harbutowicami, wykonano otwór wiertniczy Harbutowice-1, zlokalizowany na powierzchni działu, na wysokości 361,5 m n.p.m. Osady z profilu tego otworu - o głębokości 14 m - zostały poddane szczegółowym analizom granulometrycznym, mineralogicznym, palinologicznym oraz datowaniom wieku bezwzględnego. W oparciu o uzyskane wyniki ustalono genezę i stratygrafię osadów profilu Harbutowice-1. Na podstawie wyników uziarnienia osadów i wyznaczonych wskaźników uziarnienia wydzielono dziewięć zespołów litologicznych. Analizy wykazały zróżnicowany zestaw minerałów ciężkich w wydzielonych zespołach; w obrębie samych zespołów różnice w składzie były znacznie mniejsze. W oparciu o wyniki analizy palinologicznej stwierdzono w profilu Harbutowice-1 występowanie czterech poziomów pyłkowych: dwóch wskazujących na warunki chłodniejsze, a pozostałych dwóch - na warunki cieplejsze. Zespoły litologiczne 1 i 3, charakteryzujące się największymi w całym profilu zawartościami frakcji piaskowej i żwirowej, uznano za zwietrzeliny piaskowców glaukonitowych (zespół 1) i utwory solitlukcyjne (zespół 3). Taką genezę potwierdza także podobny w obu zespołach zestaw minerałów ciężkich, a zwłaszcza obecność glaukonitu, który w zespołach młodszych nie występuje. Zespoły litologiczne 2, 4, 5 i 9 uznano za utwory lessopodobne na podstawie dużych zawartości frakcji pyłowej (wśród której dominuje tzw.frakcja lessowa, wskaźników uziarnienia oraz występowania, w zestawie minerałów ciężkich, amfiboli. Obecność amfiboli uznawanych w skałach osadowych za minerały allogeniczne, może wskazywać na transport eoliczny. Za taką interpretacją przemawia również obecność CaCO(3) zespołach 4 i 5. Zespoły litologiczne 6, 7 i 8 zostały uznane za deluwia i/lub utwory soliflukcyjne głównie na podstawie sytuacji geologicznej, w której występują omawiane osady. Źródłem materiału dla procesów spłukiwani soliflukcji były zwietrzeliny łupków cieszyńskich górnych - stąd duża zawartość frakcji iłowej w osadach tych zespołów. Pod względem stratygrafii osady profilu Harbutowice-1 obejmują znaczny odcinek zlodowacenia wisły. Gleba kopalna, występująca w stropie zespołu 7, została wydatowana metodą (14)C na 31 200š1000 lat BP. Wynik ten, poparty analizą palinologiczną (poziom pyłkowy D), pozwala odnieść utworzenie się tej gleby do interstadiału denekamp. Utwory lessopodobne znajdujące się poniżej gleby kopalnej (zespoły 4 i 5) powstały w interpleni glacjale, można je zatem uznać za less młodszy środkowy. Osady trzech najstarszych zespołów (1, 2 i 3) zostały prawdopodobnie utworzone starszym pleniglacjale; utwory lessopodobne zespołu 2 można więc uznać za less młodszy dolny. Osady dwóch najmłodszych zespołów (8 i 9), występujące powyżej gleby kopalnej interstadiału denekamp, były akumulowane w młodszym pleniglacjale; utwory lessopodobne zespołu 9 reprezentują zatem less młodszy górny.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
39--48
Opis fizyczny
tab., wykr., bibliogr. 16 poz.
Twórcy
autor
- Institute of Geology, Warsaw University, Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS1-0013-0021
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.