Metody wyznaczania dat początku i końca termicznych zim na przykładzie krakowskiej serii pomiarów temperatury powietrza

• Autorzy: Piotrowicz K.

Warianty tytułu

EN

Methods for the determination of the thermal winter beginning and end dates, based on the Cracow air temperature records

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

This paper reviews methods for the determination of the beginning and the end of winter seasons, taking into account various criteria. The methods were also reviewed for comparability of results. The paper also presents ways to identify individual winter seasons with the use of mean daily air temperature. To this end, the author used mean daily and monthly air temperatures in Cracow. It was found that the end result of the determination of the winter beginning/end dates heavily depended on the selected method. Methods used by numerous climatologists to identify the start/end dates of thermal seasons sometimes tend fail in the case of winter. When the mean long-term dates are the only objective, then it is sufficient to calculate them with an arithmetic method using mean monthly air temperature values. The graphic method is less accurate; it does not require calculation of mean long-term daily values, as they yield comparable results. The author argues that the smoothing-out of the mean long-term daily air temperature values in order to avoid multiple crossing of the 0°C is undesirable because such cases have actually been found in the Cracow mean value series (mean values from 1826-1995). Therefore, they ought to be taken into account as a characteristic feature of thermal winters in Central Europe rather than artificially smoothed out with assorted mathematical or statistical methods. The nearest results were produced by methods involving consecutive five-day and three-day series of winter days. Finally, it should be reiterated that the conclusions drawn here are only related to the winter season.

Słowa kluczowe

PL

zima termiczna; wyznaczanie dat początku i końca zimy

EN

dates of beginning and end of winter

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2002
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 81--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Piotrowicz K.

• Zakład Klimatologii UJ, Kraków, Polska

Bibliografia

• [1] Domonkos P., Piotrowicz K., 1998, Winter temperature characteristics in Central Europe. Inter. Jour. of Climat., t. 18, 1405-147.
• [2] Gumiński R., 1950, Ważniejsze elementy klimatu rolniczego Polski poludniowo-wschodniej. Wiad. Służby Hydr. i Met., t. 3, nr 1, 57-113.
• [3] Hess M., 1965, Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich. Zesz. Nauk. UJ, Prace Geograficzne, nr 11, 267.
• [4] Hess M., 1974, Klimat Krakowa. Folia Geogr., Ser. Geogr.-Phys., t. 8, 45-102.
• [5] Hesse 1953, Wintertypen. Zeitschrift für Meteorologie, t. 7, 12, 362-373.
• [6] Kosiba A., 1954, Zagadnienie charakterystyki ostrości zim w świetle różnych kryteriów termicznych. Spraw. Wrocławskiego Tow. Nauk., t. 9, 99-101.
• [7] Kosiba A., 1956, Zagadnienie klasyfikacji zim. Prz. Geof., t. 1 (9), 201-208.
• [8] Kosiba A., 1958, O konieczności ujednostajnienia skali międzynarodowej podstawowych kryteriów termicznych w klimatologii. Prz. Geof., t. 3 (11), 27-31.
• [9] Kożuchowski K., Marciniak K., 1987, Zmiany temperatury powietrza w Europie Środkowej od 1781 roku. Czas. Geogr., t. 58, z. 2, 173-189.
• [10] Kuziemska D., 1987, O tendencjach temperatury powietrza w obecnym stuleciu w Polsce. Wiad. IMGW, t. 10 (31), z. 4, 47-61.
• [11] Lewik P., 1997, Termiczne pory roku w regionie karpackim a cyrkulacja atmosferyczna w latach 1966-1990. Praca doktorska, Wydział Geograficzno-Biologiczny, WSP Kraków.
• [12] Liliequist G. H., 1943, The severity of the Winters at Stockholm in 1757-1942. Medellanden Statens Meteorologisk-Hydrografiska Anstalt, t. 46, 1-24.
• [13] Makowiec M., 1983, Wyznaczanie termicznych pór roku. Prz. Geof., t. 28, z. 2, 209-220.
• [14] Merecki R., 1915 [1914], Klimatologia ziem polskich. Warszawa.
• [15] Mitosek H., 1961, Próba klasyfikacji termicznej zim na podstawie spostrzeżeń meteorologicznych w Puławach w latach 1918-1960. Pamiętnik Puławski, Prace IUNG, nr 3, 207-246.
• [16] Nowosad M., Filipiuk E., 1998, Zmiany czasu trwania termicznych pór roku w Lublinie w latach 1951-1995. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geogr. Phys., nr 3, 231-240.
• [17] Olszewski J. L., Jarząb B., 1996, Termiczne pory roku w środkowej części Gór Świętokrzyskich. Rocznik Świętokrzyski, Seria B, Nauki Przyrodnicze, nr 23, 91-108.
• [18] Olszewski J. L., Żarnowiecki G., Krzak P., 1992, Ostrość termiczna zim na Świętym Krzyżu.Rocznik Świętokrzyski, t. 19, Kieleckie Tow Nauk., 145-151.
• [19] Paczos S., 1982, Stosunki termiczne i śnieżne zim w Polsce. Rozprawy habilitacyjne Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMCS, nr 24.
• [20] Parczewski W., 1962, Aeroklimatyczne pory roku w Polsce Środkowej. Prz. Geof., t. 7 (15), z. 2, 106-110.
• [21] Piotrowicz K., 1996, Thermal characterization of winters in the 20th century in Kraków. Geogr. Polonica, t. 67, 77-88.
• [22] Piotrowicz K., 2000/2001, A typology of winter thermal conditions. Annales UMCS, 34, 277-284.
• [23] Piotrowicz K., 2000a, Termika zim w Krakowie, Pradze i Lwowie od schyłku małej epoki lodowej do końca XX stulecia (Studium metodyczne i ocena zmienności). Praca doktorska, Zakład Klimatologii IGiGP UJ. Kraków.
• [24] Piotrowicz K., 2000b, Zróżnicowanie termicznych pór roku w Krakowie. Prace Geograficzne, nr 105, 111-124.
• [25] Romer E., 1947, Rozmyślania klimatyczne. Czas. Geogr., t. 17 (1939/46), nr. 3-4, 11-85.
• [26] Sazonow B. I., Malkentin E. K., 1994, Znaczny wzrost temperatur zimowych w Europie Północnej (1989-1993). [W:] Współczesne zmiany klimatyczne. Klimat Polski i regionu Morza Bałtyckiego na tle zmian globalnych, red. K. Kożuchowski, Szczecin, 123-131.
• [27] Schmuck A., 1967, Lata i pory roku skrajne pod względem termicznym i opadowym w Sudetach w latach 1950-1963. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, nr 3 (16), Kraków, 165-186.
• [28] Stopa M., 1968, Temperatura powietrza w Polsce, część 1. Dok. Geogr., nr. 2, IG PAN.
• [29] Szulc K., 1898, Ogólny zarys stref klimatycznych Galicyi. Lwów.
• [30] Trepińska J., 1976, Mild winters in Cracow against the background of the contemporary circulation processes. Geogr. Polonica, nr 33, 97-105.
• [31] Wiszniewski W., 1960, Kilka uwag o meteorologicznych porach roku w Polsce w świetle średnich wieloletnich wartości temperatur. Prz. Geof., t. 5 (13), z. 1, 31-39.