Identyfikatory
Warianty tytułu
Ewolucja świętokrzyskiego odcinka bruzdy śródpolskiej w kredzie
Języki publikacji
Abstrakty
Analiza rozwoju sedymentacji i subsydencji osadów kredy w szeroko pojętym mezozoicznym obrzeżaniu Gór Świętokrzyskich (synkliny: miechowska, tomaszowska, południowa część synkliny łódzkiej oraz SW część synkliny warszawsko-lubelskiej) została wykonana na podstawie materiałów publikowanych, archiwalnych i własnych. Równoległość stref facjalnych do podłużnej osi basenu jest wyrażona obecnością części osiowej z najwcześniej rozpoczynającą się sedymentacją i najwcześniej pojawiającymi się środowiskami głębokiego szelfu silikoklastycznego, a później sedymentacją pelagiczną. Dwie strefy obrzeżające od NE i SW jedynie w albie wykazują pewną symetryczność rozwoju sedymentacji. W pozostałych piętrach SW skłon bruzdy cechował się większym udziałem materiału terygenicznego, długotrwałym występowaniem obszarów denudowanych lub jedynie omisyjnych, większym zróżnicowaniem warunków sedymentacji po turon włącznie i generalnie również w tym przedziale czasowym wyższą energią środowisk sedymentacyjnych . W kampanie te różnice zanikły, lecz już w mastrychcie zaznaczyły się znowu w związku z regresją i początkiem inwersji bruzdy. Można wyróżnić 2 główne strefy uskokowe, wyznaczające osiową część bruzdy i jej partie obrzeżające. Pierwsza strefa uskokowa zaznacza się na SW od Radomia, gdzie granice różnych środowisk lokują się w hoterywie i od albu po santon, stanowiąc NE ograniczenie osiowej części bruzdy. Druga strefa uskokowa, czynna od albu po turon, przebiega w pobliżu obecnego południowo-zachodniego kontaktu mezozoiku z paleozoikiem Gór Świętokrzyskich (Kamieńsk-Przyedbórz-Chęciny-Mielec). W turonie wiążą się z nią również znaczne gradienty miąższności. Można przypuszczać, że działał tu wielki synsedymentacyjny uskok ograniczający bruzdę od południowego zachodu. Maksimum jego aktywności przypadało w turonie. Na podstawie przekrojów paleotektonicznych przedstawiono krzywą subsydencji średniej, charakteryzującą ten fragment basenu. Okresy przyspieszenia subsydencji w kredzie, to późny alb i turon. Pierwszy z nich wynika głównie z kontrastu w stosunku do długotrwałego i powtarzalnego wynoszenia obszaru na przełomie jury i kredy; tempo alumulacji w albie nie osiągnęło dużych wartości. Zdarzenie turońskie natomiast wiąże się ze znacznym tempem gromadzenia się osadów, co w połączeniu z synsedymentacyjną aktywnością SW strefy uskoku ograniczającego dowodzi dużej roli subsydencji występowania terygenicznych domieszek piaszczystych (począwszy od koniaku), skłaniają do wniosku, że na świętokrzyskim odcinku bruzdy śródpolskiej inwersja nie rozpoczęła się przed mastrychtem.
Facies and thickness patterns of consecutive Cretaceous stages have been interpreted in the Holy Cross segment of the Mid-Polish Trough. The study has been on detailed analysis of available materials concerning stratigraphy and lithology of the Cretaceous deposits. Regions characterised by similar vertical lithofacies succession for each Cretaceous stage have been distinguished and can be related to different depositional environments. An axial part of the basin has been defined, the location and role of synsedimentary faults have been determined and variability of the basins transversal asymmetry has been characterised. The importance of the sandy material influx in the uppermost Cretaceous has been analysed. Main tectonic pulse, leading to an increase of subsidence rate and controlled by the fault activity, took place in the Turonian.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
239--262
Opis fizyczny
mapki, wykr., bibliogr. 64 poz.
Twórcy
autor
autor
- Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences, Twarda 51/55, 00-818 Warszawa, Poland
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS1-0003-0105
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.