Identyfikatory
Warianty tytułu
Formy występowania fosforanów w skałach kambryjskich obserwowane w katodoluminescencji (polska część platformy wschodnioeuropejskiej)
Języki publikacji
Abstrakty
Cambrian rocks of the Polish part of the East European Craton contain numerous occurrences of phosphates. Their diversity was delineated due to cathodoluminescence (CL) study. Two categories of phosphates were recognised in the studied rocks: (I) redeposited phosphates and (II) diagenetic phosphates. Within these two categories different types of phosphate occurrences were distinguished. During the early stage of diagenesis, pore solutions are enriched in phosphorus which allows precipitation of calcium phosphate in pores, on the grain surface or inside the pseudomorphs.
W skałach kambryjskich polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej stwierdzono liczne fosforany. Ich różnorodność została ujawniona w płytkach cienkich badanych w katodoluminiscencji (CL). Wzbudzenie wiązką elektronów wywołuje w fosforanach silną luminescencję w barwach od mlecznobiałej przez mlecznożółtą do bladoróżowej, bladoniebieskiej i niekiedy mlecznoszarej. Pierwiastkami wywołującymi to świecenie są : mangan oraz pierwiastki ziem rzadkich. Fosforany występujące w badanych skałach podzielono na dwie zasadnicze kategorie: redeponowane i diagenetyczne. Do fosforanów redeponowanych zaliczono przyniesione z innych części zbiornika litoklasty fosforanowe (okruchy skał fosforytowych) oraz fosforanowe bioklasty. Ziarna te stanowią podstawową część wyróżnionej przez niektórych badaczy kategorii fosforanów określanych mianem fosfoklastów do których należą także sfosfatyzowane bioklasty. Do fosforanów pochodzenia diagenetycznego zaliczono składniki skał, które uległy częściowej lub całkowitej fosfatyzacji. Należą tu, wspomniane wcześniej, sfosfatyzowane bioklasty oraz sfosfatyzowane ziarna mineralne (skalenie, glaukonit, łyszczki), grudki fekalne i ooidy. Ponadto w grupie fosforanów diagentycznych znalazły się otoczki fosforanowe oraz kryształy apatytu, obecne na ziarnach detrytycznych, w pseudomorfozach po skaleniach i w matriksie ilasto-pylastym oraz cement fosforanowy. Jak wynika z powyższych uwag, zbadane fosforany kambryjskie można sklasyfikować następjąco: (I) fosforany redeponowane: litoklasty fosforanowe (= okruchy fosforytowe) i bioklasty fosforanowe; (II) fosforany diagenetyczne: sfosfatyzowane bioklasty, sfosfatyzowane ziarna mineralne, sfosfatyzowane grudki fekalne, sfosfatyzowane ooidy, otoczki fosforanowe, kryształy apatytu i cement fosforanowy. Na szczególne podkreślenie zasługuje rola badań katodoluminescencyjnych, które pozwalają w bardzo prosty sposób ujawnić różne formy istnienia fosforanów w skale. Metoda ta ma ogromne znaczenie w przypadku identyfikacji fosforanów pochodzenia diagenetycznego.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
15--28
Opis fizyczny
fot., wykr., bibliogr. 22 poz.
Twórcy
autor
- Polish Geological Institute, ul. Rakowiecka 4 00-975 Warszawa, Poland
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BUS1-0003-0088
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.