Changes in the concentration of radon-222 and its daughter products in the air of the underground tourist route in Walim (Lower Silesia)

• Autorzy: Przylibski T.A.

Warianty tytułu

PL

Zmiany stężeń radonu-222 i produktów jego rozpadu w powietrzu podziemnej trasy turystycznej w Walimiu (Dolny Śląsk)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the measurement results of monthly average concentrations of 222Rn and mo-mentary concentration values of its decay products, as well as the potential energy of their alpha radiation in the air of the underground tourist route in Walim. It has been found out that radon con-centration in the air of the adits and halls that are open to the public is low and in the measuring period (from October 1995 to January 1997) it averaged 0,094 kBq/m(3). It has been also observed that there was no significant spatial variability of radon concentration, and no distinct seasonal fluc-tuation has been noticed, either. Nevertheless, the concentrations in particular months varied by up to 75% of the average. Except for this, it has been discovered that only occasionally conditions fa-vourable for radon accumulation can occur in some places. The factors disadvantageous for the ac-cumulation of radon inside the underground workings are rather low concentration of the parent nuclide (226Ra) in the rocks, with amounts to 43š2 Bq/kg, and intensive natural ventilation A similar behaviour is characteristic of radon decay products, whose concentrations in the air of the underground tourist route in Walim are even lower. The estimated coefficient F of the radioactive equilibrium between radon and its decay products is of the order of 0,1-0,2 and it is close to the values registered in underground coalmines in Poland. Besides, the values of the potential energy of alpha radiation from radon decay products are by an order of magnitude lower than the boundary value accepted for so-called inspection level in underground mines in Poland. The obtained examination results prove that in the case of the underground tourist route in Walim you cannot speak about any radiation hazards neither for the visitors nor the employees showing them around the object.

PL

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów średnich miesięcznych stężeń 222Rn oraz chwilowe wartości stężeń produktów jego rozpadu i energii potencjalnej ich promieniowania alfa w powietrzu podziemnej trasy turystycznej w Walimiu. Stwierdzono, że stężenie radonu w powietrzu udostępnionych do zwiedzania sztolni i hal jest niskie i w okresie badań (od października 1995 do stycznia 1997 roku) wyniosło średni 0,094 kBq/m(3). Stwierdzono brak istotnego przestrzennego zróżnicowania stężeń radonu, a także brak wyraźnych wahań sezonowych. Niemniej jednak stężenia w poszczególnych miesiącach różniły się do 75% od wartości średniej. Ponadto okazało się, że jedynie sporadycznie i tylko w wybranych punktach mogą zaistnieć warunki sprzyjające gromadzeniu się tego gazu. Kumulacji radonu wewnątrz wyrobisk nie sprzyja niezbyt wysokie stężenie nuklidu macierzystego (226Ra) w skałach, które wynosi 43š2 Bq/kg oraz intensywna, naturalna wentylacja. Podobnie do radonu zachowują się także produkty jego rozpadu, przy czym ich stężenia w powie-trzu podziemnej trasy turystycznej w Walimiu są jeszcze niższe. Oszacowany współczynnik rów-nowagi promieniotwórczej F między radonem a produktami jego rozpadu wynosi 0,1 - 0,2 i jest zbliżony do wartości obserwowanych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego w Polsce. Również wartości energii potencjalnej promieniowania alfa od produktów rozpadu radonu są o rząd wielkości niższe niż wartość graniczna przyjęta dla tzw. Poziomu inspekcyjnego w kopalniach pod-ziemnych w Polsce. Uzyskane wyniki badań świadczą o tym, że w podziemnej trasie turystycznej w Walimiu nie można mówić o jakimkolwiek zagrożeniu promieniowaniem zarówno turystów zwiedzających ten obiekt, jak i pracowników oprowadzających wycieczki.

Słowa kluczowe

EN

radon; radium; radon daughter products; ionizing radiation; adit; underground tourist route; Lower Silesia; Sudetes; Góry Sowie mountains

PL

radon; promieniowanie jonizujące; produkty rozpadu radonu; trasa turystyczna podziemna; Sudety; Góry Sowie; Dolny Śląsk

• Wydawca: Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences
• Czasopismo: Archiwum Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2000
• Tom: Vol. 26, no. 3
• Strony: 13--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 48 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Przylibski T.A.

• Wrocław University of Technology, Faculty of Mining Division of Geology and Mineral Waters, Wybrzeże S.Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

Bibliografia

• [1] Abdel-Monem A.A., LE. E! Aassy, A.M. El-Naggar, K.E. Attia, A.G. El-Fawy: Concentration of radon gas and daughters in uranium exploration tunnels, Allougua, West Central Sinai, Egypt, Radiai. Phys. Chem., 47, 765-767 (1996).
• [2] Bernhard S., J.F. Pineau, J. Skowronek, P. Zettwoog: The radon hazard in non-uranium European mines: retrospective of a survey conducted between 1978 and 1982 in differents mines across Europe, [in:] Proc. Int. Conf. "Technologically enhanced natural radia¬tion caused by non-uranium mining", 16—19 October 1996, Szczyrk, Poland, Central Mining Institute, Katowice 1996, 25—45.
• [3] Chruścielewski W.: Natural radiation hazards in mining, Bezp. Jądr. i Ochr. Radiol., 3, 26-27 (1990) (in Polish).
• [4] Cothern C.R., J.E. Jr. Smith [eds]: Environmental radon, Plenum Press, New York 1987.
• [5] Dixon D.W., T.D. Gooding: Potential for exposure to radon in non-uranium mines during mining and other activities in the UK, Proc, of Int. Conf. "Technologically enhanced natural radiation caused by non-uranium mining", 16 - 19 October 1996, Szczyrk, Poland, Central Mining Institute, Katowice 1996, 79—92.
• [6] Domański T., W. Chruścielewski: Radiation protection optimization in Polish mines - criteria and recommendations, Nukleonika, 4, 155-168 (1993).
• [7] Domański T., W. Chruścielewski, D. Kluszczyński, J. Olszewski: Radiation hazard in Polish mines - measurements and computer simulations, Radiation Protection Dosimetry, 45,133-135 (1992). ~
• [8] Duenas C., M.C. Fernandez, S. Cañete, J. Carretero, E. Liger: 222Rn concentrations, natural flow rate and the radiation exposure levels in the Nerja Cave, Atmospheric Environment, 33, 501-510 (1999).
• [9] Duport P.: Radiation protection in uranium mining: two challenges, Radiation Protection Dosimetry, 53, 13 - 19 (1994).
• [10] Eheman C., B. Carson, J. Rifenburg, D. Hoffman: Occupational exposure to radon daughters in Mammoth Cave National Park, Health Physics, 60, 831 - 835 (1991).
• [11] Fernandez P.L., L.S. Quindós, J. Soto, E. Villar: Radiation exposure levels in Altamira Cave, Health Physics, 46, 445-447 (1984).
• [12] Gierdalski J., J. Bartak, P. Urbański: New generation of the mining radiometers for determination of radon and its decay products in the air of underground mines, Nukleonika, 4, 27-32 (1993).
• [13] Grocholski W.: A detailed geological map of the Sudety Mountains, scale 1 : 25 000, sheet Walim, with explanatory notes (1965), Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1962 (in Polish).
• [14] Gunia T.: Geological position of the Góry Sowie block and its influence on the paleogeography of the Sudety Mountains, Geologia Sudetica, 20, 83 - 120 (1985) (in Polish).
• [15] Hakl J., I. Hunyadi, I. Csige, G. Géczy, L. Lénárt, A. Várhegyi: Radon transport phenomena studied in karst caves - international experiences on radon levels and exposures, Radiation Measurements, 28, 675 - 684 (1997).
• [16] Hewson G.S., M.I. Ralph: An investigation into radiation exposures in underground non-uranium mines in Western Australia, J. of Radiol. Prot., 14, 359 - 370 (1994).
• [17] Hussein M.I., A.Z. Hussein, S. Nakhla, N. Iskander: Radon and thoron risk around the Pyramids, [in:] Dubois C. et al. [eds.]: Gas geochemistry, University of Franche-Comté, Besançon, France, Science Reviews, Northwood 1995, 433-438.
• [18] Kies A., F. Massen: Radon and underground climate in the Moestroff Cave, [in:] Dubois C. et al. [eds.]: Gas geochemistry, University of Franche-Comté, Besançon, France, Science Reviews, Northwood 1995, 63 - 70.
• [19] Kies A., F. Massen: Investigations on radon concentrations in different underground locations using different measuring devices. Proc. Int. Conf. "Technologically enhanced natural radiation caused by non-uranium mining", 16-19 October 1996, Szczyrk, Poland, Central Mining Institute, Katowice 1996, 365-374.
• [20] Kobal L, Smodis B., Burger J., Skofljanec M.: Atmospheric 222Rn in tourist caves of Slovenia, Yugoslavia, Health Physics, 52, 473 - 479 (1987).
• [21] Kobal I., Smodis B., Skofljanec M.: Radon-222air concentrations in the Slovenian Karst Caves of Yugoslavia, Health Physics, 50, 830-834 (1986).
• [22] Kryza R.: Migmatisation in the gneisses of the northern part of the Góry Sowie mountains, Geologia Sudetica, 16, 7 - 100 (1981) (in Polish).
• [23] Lebecka J.: Radon in mines, Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna, 23, 21 - 39 (1995) (in Polish).
• [24] Lebecka J., K. Mnich, K. Lebecki, Z. Kobiela: Radon as an indicator of hazard of instantaneous outbursts of rock and gas in coal mines, [in:] Radon et gaz rares dans les sciences de la terre et de l’environnement. Actes du Colloque International sur la Geochimie des Gaz (Mons - 3 - 6 octobre 1990 - Belgique), 147 - 154.
• [25] Lebecka J., K. Skubacz, S. Chałupnik, B. Michalik: Methods of monitoring of radiation exposure used in Polish coal mines, Nukleonika, 4, 137 - 154 (1993).
• [26] Lubin J.H.: The influence of residential radon exposure on the estimation of exposure-response trends for lung cancer in underground miners exposed to radon, Radiation Research, 150, 58-65,(1998).
• [27] Machaj B., J. Bartak: A microprocesor instrument for measurements of radon daughters in mines, Proc. Int. Conf. "Technologically enhanced natural radiation caused by non-uranium mining", 16-19 October 1996, Szczyrk, Poland, Central Mining Institute, Katowice 1996, 131-139.
• [28] Morrison H.I., P.J. Villeneuve, J.H. Lubin, D.E. Schaubel: Radon-progeny exposure and lung cancer risk in a cohort of Newfoundland fluorspar miners, Radiation Research, 150, 259-261 (1998).
• [29] Musiałowicz T.: New regulations concerning the reduction of radon exposure of population, Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna, 25, 5 - 7, (1995) (in Polish).
• [30] Ne vis si A.E., D. Bodansky: Radon sources and levels in the outside environment, Chapter 4 from: Bodansky D., M.A. Robkin, D.R. Stadler [eds.]: Indoor radon and its hazards, University of Washington Press, Seattle and London 1987, 42 - 50.
• [31] Niewodniczański J.: Information of the National Nuclear Agency on the state of nuclear safety and radiological protection in Poland in 1998, Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna, 38, 3 - 47 (1999) (in Polish).
• [32] Polański A.: Basic Geochemistry, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1988 (in Polish).
• [33] Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń „Micon” S.A.: A plan of the underground complex „Rzeczka” in Walim, scale 1:200, Polkowice 1994. Archiwum Zakładu Usług Turystycznych w Wa- limiu (in Polish).
• [34] Przylibski T.A.: Concentrations of radon and its decay products in the air of the former arsenium mine in Zloty Stok (Sudety Mis., SW Poland), Proc, of Int. Conf. "Technologically enhanced natural radiation caused by non-uranium mining", 16-19 October 1996, Szczyrk, Poland, Central Mining Institute, Katowice 1996, 93 - 108.
• [35] Przylibski T.A.: Selected conditions of radon-222 occurrence in the Sudety Mountains, (Doctoral thesis) Instytut Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej, Raport Ser. PRE nr 577, Wrocław 1997 (in Polish).
• [36] Przylibski T.A.: Radon in the air in the Millenium of the Polish State underground tou¬rist route in Kłodzko (Lower Silesia), Archives of Environmental Protection, 24, 33 - 41 (1998).
• [37] Przylibski T.A.: Radon concentration changes in the air of two caves in Poland, Journal of Environmental Radioactivity, 45, 81-94 (1999).
• [38] Przylibski T.A., W. Ciężkowski: Seasonal changes of radon concentration in the Niedźwiedzia Cave (SW Poland), Il Nuovo Cimento, 22C, 463 - 469 (1999).
• [39] Ruzer L.S., A.V. Nero, N.H. Harley: Assessment of lung deposition and breathing rate of underground miners in Tajikistan, Radiation Protection Dosimetry, 58, 261 - 268 (1995).
• [40] Sajó-Bohus L., E.D. Greaves, J. Palfalvi, F. Urbani, G. Merlo: Radon concentration measurements in Venezuelan caves using SSNTDS, Radiation Measurements, 28, 725 - 728 (1997).
• [41] Skowronek J., R. Kajdasz, Z. Strześniewicz, F. Wala: Possibilities of control of radon and its progeny in an underground coal mine, Proc. Int Conf. "Technologically enhanced natural radiation caused by non-uranium mining", 16-19 October 1996, Szczyrk, Poland, Central Mining Institute, Katowice 1996, 147 - 156.
• [42] Skowronek J., K. Skubać z, B. Michalik: Monitoring and control of the radon hazard in Polish coal mines, [in:] Katase A., M. Shimo [eds.]: Radon and thoron in the human environment, Singapore World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd., 1998, 446 - 454.
• [43] Staffa M., J. Janczak, K.R. Mazurski, J. Czerwiński, P. Migoń: Dictionary of the Tourist Geography of the Sudety Mountains, vol. 11: Góry Sowie mountains, Wzgórza Wlodzic- kie mountains, Wydawnictwo I-BIS, Wroclaw 1995 (in Polish).
• [44] Szerbin P.: Radon concentrations and exposure levels in Hungarian caves, Health Physics, 71, 362-369 (1996).
• [45] Szerbin P.: Natural radioactivity of certain spas and caves in Hungary, Environment International, 22, Suppl. 1, S389-S398 (1996).
• [46] Tanahara A., H. Taira, M. Takemura: Radon distribution and the ventilation of a limes-tone cave on Okinawa, Geochem. J., 31, 49 - 56 (1997).
• [47] Zahorowski W., S. Whittlestone, J.M. James: Continuous measurements of radon and radon progeny as a basis for management of radon as a hazard in a tourist cave, J. Radioanal. Nuclear Chem., 236, 219-225 (1998).
• [48] Żelaźniewicz A.: Tectonic and metamorphic evolution of the Góry Sowie mountains, Ann. Soc. Geolog. Poloniae, 57, 203 - 348 (1987) (in Polish).

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).