Microscopic identification and classification of organic matter of the Upper Carboniferous Anthracosia Shales, Intra-Sudetic Depression, southwestern Poland

• Autorzy: Nowak G. J.

Warianty tytułu

PL

Mikroskopowa identyfikacja i klasyfikacja materii organicznej górnokarbońskich łupków antrakozjowych depresji śródsudeckiej (SW Polska)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Detailed microscopic of dispresed organic matter in the lower horizon of the Anthracosia Shales (uppermost Carboniferous) from the Intra-Sudetic Depression show that liptinite, especially telaginite and lamalginite, are the most abundant components here. Organic components together with mineral matter constitute the lacustrine sapropelic asociation, humic association (terrestrial) and intermediary association. The measurements of vitrinite reflectance demonstrate that organic matter has reached the mature stage (Ro = 0,68-0,93%). The character and predominance of alginite and the lacustrine sapropelic association indicate that these deposits were accumulated in an open-lacustrine zone.

PL

Łupki antrakozjowe występują w depresji śródsudeckiej jako dwa poziomy: I,dolny, reprezentujący utwory najwyższego karbonu, i II,górny zaliczany do dolnego permu. Pod względem litologicznym są to łupki ilaste, mułowce czasem drobnoziarniste piaskowce, którym mogą towarzyszyć cienkie wkładki wapieni bitumicznych. Cechą typową tych utworów jest znaczna zawartość materii organicznej, której osady te zawdzięczją charakterystyczną czarną i ciemnoszarą barwę. Uważa się, że powstały w środowisku jeziornym. Badania mikroskopowe, przeprowadzone zgodnie z procedurą petrologii węgla, dotyczyły materii organicznej dolnego poziomu łupków antrakozjowych, nawierconego w dwu otworach: Ścinawka Dolna i Bożków, usytuowanych w części depresji śródsudeckiej. W wyniku obserwacji wydzielono trzy grupy składników organicznych : liptynit (egzynit), witrynit i inertynit. Spośród nich najczęściej spotykane są komponenty pierwszej z wymienionych grup, wśród których dominuje alginit wykształcony jako telaginit i lamalginit. Inne macerały tej grupy występujące w badanych utworach to bitumit, a także sporynit i liptodetrynit czy sporadycznie pojawiający się kutynit. Składniki witrynitu i inertynitu wykazują zdecydowanie niższą frekwencję w badanym horyzoncie. Składniki organiczne tworzą z materiałem mineralnym wspólne asocjacje, które określono jako: - jeziorną asocjację sapropelową, - asocjację humusową (terrestrialną), - asocjację mieszaną. Pomiary zdolności odbicia światła witrynitu wskazują, że materia organiczna badanych utworów osiągnęła stadium dojrzałe i reprezentuje tzw. Okno ropne, gdzie pomierzone wartości Ro zawierają się w przedziale 0,68-093%. Charakter składników lipoidalnych, a zwłaszcza alginitu i jeziornej asocjacji sapropelowej, wskazuje, że dominującym środowiskiem akumulacji badanych łupków antrakozjowych była strefa otwartego jeziora, gdzie depozycja zachodziła w warunkach redukcyjnych - sapropelowych.

Słowa kluczowe

EN

anthracosia shales; liptinite; vitrinite; alginite; Intra-Sudetic Depression

PL

łupki antrakozjowe; liptynit; witrynit; inertynit; alginit; depresja śródsudecka

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Kwartalnik Geologiczny
• Rocznik: 1998
• Tom: Vol. 42, nr 1
• Strony: 41--58
• Opis fizyczny: fot., tab., wykr., bibliogr. 52 poz.

Twórcy

autor

Nowak G. J.

• Lower Silesian, Polish Geological Institute, al. Jaworowa 19, 53-122 Wrocław, Poland